Kentsel Mekan

Yangınlarla, mega projelerle, özelleştirme hamleleriyle ve pek çok sorunla karşı karşıya kalan Haydarpaşa Garı, yine benzer sorunlara direniyor ve akıbetinin ne olacağını bekliyor. Araştırmacı Ayça Yüksel, İstanbul ve Kadıköy için bir sembol olmanın ötesinde çok daha fazla anlam taşıyan Haydarpaşa Garı'nı kent ve mekân ilişkisi açısından inceledi ve tez haline getirdi. Yüksel ile araştırmasının sonuçlarını ve Haydarpaşa'nın geleceğini konuştuk. Yüksel, Haydarpaşa Garı'nı, toplumun farklı yelpazelerinden gelen kesimlerin ortaklaşa paylaşabildiği eşi bulunmaz bir karşılaşma ve bellek mekânı olarak gördüğünü söylüyor. Haydarpaşa Garı'nı kent hakkı üzerinden inceleyen Ayça Yüksel, "Alışıldık bir mekânın kapatılması ya da ortadan kaldırılması sadece fiziksel bir yok oluş değildir. Aynı zamanda mekânın sembolize ettiği belleği de yok eder" diyor

Gelişmiş ülkelerin kalkınmalarındaki en önemli  yapılanmanın, tarihsel süreç içinde devlet desteğiyle gerçekleşmiş olması, Türkiye’de de kamusal hizmetlerin artması gerekliliği yönünde önemli bir noktaya değinmektedir. Bu çerçevede Türkiye’de dış ticaret ve beraberinde sermaye hareketleri bağlamında, dünya ekonomisiyle entegrasyonunu kapsayan 1980’li yıllardan itibaren, ekonomik büyümenin düşmekte olduğu gerçeği öne çıkmaktadır (Boratav, 2007:209). Türkiye’de neoliberal ekonomi politikaları bağlamında gerçekleştirilen devlet bütçesi uygulamaları 1980 yılında başlamıştır. Çünkü, 1980 döneminde uygulamaya konulan ihracata dayalı, yabancı sermaye girişini destekleyici faaliyetler ve kapitalist dünyaya entegre olmayı sağlayacak şekilde dışa açık büyüme politikaları, hem bütçe uygulamaları üzerinde hem de sosyo-ekonomik sorunların oluşumunda etkili olmuştur (Güzelsarı, 2008:97).
Neoliberalist ekonomi ile gelen serbest piyasa yanlı dönüşümün sosyo-ekonomik etkileri, kentlerde kendi tüketim olgusunu rant alanları olarak mekansallaştırarak; kentlerin kendi öz değerlerini silmek olarak karşımıza çıkmaktadır. 1980 sonrası İstanbul kentsel dönüşüm süreci ele alındığında,  kentin bütününü oluşturan daha küçük ölçekli kent parçaları kimliksizleştirilmektedir. Bu dönüşüme maruz kalan, kaynaklarda “teşrifat meraklısı beyzade takımının oturduğu bir kibar semt” (Baraz, 1994) olarak yer alan Beylerbeyi, kentsel mekan olarak keskin bir kamusal-özel ayrımıyla şekillenmiş; kıyı semti olmasına rağmen kıyı kamusallığı sermaye grupları tarafından işgal edilmiştir. Fakat kent hakkı ve müşterek pratikler, kentin yaşanabilirliğini geri kazandıracak çözümler olarak yorumlanabilir. Kamusaldan uzaklaşarak içe kapanık ve kendi içinde devinen bir konut dokusuyla vücut bulmuş olan semt, bu çalışmanın odaklandığı bölge konumundadır. Bu yazı, Beylerbeyi'nde neoliberalist ekonomiye alternatif bir model olarak armağan ekonomisini öneren bir kentsel tarım fikrini ve bunu parasız bir pazar olarak mekansallaştırmayı hedefleyen bir tasarım ve tasarım yöntemlerini sunmaktadır.

Anahtar kelimeler: ‘Neoliberalizm’, ‘Beylerbeyi’, ‘kent hakkı’, ‘mekansal müşterekler’, ‘kentsel mekan’, ‘kentsel tarım’, ‘armağan ekonomisi’, ‘mahalle’.

*2015 Güz Dönemi, İTÜ Mimari Tasarım Yüksek Lisans Programı Proje 1 stüdyosunda Çağdaş Kaya ve Başak Gümülcinelioğlu ile birlikte yürütülen çalışmanın metnidir.

Öz: Giriş: Kentsel mekanda belli noktalara küçük ölçekli müdahaleler yapılarak, akupunkturun hastaların tüm organizmasını etkilediği gibi tüm kentin de enerjisini etkileyen yeniden canlandırma vb. işlemler yapılabilir. Bu kapsamda kentsel akupunktur;  kentsel tasarım –planlama bağlamının bir parçası olarak,  kentsel çevreyi iyileştirmeye yönelik süreçleri yönetmektedir. Şehri tüm potansiyeller içerisinde revize ederek,  işlevselcilik üzerine odaklanmakta ve sosyal-çevresel sürdürülebilirliği savunmaktadır (Hoogduyn, 2014; Fort,  2015). Özellikle 1980 sonrası küresel ilgi, planlama disiplini içerisinde kamusal mekanlar ve kentsel yenilemeyle ilişkilidir. Bir çok uzman (Jane Jacops, Jeime Lerner, Donald Appleyard,  Cristopher Alenander vb.) kentsel yaşamın niteliği açısından kamusal mekanlarında dahil olduğu bütünsel yenileme ve sağlıklaştırma projelerine ağırlık vermektedir. Yeni Şehircilik (New Urbanism) akımı ile başlayan son 30 yıllık süreç içerisinde metropoliten bölge içerisinde kent merkezlerinin yeniden ele alınmasını gerektiren, bu amaçla kamusal politika ve kentsel yenileme uygulamalarına başvuran, dünya kentlerinin ortak sorunlarına yönelik bir çözüm olarak ‘insan için olma’ kavramını taşıyan planlama ve tasarım çalışmalarını başlatmıştır (Özdemir ve Gülersoy, 2006: 209-221). Habitat III konferansında da 2050 yılına gelindiğinde dünya nüfusunun neredeyse %70’e yakınının şehirlerde yaşayacağı bilgisi paylaşılmış, şehirlerde yaşayan nüfusun bugünün toplam dünya nüfusunun üzerinde olacağı, buna karşılık konut, altyapı vb. temel hizmetlerde sürdürülebilir paradigması dikkati alınmaz ise ciddi sorunların yaşanacağının sinyali verilmiştir (Habitat III Birleşmiş Milletler Konut ve Sürdürülebilir Gelişme Konferansı, 2016). Bu noktada, sürdürülebilir olma anlayışı, çevre ile ekonomi politikaları arasında bağlantısallığı esas alan,  toplumsal yapıdaki iyileşmedir. Dolayısıyla çevresel yaşam kalitesi,  sosyal yaşam kalitesi ve ekonomik gelişmenin dengesi sürdürülebilir kent ile sağlanabilir. İlk defa 1972 Stockholm BM İnsan ve Çevresi Konferansı’nda ele alınan Sürdürülebilir Kent kavramı, Stockholm Bildirgesi’nin 15 ve 16. maddeleri ile desteklenmiş olup, 15. Madde ile, “Çevreye olan olumsuz etkileri önlemek, maksimum sosyal, ekonomik ve çevre faydaları sağlamak için yerleşmelere ve kentlere planlama uygulanmalıdır”, 16. Madde  “Temel insan haklarına ön yargısız olarak, ilgili hükümetlerce uygun bulunan demografi politikaları; çevre ve
10
kalkınma üzerinde olumsuz etkileri olan nüfus artış hızı veya aşırı nüfus yığılmaları ile düşük nüfus yoğunluğunun insan çevresinin gelişmesini veya kalkınmayı engelleyebileceği bölgelerde uygulanmalıdır” kararı alınmıştır  (Tosun, 2009). Alınan kararların bütünü, kentsel planlama ve mimarlık hafızasına bütünsel çevresel, ekonomik ve sosyal düzen kazandıracak uzun dönemli bir bakış açısı ile bakmayı gerektirir. Yeni şehircilik (New Urbanism) ile de bölge, şehir, komşuluk, yapı adası vb. farklı ölçekler ve ulaşım, arazi kullanımı, barınma, çevresel planlama gibi farklı disiplinlerin işbirliği ile sağlanır (Wheeler, 2000). Bu kapsamda, yaşanabilir kent olma, insan yaşamı için,  çevresel tehditler dahil,  potansiyel tehdit oluşturabilecek her türlü detayın çözümünü gerektirir.  Yani sadece doğal, bölgesel, yerel unsurlar değil, mevcut servis ve kaynakların kullanılabilirliği dahil bir çok etken burada önem kazanır  (Türkoğlu, 2014). Kentin sistemlerinin, kentlinin ihtiyaç ve gereksinimlerine cevap verebilmesi adına değişim ve dönüşüm geçirmesi, kentlinin ‘keşke gerçekleşse’ şeklindeki talepleri, yaşadığı kentin çevresel niteliğini sorgulamaya teşvik etmektedir. Bu durum mimaride çokça telaffuz edilen ‘Kayıp ve Kullanımsız Mekan’ olgusuna eğilmeyi gerektirir. İngilizce karşılığı ‘Lost Space’ olan kayıp mekan, günümüzde kentlerin önemli bir sorunu haline gelmiştir. Bu çalışmadaki Amaç: Çağdaş tasarım anlayışı, kentlinin yer ile bütünleşmesi, fiziksel ve mental olarak iyileşmesine yardımcı olan ‘Kentsel Akupunktur’ kavramına değinmek ve yeşil örüntü ile bütünleşik sistemlerin, kentsel yenileme çalışmalarının, şehir yoğunluğunun etkisini azaltmadaki önemine vurgu yapmaktır. Çalışmanın Kapsamı:  Kentsel yaşamın niteliğini doğrudan etkileyen mekansal dokunuşlar:  ‘Kentsel Akupunktur’un yeşil örüntü ile ilişkisini, ilgili literatür araştırmalarından yola çıkarak, dünya çapında ve ülkemizde gerçekleşen projeler üzerinden incelemek ve kentsel tasarım-planlama anlamında kattığı mekansal etkiyi değişen dijital görünümler (önceki- sonraki) eşliğinde değerlendirerek, şehir yapılanmasındaki önemine vurgu yapmaktır. Çalışma Kapsamındaki Sınırlılıklar:  Altyapı ve yeşil örüntüye dayalı kentsel akupunktur örneklerine ülkemizde az rastlanır olması ve örnek verilen projelerde yerinde gözlem yapma fırsatı olmamasıdır. Çalışmada Newyork High Line Park, Madrid Rio Park,  Seul Cheonggyecheon Nehri ve Newyork Paley Park ve 2017 yılında Dünya Mimarlık Festivalinde (WAF) ülkemizi temsil eden Eskişehir Hamamyolu Projesi hakkında bilgi verilecektir. Yöntem: Literatür taraması (bilgi, belge, fotoğraf, vb.), gözlem ve durum tespitine dayalı araştırma yapılmıştır. Kentsel değişimi anlamak için haritalar ve fotoğraflardan yararlanılmıştır. Bulgular: Newyork High Line Park Projesi, Madrid Rio Park Projesi ve Cheonggyecheon Nehri Restorasyon projesinde, ulaşım altyapısının getirdiği avantajları kullanarak yeşil örüntü sistemi ile sürdürülebilirliğin sağlanmış olması, Paley Parkta ise, kentin içinde küçük bir mahalleye hizmet edebilecek nitelikte bir yeşil alan örneği oluşturmasıdır. Ülkemizdeki Eskişehir Hamamyolu Caddesi projesi de kentsel dokuya entegre olarak yeşil örüntünün, kentsel mekanın kullanılabilirliğini artıran örnek bir projedir.  Dolayısıyla kentsel akupunktur;  kent ölçeğinde etkiler bırakabildiği gibi yalnızca bir mahalle ve yakın çevresine de hizmet verecek bütünsel yaklaşım aracıdır. Sonuç: Kentsel akupunktur uygulamaları dünyada yenileme projelerinde, yeşil sistemlerin kullanılabilirliğini ve uygulanabilirliğini yaygınlaştırma açısından oldukça önemlidir. Anahtar Kelimeler: Kentsel Akupunktur, Yeşil Tasarım, Kentsel Yenileme, Kentsel Yaşam Niteliği

Öz: Amaç: Bu çalışmada kamusal fırsat alanları olan; yapı arası boşluklar ve yapı ara kesitleri ile ifade edilen aramekan/ arayüzlerin kent içerisinde önemine değinilmektir. New York Broadway Caddesi üzerinden ülkemiz metropol kentlerindeki caddelerin kamusal mekan kullanımı,  planlaması/tasarlanması konusunda altlık oluşturulması hedeflenmiştir. Yöntem: Yöntem olarak farklı kaynaklar üzerinden literatür araştırması yapılmış, Broadway Caddesi için Google Earth Pro 7.3.1.4507 programı ile üç boyutlu sanal-cadde sokak görüntüleri kullanılmıştır. Broadway Caddesi’nde aramekan/arayüzlerin mekanla kurduğu ilişki ve mekanı etkilemedeki önemini anlamak açısından analiz-sentez çalışması gerçekleştirilmiştir. Bulgular: Küreselleşmenin etkisiyle ekonomik ve teknolojik yapıdaki gelişmeler günlük hayat pratikleri ile toplumsal yaşam ve tüketim biçimlerine yansımaktadır. Tüketim hedefli büyümenin, yer, mekan ve zaman yönetimindeki üstünlüğü kültürel ve sosyal yaşamda kamusal mekanı tartışmaya/sorgulamaya açmıştır. Özellikle metropol kentlerde gökdelenlerin gölgesi altında insan ölçeğinden uzak kentsel ve mimari yapılaşma, kent içerisinde bazen bir duraksama bazen de içinde bulunulan karmaşadan kısa süreli uzaklaşma için insanları yeni kamusal mekanlar arayışına itmektedir. Cadde-sokaklar da gün içerisinde çokça deneyimlediğimiz kamusal gerçekliğin en çok görüldüğü ara mekanlardır. Özellikle 20. yüzyılın ikinci yarısından itibaren aramekan/arayüzleri ile caddelerin, metropol kentlerde iletişim mekanı, kültürel-sosyal geçiş alanları olarak kent yaşamına kazandırıldığı görülmektedir. Sonuç: Kent büyüklüğünün yaklaşık üçte birinin kamusal mekandan oluştuğu New York’ta Broadway Caddesi, farklı özellikte kentsel nişleri ve paylaşımlı cadde uygulaması ile yaya-araç-bisikletli dolaşımı için alternatif mekanlar sunmaktadır. Yapı-mekan-insan ilişkisinin güçlü olduğu aks kentin imajında da yönlendirici özellik göstermektedir. Anahtar Kelimeler: Kent, Kamu, Aramekan/Arayüz, Cadde, New York Broadway Caddesi

Türkiye’deki çarpıcı sonuçlarını esas olarak 2000’lerde gözlemleyebildiğimiz neoliberal yeni çitleme hareketi ile küreselleşme politikalarının İstanbul’un çehresinde yarattığı kabuk değişimi ve sarsıcı yıkım atakları kentsel ortak mekânlara mütecaviz bir baskı uygulamaktadır.
İktidar araçlarının güvencesi altında işleyen neoliberal mekânsal birikim hareketinin meta değeri ve soyut temsiller aracılığıyla ortak mekânlara yönelttiği yeniden tasarlama atakları, toplumsal düzlemde yaşanan mekânı tekrar ele geçirmeyi ve mekânı yeniden temellük etmeyi hedefleyen mücadele duraklarının artışını tetiklemektedir. Mekânı tasarlayan güç sahipleri ile mücadele mekânları arasında gelişen bu iki kutuplu çatışma, mücadele alanında geliştirilen temellük ve tasarruf biçimleriyle mekânın yeniden üretilebildiği üçüncü bir zeminin açılımına neden olur. Mücadele alanında inşa edilen paylaşımlar ve ilişkilerin politikleşmesini tesis eden bu zemin başka bir mekân tahayyülünün ve alternatif toplumsal ilişkilerin üretilme potansiyellerini aralamaktadır. Kent hakkını tesis eden ve gündelik yaşamın müşterek mekanlarından biri olan Haydarpaşa Garı üzerine 1990’lı yıllar itibariyle planlanan değişim değeri temelli dönüşüm girişimlerini de bu zeminde değerlendirmek mümkündür.
Araştırmanın teorik ve pratik analizleri neticesinde; dönüşüm ataklarına karşı 14 yıldır direnen Haydarpaşa Dayanışması, kent ve emek mücadelesini ortaklaştırabilen niteliğiyle ön plana çıkmış ve bu anlamda İstanbul’daki diğer kent hareketlerinden farklılaşmıştır. Alternatif ve geleneksel protesto türlerini bir araya getiren katmanlı yapısı ile Haydarpaşa mücadelesi, sürekli mevcudiyet ilkesiyle yeni ilişkiler, tasarruflar ve temsiller üreterek mekânı temellük biçimlerinin farklı yollarını yaratmıştır. 2013 yılında kapatılmış olmasına rağmen mücadelenin varlığıyla ayakta tutulan Haydarpaşa, eylemcilerin güçlü mesullenmeler ve aidiyetler geliştirdiği müşterek bir mekân olarak anlamlanmıştır. Haydarpaşa Dayanışması’nın, emek mücadelesiyle sentezlediği güçlü yapı kent hareketlerine ilham verecek niteliktedir.
Anahtar kelimeler: Kentsel Toplumsal Hareketler, Ortak Alan Mücadelesi, Kolektif Bellek, Henri Lefebvre, Haydarpaşa Garı.
***
Common Space Struggle In The Urban Space The Example of Haydarpaşa Train Station

The new neoliberal enclosure movement - whose striking results can be observed mainly in the 2000s in Turkey - and the transformation movements in the face of Istanbul as a result of the globalization politics are putting a strain on urban common spaces.
The neoliberal expansionist movement under the supervision of the government, constitute an attack against urban common space through redesigning public spaces to change their value and abstract representations. This situation exacerbates the urban common struggles to occupy, recapture and re-appropriate the living space. This mutual antagonism which develops between the power holders, who design the space and the political activists in the space of resistance also leads to the creation of a third platform. The new relationships, spatial usages, practice and social bonds which are created within this third platform represent the reproduction of space. Shared experience that is formed in the context of the struggle and the politicization of relationships also create the potential for envisaging another space and the creation of alternative social relationships. It is possible to examine within this framework the transformation attempts from the 1990s based on exchange values on Haydarpasa Train Station, which is one of the common spaces of everyday life and which establishes the right to the city.
As a result of this research, The Haydarpasa Solidarity which was founded to fight against the comprehensive attacks of neoliberal transformation, differs from the other urban social movements in Istanbul in the sense that it created the possibility bringing the urban and labor movements together. The Haydarpasa movement, with its nature that brings alternative and traditional kinds of protests, has created different ways to appropriate space by also creating new relationships with a permanent presence, spatial usages and representatives. Haydarpasa Train Station, which is still kept alive through the presence of the resistance movement even though it was closed in 2013, has gained meaning as a common space for which the activists have developed strong feelings of belonging and guardianship. The Haydarpasa Solidarity is such as to bring inspiration to urban social movements with its strong nature synthesized with labor struggle.
Key Words: Urban Social Movements, Common Space Struggle, Collective Memory, Henri Lefebvre, Haydarpasa Train Station.

Geçmişten bugüne benimsenen kentsel politikalar, politikaların uygulanışı ve değişim hızı farklılık göstermeye başlamıştır. Bu değişim, sadece kentleri değil, kentte yaşayan insanların da hayatlarını etkilemiş ve 20 yıl öncesine kadar yaygın olmayan lüks konut siteleri, alışveriş merkezleri, geniş yollar, çeşitli ulaşım araçları hayatın rutininde varlığını ispat ederek benimsenmiştir.
Günümüzde lüks konut siteleri; otoparkı, sosyal tesisleri, alışveriş merkezleri, spor alanları, temizlik hizmetleri gibi imkânlarıyla yaşam alanı olarak görülüp, sadece barınma amaçlı değil, birçok ihtiyaca kolay erişebilme, statü sahibi olma ya da yatırım yapma düşüncesiyle alınmaktadır. Siteler, etrafını çevreleyen duvarlar ile mahalleden soyutlanmakta ve kendi site yönetimleri ile de bir nevi özerkliğini ilan etmektedir. Siteler haricinde yine kentlerde büyük bir alanı kapsayan bir diğer yaşam alanı ise gecekondulardır. Gecekondu, yasa dışı konut olarak adlandırılan, bir dönem inşasına af kanunları ile göz yumulmuş, günümüzde ise kentsel dönüşümün ilk muhatap alanlarıdır.
Lüks konut site sakinleri ile gecekondu sakinlerinin mekânsal pratikte gündelik hayat farklılıklarını ortaya koyan bu araştırma, İstanbul’un son zamanlarda gözde ilçesi Ataşehir’in, 17 mahallesinden biri olan Barbaros Mahallesi üzerinden incelenmektedir. Araştırmanın amacı, lüks konut site sakinleri ile gecekondu sakinlerinin gündelik hayat farklılıklarını ortaya koymak, bu farklılıkların oluşmasında kentsel politikaların ve üretilen mekânın etkilerini tartışmaktır. Bunun için tarihsel süreçte benimsenen kentsel politikalar incelenerek, günümüz durumu ele alınmış ve Barbaros Mahallesi’nde, gecekonduda ikamet edenler ile lüks konut sitelerinde ikamet edenlerin gündelik hayatları araştırılmıştır. Gündelik hayat analizinde mahalle sınırları içinde bulunan gecekondular ile Uphill Court ve Varyap Meridian siteleri örneklem alınarak, buralarda yaşayan kişilerden katılımcılar belirlenip mülakat gerçekleştirilmiştir. Mülakatlar sonucu, gündelik hayat farklılıklarında yaşam alanının rolü sorgulanmıştır.
Bilim Kodu:

Anahtar Kelimeler: Lüks Konut Siteleri, Gecekondu, Gündelik Hayat, Kentsel
Mekânın Üretimi, Ataşehir Barbaros Mahallesi.

Tarihi, ekonomik ve toplumsal gelişmeler ile mekan arasındaki karşılıklı olarak birbirini üreten ilişki, mekan ve bellek arasında da söz konusu-dur. Bu nedenle mekan ve bellek arasındaki bu diyalektik ilişkinin çö-zümlenmesi, fiziksel çevre algısı ve bellekteki temsillerinin araştırılması, tek bir mekansal öğe ya da bütün bir kentin görünen somut varlığının ötesinde, bunların bellekteki soyut karşılıklarını anlamak için önemli olanaklar sunmaktadır. Fiziksel çevre algısının ölçülmesi ve bellekteki temsillerinin araştırılmasında, mekana ilişkin bilginin bilişsel olarak nasıl temsil edildiği, söz konusu bilginin nasıl bir işlemden geçirildiği, ifade edilmesinde ne tür bireysel kısıtlar bulunduğu, bunların ölçümünde ve değerlendirilmesinde kullanılacak uygun araç ve yöntemin ne olduğu gibi çok sayıda sorun hala tartışılmaktadır. Ne var ki, tarihsel gerçekliğin yeniden inşasında, geçmişteki "doğru" nun ne olduğundan çok onun "nasıl" olduğu ya da "nasıl bir iz bıraktığı" ve "ne anlama geldiği" sorularının sunacağı olanaklar dikkate alındığında, söz konusu tartışmaların gölgesinden kurtulmuş çalışmalar yapılabilecektir.

Buradan hareketle çalışmada, kentsel mekanın toplumsal bellekteki karşılıkları, araların-daki etkileşimli ilişki çerçevesinde, Mersin örneği üzerinden sözlü tarih yönetimi kullanılarak araştırılmıştır. Mersin'in, Doğu Akdeniz'de önemli bir ticaret ve liman kenti kimliğiyle geliştiği on dokuzuncu yüzyıldan 1960'lı yıllara kadarki dönemde, kentsel mekan ve kent belleği arasın-daki ilişki, bu döneme tanıklık etmiş Mersinliler ile yapılan sözlü tarih görüşmeleri ile ortaya konmaya çalışılmış, kentsel mekan ve kent bel-leği arasındaki ilişkinin neden önemli olduğu, günümüz Mersin'inde ya-şanan kentsel mekan ve kent kimliği sorunları temelinde tartışılmıştır. Anahtar sözcükler: Kent belleği; kent kimliği; kentsel mekan; sözlü tarih.

The reciprocal relation between historical, economical and social developments and urban space also exists between urban memory and urban space. Therefore, the analysis of the dialectic relation between urban memory and urban space and investigation of environmental perceptipon and their representation in the memory provides substantial potentials for understanding the abstract repercussions of memory on urban space beyond conceiving it only as a physical asset.

There are many questions on evaluation of the environmental perception and analysis of the representations on memory; how is the knowledge on urban space represented through cognition, what are the processes of that, what are the personal restrictions to express the experiences and perceptions on urban space, what are the convenient methods and tools for evaluating all of them. These questions have been still argued. However, thinking on "how" the truth is formed, or "how it left its mark" or "how it reproduced the meaning" , rather than "What the truth is" will provide opportunities to reconstruct the historicity.

Thus, in this study, the representations of the urban space on urban memory is examined through the case of Mersin by using the oral history method. The reciprocal relation between urban space and memory is scrutinized through oral history interviews with inhabitants of Mersin, and the improtance of aforementioned relation and the problems embedded on urban space in relation to memory is discussed.

Bireyler yaşadıkları yer ile duygusal bağ kurmaya meyillidirler. Bu bağı kurmak için çeşitli akımlar ya da ideolojik söylemler üretilse de duygular, anılar, kültürel değerler gibi çeşitli dinamikler de bir mekânın içselleştirilmesinde ve kolektif hafızada yer edinmesinde önemli işleve sahip olmuştur. Mekânın neliğine dair birçok soru, bu dinamikler ile anlam bulup açıklanmaktadır. Kapladığı alandan fazlası olabilen "mekân", zaman içerisinde dönüşüme maruz kalmış ve 2020 yılında dünyayı tesiri altına alan Covid-19 virüsü ile yeni bir mekânsal dönüşüm başlamıştır. Bu dönemde mekâna yüklenilen anlam ve mekânda olması gereken özellikler farklılaşmıştır. Bu çalışmanın amacı insanlar için aitlik duygusu oluşturan, şehir ile bütünleşmenin bir aracı olan mekanların, Covid-19 sonrası dönüşümünü araştırmaktır. Bu sebeple çalışmada örneklem olarak Bakü'nün sosyo-ekonomik açıdan önemli bir alanı olan Fevvareler meydanı seçilmiştir. Günlük hayatta çoğu Bakü sakininin uğrak yeri, kolektif etkileşimin sağlandığı alan olan Fevvareler meydanının Covid-19 sonrası dönüşümü Flanuer olarak bilinen bir tiplemenin bakış açısıyla ele alınacaktır.

XX. yüzyılın başlarına yani daha yüz yıl öncesine kadar insanoğlunun zihni, mekân odaklı düşünmeye alışık idi. Şehirler, yollar ve her türlü yapı inşa edilirken yerin mekânsal-topografik uygunluğuna bakılır; her türlü gündelik işte mesafeler ve mekânsal imkanlar öncelikle dikkate alınırdı. XX. yüzyılda mekân, tarihî, sosyo-politik ve iktisadi analizlerde bu ana belirleyiciliğini kaybetti ve hatta ihmal edilebilecek bir faktör olarak görüldü. 1960'lardan itibaren ise mekânın yeniden keşfi (spatial turn) olarak adlandırılan bir dönem başladı. Mekânın sembolik değeri, mekân üzerindeki politika biçimleri, mekânın tarihsel süreçlerde sosyal olarak üretimi ve yeni-den üretimi gibi kavramsallaştırma ve sorular tartışıldı, mekân odaklı olarak gündelik tarih pratikleri çalışıldı ve sosyo-ekonomik yapı ve eğilimlerle mekânın ilişkileri araştırıldı. Bu süreç, bir mekân olarak şehir çalışmalarını, tarihçilikte mekân odaklı değerlendirmeleri ve özellikle şehir tarihi, sanat ve mimarlık tarihi ve tarihsel coğrafya çalışmalarını yakından etkilemiştir. Makalede mekânın değişen algısı ve bu sürecin Osmanlı şehir tarihçiliğine yansıması üzerinde durulacaktır. 1990 sonrası Osmanlı şehir tarihi çalışmalarının ivmesi değerlendirilerek mekân ve şehir odağında sosyal bilim, tarih ve coğrafya alanındaki kesişmelere dikkat çekilecektir. Os-manlı şehir kaynaklarından (vakıf, sicil, avarız ve kefalet kayıtları) verilecek örneklerle yeni dönem şehir tarihçiliğinin diğer ilim sahaları ile etkileşiminin verimli sonuçlarına vurgu yapı-lacak ve Osmanlı şehirleri için sosyal-mekansal tarih yaklaşımı önerisinde bulunulacaktır.

Abstract
Almost a hundred-year ago, everybody is used to think spatially while constructing cities and any buildings as well as deciding wars and establishing trade networks. However, spatially thinking lost its priority in time in analyses of historical, socio-political, and economic issues. Nevertheless, a new approach has appeared since the 1960s, which came to be known as “the spatial turn.” This led, first, to rethink the symbolic meaning of space, space politics, and production and reproduction of space in different socio-historical conditions and, second, to study daily practices and socio-historical structures from the spatial point of view. Since then, new types of studies have affected and reconstructed many disciplines such as urban history, arts and architectural history, and historical geography. This article evaluates the trends in urban historical studies in Turkey after the 1990s considering the spatial-turn and interactions among socio-historical and geographical approaches and methods. In pursuit of interdisciplinary endeavors among these disciplines, this article suggests using socio-spatial historical approach giving some examples from the Ottoman cities -derived from Ottoman primary sources such as waqfiyas, the sijils, and the tax records- indicating exploratory methods and analyses leading us to new questions and answers in Otto-man urban history.

Extended Abstract

Almost a hundred-year ago, everybody is used to think spatially while con-structing cities and any buildings as well as deciding wars and establishing trade networks. In history in general people were taking care of the topo-graphical features of and the distances among the areas in order to make decisions about their daily routines. Even in the early twentieth century, for in-stance Alfred T. Mahan and Halford J. Mackinder who have been famous geographer and political scientists developed terminologies of “heartland” and “geopolitics” focusing on the determining role of geography and regions in world history and politics. However, the space or spatially thinking was neglected or even lost its priority in the decision-making processes and analyses in historical, socio-political, and economic issues with the beginning of the twentieth century.

The technological developments in transportation and communication areas have led to time-space compression in the human world since the eighteenth century onwards. The first result of these developments was on the spatially thinking in the daily activities and then on the cities. Although we consider mostly the 19th and 20th centuries as the urbanization centuries, these two centuries should be evaluated at the same time the spatial-free or the most neglected centuries of the cities letting alone the gar-den-city, anti or counter city, and the conservative attitudes or movements to protect the current situation of the cities both in the world and in Turkey as in the cases of such as Süheyl Ünver and İbrahim Hakkı Konyalı’s works.

There were some other exceptional endeavors and attitudes between the 1920s and 1950s which have a spatial and urban awareness such as Chicago School but a new period has begun since the 1960s, which came to be known as “the spatial turn.” This period has led, first, to rethink the symbolic meaning of space, space politics, and production and reproduction of space in different historical and social conditions and, second, to study daily practices and socio-historical structures and trends from the spatial point of view. From Henri Lefebvre’s book entitled Le Droit à la ville in 1968 to Edward Soja’s Postmetropolis: Critical studies of cities and regions in 2015, many social scientists including David Harvey have been written on these issues. Since then, this new period and new types of studies in general have affected and recon-structed many disciplines that are related to the spatial awareness such as ur-ban studies, urban history, arts and architectural history, and historical geography.

The new attitudes, approaches, and trends in social sciences and history have gone hand in hand with urban and spatial history since the 1960s. It was not coincidence for the two famous academic periodicals one, Journal of Urban History, from the USA and the other, Urban History, from the UK to publish their first articles in 1974. The similar shifting trends – though a little bit late- have seen in Turkey as well. Our survey about the urban historical studies after the 1950s in the Turkey indicates over two thousand studies, 80 percent of which were published after the 1990s. Comparing all studies in Turkish history, it is safe to argue that the spatial turn in Turkish history has been very clear in the last thirty years in Turkey. Here the question is how this quantitative shift in urban historical studies could be made more valuable with new approaches and methodologies. The article suggests one here a “socio-spatial historical approach” for Ottoman urban history. This transdisciplinary approach requires to melt questions and methodologies of different disciplines, especially those of sociology and geography into urban history pot. It suggests exploring relational theory and its questions on the one hand and the methodologies used in big data analyses, GIS, and digital humanities, on the other.

The article gives some examples from the huge data derived from a) waqfiyas for the morphology of the cities including properties, their features and neighbors b) from sharia court records for socio-legal lives on the urban space including daily life and activities among people, and c) from tax records for demographical and economic position of the cities in order to show how these huge data interact each other on the urban surface and how an urban historian could analyze and visualize these networks via statistical and GIS tools. These examples show in a very brief way how “socio-spatial approach” could be applied to Ottoman cities, as well.

In short, this article narrates firstly the changes in spatially thinking over time from ancient to the modern times with special reference to the spatial-turn in the 1960s and its effects on urban historical studies. Then the study evaluates the trends in urban historical studies in Turkey after the 1990s considering the spatial-turn and interactions among social, historical, and geo-graphical approaches and methods on the basis of spaces and cities. In pursuit of interdisciplinary endeavors in this new period and among these disciplines, this article gives some examples from the Ottoman cities -derived from Ottoman primary sources such as waqfiyas, the sharia court records, and the tax records- indicating exploratory methods and analyses leading us to new questions and answers in Ottoman urban history.

Kentsel mekânlar toplumu oluşturan bireylerin yaşam biçimini, davranışlarını aktaran bir sahnedir. Bu alanlar her ne kadar kullanıcının faaliyetleri üzerinden anılsa da biçimlenmesinde belirleyici olan faktörlerden biri devlettir. Dolayısı ile bu alanların mekânsal biçimlenmeleri, kullanımları ideolojik unsurlarla şekil almaktadır. Geçmişten günümüze ideolojinin mekâna etkisi ve ideolojik mekânların üretimi üzerine örnekler daha önce yapılan araştırmalarla sunulmuştur. Bu çalışmada ise; Türkiye Cumhuriyeti Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'na bağlı Toplu Konut İdaresi Başkanlığı aracılığıyla projelendirilen, millet bahçeleri projelerinden biri, "Atatürk Kültür Merkezi Millet Bahçesi"; ideolojik, ekonomik, toplumsal ve işlevsel unsurlar üzerinden ele alınmaktadır. Çalışma kapsamında öncelikle; kentsel mekân ve ideoloji arasındaki ilişki kapsamlı bir literatür okuması ile sunulmuştur. İdeolojinin mekânsal stratejilerde kullanılmasının amaçları açıklanmıştır. Millet Bahçesi projelerinin yetkililerce açıklanan hedeflenen mekânsal öngörüleri aktarılmıştır. "Atatürk Kültür Merkezi Millet Bahçesi" Projesinin tanımı, sınırlılıkları, içereceği birimler ve henüz inşa edilmeden dile getirilen eleştirileri sunulmuştur. Kentsel alana yapılan müdahalelerde belirleyici olan ideolojik, ekonomik, toplumsal ve işlevsel unsurlar kapsamında, Atatürk Kültür Merkezi Millet Bahçesi'nin inşasının ardından gerçekleşebilecek gelecek senaryoları tartışılmıştır. Çalışmada sözü edilen senaryoların hangisinin gerçek olacağı bilinmemekle birlikte, bu mekânın ikame edilen bir yer ya da bir mekân temsili olacağı hakkındaki kararı kent kullanıcısı verecektir.
Anahtar Kelimeler: Kentsel mekân, ideoloji ve mimarlık, millet bahçeleri, Ankara.

Tarihsel süreç içerisinde kentler ve kentsel mekânlar, siyasal, ekonomik, kültürel ve teknolojik gelişmeler doğrultusunda değişime ve dönüşüme uğramaktadır. Kentsel mekânın değişiminde insanın ve toplulukların rolü etkili olmaktadır.
Tarım Devrimi, Sanayi Devrimi ve sonrasında mekânın ve toplumsal yapının değişimine etki eden pek çok farklı oluşum ile birlikte günümüzde meydana gelen kitlesel göç hareketleri de kentlerin ve kentsel mekânların değişiminde etkili olan başat faktörler arasında yer almaktadır. 2011 yılının Nisan ayında başlayan Suriye Krizi ile beraber kitlesel göç hareketlerinin ülkemizin de içerisinde bulunduğu farklı coğrafyalara hareketi söz konusu olup, bu süreçte başta Suriye sınırında yer alan yerleşmeler olmak üzere büyük kentlerde de Suriyeli göçmenler dikkat çekici düzeyde artmışlardır. Kitlesel göç hareketleri nedeni ile kentsel mekân üzerinde sosyal kümelenmelerin meydana gelmesi, kimlik ve kentsel kimlik konularının farklı boyutlarıyla tartışılmasına/gündeme gelmesine neden olmuştur.
Bu doğrultuda çalışmanın temel amacı, Suriyelilerin, İstanbul Metropoliten Alanı’nda sosyal ve mekânsal olarak ötekileştirilmeleri ile fizik mekân üzerindeki dağılımını ve Suriyelilerin mekânsal olarak kümelendikleri yerleşimlerde mekânsal kimlik değişimini ortaya koymaktır. Bu çalışmanın kuramsal çerçevesini “mekân”, “yer”, “kimlik” ile “kentsel kimlik” ve “öteki” ile “ötekileştirme” kavramları oluşturmaktadır.
Sosyal ve mekânsal kümelenmeler ile kimlik arasında yakın bir ilişkinin olduğu düşünülerek, ayrışmaların, fizik mekânda ve kentsel kimlik bağlamında değişimlere neden olduğu tespit edilmiştir. Alan çalışması olarak seçilen İstanbul Metropoliten Alanı’nın Fatih İlçesi (Tarihi Yarımada) sınırları içerisinde ötekileştirilen – öteki olarak tanımlanan Suriyelilerin, sosyal ve mekânsal olarak en yoğun kümelendikleri kentsel mekân üzerinden kentsel kimliğe olan etkileri değerlendirilmektedir.

Özet: Bu çalışmada akıllı telefonların konum farkındalığı özelliğinin, sosyal ağ kullanıcılarının kent mekanındaki pratiklerine etkisi incelenmiştir. Eylemsel mekansal pratikler katmanı, Michel De Certeau’nun kentin birden çok inşa katmanından (fiziksel, eylemsel ve retorik) oluştuğu önermesi doğrultusunda ele alınmıştır. Kenti eylemsel ve retorik olarak dönüştüren tabakalara, akıllı telefonla sosyal ağlarla iletişim halindeyken yürümenin sonucu ortaya çıkan yeni mekansal pratiklerin oluşturduğu dijital-fiziksel kent ya da melez kent olarak adlandırılabilecek bir katmanın eklenmesi önerilmiştir.
Walking in the City Using Smartphones: New Forms of Urban Spatial Transformation
Abstract: This study examines how location aware technologies of smart mobs are changing urban spatial practices of social network users. Adopting Michel De Certeau’s layers of the city (physical city, organicity, mythic-poetic city) and rhetoric of walking as a framework, a new layer that can be called as digital-physical or hybrid city is suggested.

İnsanoğlunun doğal çevresini değiştirme yöneliminin en önemli ayağı olan kentleşme, gelişimini insan ve medeniyetin ivmesi ile doğru orantılı olarak sürdürmektedir. İnsan sürekli olarak doğayı değiştirmeye çalışmakta ve doğanın değiştiremeyeceği dinamikleri de kendine çıkış noktası olarak almaktadır. Topografik oluşumları ortadan kaldırmak imkânsız olmakla birlikte insan, yerleşimlerini mevcut topografik verilere ayak uydurarak oluşturmaktadır. Diğer bir deyişle topografya ne isterse ona uyarak, ama son sözü gene kendine göre doğaya attığı rötuşlarla insan söylemektedir. Konut ve yerleşimlerin temel özelliklerini güneş, rüzgâr, manzara ve benzeri ölçütler şekillendirir, tabir yerindeyse " customize " eder. Bu çalışmada değiştirilemez doğal veriler doğrultusunda şekillendirilen ana aksların, insan istekleri doğrultusunda nasıl öznelleştiği ile geleneksel kent dokusunun bileşenleri sınır bağlamında irdelenip bu bileşenlerin morfolojik girdilerinden bahsedilerek bu şekillendiriliş, tarihi bir doku olan Odunpazarı bölgesinin en önemli turistik akslarından biri konumundaki Kurşunlu Cami Sokak özelinde irdelenecektir.

Urbanization, the most important pillar of changing the orientation of mankind's natural environment, maintains its development in direct proportion with acceleration of the civilization. Mankind tries constantly to change the nature and takes unchangeable dynamics of the nature as starting point for him. Although it is impossible to eliminate topographic formations, settlements are formed keeping pace with these existing datas. In short, mankind has the final word with retouching the nature besides complying with topography. So, the sun, wind direction, panorama and so on customize basic characteristics of housing and settlement. In this study, the effects of morphology on traditional urban texture specific to Kursunlu Cami Street, the most important touristic axis of Odunpazari traditional settlement, will be examined.

Herhangi bir yerleşim yerinin kent kimliğini kazanmasında mahallelerin oluşumu önemli bir gösterge teşkil etmektedir. Kent tanımlamasında idari ve sosyal işlevlere sahip mahallenin önemli bir gösterge olması mahalle ve ona ilişkin işlevleri, kent tarihi araştırmalarının önemli bir parçası olmasını zorunlu kılmaktadır. Birbirinden kopuk ve kendi içinde bir devingenliğe sahip çekirdek yerleşimlerinin kentin bir parçası haline gelmeleri mahalle birimlerinin oluşturulması yoluyla gerçekleştirilmektedir. Farklı işlevler dâhilinde kurulan çekirdek yerleşimlerin mahalle niteliğine dönüşüm süreçlerinin bilinmesi kent mekânının oluşması noktasındaki evrelerin anlaşılmasına olanak sağlamaktadır. Bu çalışmada Osmanlı Kerkük’ünün yapay bir tepe üzerinde kurulu yerleşiminden kent kimliğini kazanmasına uzanan aşamalarının anlaşılması amacına yönelik olarak Kerkük’te mahallelerin oluşumu ile kent mekânındaki dağılımları açıklanmaya çalışılacaktır.

Kamusal alanlar, en yalın haliyle; tüm kentlilerin erişebildiği, tüm kentlilerin kullanımına sunulan ve ortak bir sosyal
hayatın oluşmasına temel hazırlayan, bir kenti kent yapan ve yaşatan en önemli kentsel mekanlardır. Bir kentin sosyal,
ekonomik, kültürel ve mekansal çeşitliliği, söz konusu kentin sahip olduğu kamusal alanların çeşitliliği ile paralel
olarak gelişmektedir. Bireyin kentteki varlığı ve kentin bireydeki anlamı, kamusal alanda gerçekleşen aktiviteler ile
doğrudan ilişkilidir. Bu ilişki, kentteki kamusal alanlar sosyal hayatı ve kolektif etkinlikleri gerek fiziksel gerekse
sosyal açıdan ne denli destekliyorsa o denli güçlü olmaktadır. Günümüzde ise fiziksel çevre kentteki toplumsal
içerikten ve sosyal yapıdan bağımsız olarak düşünülmekte, metalaştırılmakta ve bunun sonucu olarak da sağlıksız,
güvensiz, niteliksiz ve kent ve birey için hiçbir anlam ifade etmeyen kent parçaları ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmanın
çıkış noktası da, kamusal alanları toplumu yönlendiren bir unsur olarak ele alarak, bu yönlendirme ve etkileşimi
kent, kentsel bellek, kamusal alan, fiziksel çevre ile sosyal ve psikolojik çevre etkileşimi gibi kavramlar bağlamında
analiz etmektir. Bulgular diğer çalışmalarda olduğu gibi bazı çelişkileri ortaya koyması bakımından önemlidir. Yalnız
Beşiktaş’ta yaşayanların değil, İstanbul’un Anadolu ve Avrupa yakasında yer alan birçok semtte yaşayan kişiler
tarafından kullanılan Beşiktaş, her yaş ve meslek grubundan insanın genellikle alışveriş ve transit amacıyla kullandığı
bir bölge olarak tanımlanabilir. Beşiktaş merkez bölgesinde yer alan kentsel açık alanlar kullanıcılar tarafından trafik
sıkışıklığı, yaya güvenliği, kalabalık, çevre kirliliği konularında olumsuz olarak değerlendirilirken, erişim ve alışveriş
olanakları, sosyal etkinlikleri yönünden olumlu olarak değerlendirilmiştir. Kentteki bireyleri bir araya getirebilecek
ve çeşitli aktivitelere ev sahipliği yaparak kentsel yaşamı daha sağlıklı ve dinamik kılabilecek açık kamusal alanların,
kentliler için bir anlam ifade etmeyen işlevsiz, pasif bir kimliğe büründüğü bulguları saptanmıştır.

Günümüzde, dijitalleşme ve teknolojik gelişmeler ışığında kentsel
mekanlar yeniden düzenlenmektedir. Bu düzenlemeler pek çok açıdan
fayda sağlarken, engelli bireylerin kentsel mekanı kullanırken karşılaştıkları problemler görülmektedir. Özellikle kentsel mekanda yerel
nitelikte sunulan hizmetlerin kalitesi erişim ve ulaşım ölçütleri temelinde
engelli bireylerin ihtiyaçlarını karşılamamaktadır. Kentte yaşayan
her birey için erişilebilir ve ulaşılabilir bir kent formunun olması, yaşam
kalitesinin sağlanması açısından elzemdir. Engelli bireylerin de diğer bireylerden
kendilerini farklı hissetmeden kentsel mekanı rahat bir şekilde
kullanması büyük bir önem taşımaktadır.
Bu çalışmanın amacı, Isparta kentinde yaşayan engelli bireylerin
kentsel mekanı ‘engelsizlik’ açısından değerlendirmesi ve kentsel mekan
kullanımlarında karşılaştıkları problemlerin tespit edilmesidir. Bu
amaçla, Isparta kentinde yer alan engelli dernekleri bu araştırmanın
çalışma grubunu oluşturmaktadır. Nitel araştırma yönteminin kullanıldığı
araştırmaya Isparta kentinde bulunan engelli dernekleri başkanları
katılmıştır. Veriler, yarı yapılandırılmış görüşme metodu ile toplanmıştır.
Verilerin analizinde ise betimsel ve içerik analizi kullanılmıştır. Çalışmada
ilk olarak; Kent, kentsel mekan, engel ve engellilik türleri açısından
bir kavramsal çerçeve çizilmiştir. İkinci olarak, kent ve kentsel
mekânın engelsizlik açısından bir değerlendirmesi yapılmıştır. Son olarak
da araştırmanın bulgularına yer verilmiştir.

Özünde insan için tasarlanan mekân, özellikle de kentsel kamusal
mekân devingen bir yapıya sahiptir, zaman içinde dönüşür. Mimari
mekân tek bir birey için tasarlanırken kentsel mekân toplumun
ortak beklentilerini karşılamak üzere tasarlanır ve bu süreçte
toplumsal tercihler belirleyici olur. Tercihleri etkileyen en önemli
değişkenlerden biri ise kuşaklardır. Bu kapsamla çalışmanın amacı
içinde bulunduğumuz dönemde bir arada yaşayan, toplumu oluşturan X, Y ve Z kuşaklarının kentsel kamusal mekândan beklentilerinin ve bu beklentilerin ne ölçüde ve ne yönde değiştiğinin
ya da değişmediğinin, bu değişimin nedenlerinin karşılaştırmalı
bir bakış açısıyla belirlenmesidir. Çalışma kuşakların kamusal
mekândan beklentilerinde ve mekânı kullanım şekillerinde farklılıklar olduğu hipotezinin sınanması üzerine kurgulanmıştır. Alan
çalışması Giresun’da gerçekleştirilmiş ve X, Y ve Z kuşaklarının
her birini temsil eden, 30’ar kişi ile toplam 90 anket yapılmıştır.
Anket sonucu elde edilen veriler karşılaştırılarak, kuşakların tercihleri belirlenmiş, nedensellikleri çözümlenmiştir. Böylece kentsel kamusal mekâna yönelik tasarım kararlarını etkileyecek yeni
bakış açıları ve öneriler oluşturmaya yönelik bir tartışma ortamı
yaratılmıştır

1923 yılında Mustafa Kemal, Türkiye Cumhuriyet'ini ilan ederken bu söz-leri söylemiştir. Bu tarihten sonra demokratik ve bağımsız bir ulus-dev-let oluşturma anlayışı; yönetsel, yapısal ve toplumsal her alanda kendini göstermeye başlamıştır. Böylece, Osmanlı Anadolu'sunu çağdaşlaştırma projesinin temelleri atılmıştır. Yeni Türkiye Cumhuriyeti Devleti'nin ör-gütlenmesi, ulus-devlet ideolojisine, merkezi yönetim anlayışına, hukuk devleti olmasına ve toplumsal iradenin şekillendirdiği üniter laik bir dev-let olmasına bağlı olarak oluşmuştur. Demokratikleşme yolundaki bu yeni yönetsel yapının idari birimleri vila-yetler olmuştur. Osmanlı idari yapılanmasında mutasarrıflık olan Anado-lu kentleri vilayet haline gelmiş, Ankara'nın başkentliğinde (başkent ve taşra örgütü) ve Türkiye Cumhuriyeti'nin modernleşme hareketleri doğ-rultusunda yeni çehrelere kavuşmuştur. Kurtuluş Mücadelesinin zorlu koşullarından harap bir halde çıkan Anadolu kentlerinde, kasabadan vi-layete yeniden yapılandırılmaya gidilerek imar hareketleri başlatılmıştır. Cumhuriyet rejimi, toplumun belleğinde ulus bilincini yaratmayı hedef-lediği için yönetsel ve sosyo-ekonomik alanda olduğu kadar mekânsal alanda da bir yenilenme, aydınlanma olmuştur. Bu aydınlanma halkın sosyal hayata girerken buluştuğu kent mekanında ifade bulmuştur. Yeni kent mekanı halkın yeni modern yaşam biçimine cevap verebilmeli, va-tandaşı yönlendirme gücüne sahip olmalı, aynı zamanda ulus devlet bi-linci altında toplayıcı özelliği olmalıdır. Mustafa Kemal pronounced these words while he was announcing the establishment of Turkish Republic in 1923. After this date, the understanding of creation of a democratic and independent nation-state became prevalent in every administrative, structural and social field. Thus, foundations of modernization of the Ottoman Anatolia project were laid down. Organization of the new State of the Republic of Turkey was formed depending on nation-state ideology, centralized administration, being a state of law and being a unitary secular state structured by social will. The provinces have been the administrative units of this new governance structure of the democratization process. Anatolian cities that had been governorships under Ottoman administrative structure became provinces, gained new appearances with the declaration of Ankara as capital city (capital and provincial organization) and the modernization movements of the Turkish Republic. In Anatolian cities survived desolately from difficult conditions of the Independence War, public improvements were initiated by going on reconstruction from village to province. Republic regime has been a renewal, illumination in spatial field as well as in administrative and socioeconomic field since it aimed to create a national consciousness in the collective memory. This illumination found its expression in urban space where the people get together while adapting to social life. New urban space should have responded to the new modern lifestyle of the people, had the power on orienteering its citizens and in the meantime had the feature of collecting all citizens with nation-state consciousness.

Kent ile meydan ilişkisi sürekli sorgulanan ve tartışılan bir konudur. Bir meydanın hangi özelliklere sahip olması gerektiğinin belirlenmesi için öncelikle kent içerisindeki yeri sorgulanmalıdır. Kent ile meydan ilişkisi bütünsel bir bakış açısıyla ele alındığı zaman meydanların sahip olması gereken özellikler ortaya çıkmaktadır. Bu çalışmanın amacı kent içerisindeki meydanların bütünselliğini sağlayan genel kriterleri belirlemek ve bir örnek üzerinden bu kriterlere göre meydanın nasıl olması gerektiğini uygulamalı olarak ortaya koymaktır. Çalışma yöntemi olarak günümüz koşullarında kavramsal çalışmaların sonucunda ve yerinde incelemelerle bir meydanın sahip olması gereken kriterler belirlenmiştir. Bu çalışma kapsamında belirlenen kriterlere göre Kayseri Cumhuriyet Meydanı incelenmiştir. Çalışma süreci boyunca kentsel kamusal mekan olan meydan olgusu sorgulanmıştır. Meydanlar geçmişte çarşı, ticaret, din, siyaset, sosyal hayatla ilişkilendirilirken günümüzde ulaşım, trafik, hızla ilişkilendirilmektedir. Kent içerisinde kamusal mekan olarak görülen Cumhuriyet Meydanı yeni düzenlemelerle insanların vakit geçirdiği sosyalleştiği bir yer olarak görülmemektedir. Meydanların nasıl bir süreçten geçerek günümüzdeki durumuna geldiği konusu ayrıca merak edilmiştir.

Kentsel tasarımın temel görevlerinden biri duyusal deneyimlerin yaşandığı kentsel mekânları dikkate alarak tasarıma yaklaşmak olmalıdır. Kentsel kamusal mekânlar, tüm kullanıcıların duyularına eşit yaklaşan herkes tarafından algılanabilir kapsayıcı mekânlardır. Kentsel mekân için duyular kentsel tasarım politikalarının üretilmesinde önemli konuların arasındadır. Kentsel mekânlarda kullanıcı deneyimleri, kullanıcının mekân hissinin oluşmasında etkilidir. Mekân hissi ise kullanıcıya özgü duyuları ile farklılaşmaktadır. Kullanıcı ile kentsel duyu deneyimlerinin arasındaki ilişkinin anlaşılabilmesi ve kentsel tasarım ve politikalarına tasarımsal katkı sağlanabilmesi için kentsel duyusal dokuların belirlenmesi önemlidir. Kentsel tasarım yaklaşımlarında kentsel duyu deneyim mekânları tasarımcılara öncül referans oluşturabilir. Kullanıcı duyularına anlamlı bir biçimde hitap eden;farklı duyularla duyumsanabilen (görülen, duyulan, tadılan, dokunulan ve koklanılan) mekânlar üretilmelidir. Araştırma, farklı duyu engeli olan (görme, işitme ve hareket) ve herhangi bir duyu engeli olmayan kullanıcıların mekân algısı ile duyusal deneyimlerinin ilişkisini kentsel kamusal mekânlar üzerinden değerlendirmektedir. Araştırma yönteminde ilk aşamada rehberli yürüyüşler tercih edilmiştir. Ancak, COVID-19 (Koronavirüs hastalığı-19) pandemi sebebiyle bu yürüyüşler gerçekleştirilememiştir.Araştırma evreni COVID-19 pandemi öncesi olarak Dünya Sağlık Örgütü tarafından pandemi ilanı-11 Mart 2020 ve Türkiye'deki resmi ilk vaka tarihi-11 Mart 2020 tarihleri öncesini ve pandemi sonrası olarak 11 Mart 2020 ile 20 Aralık 2020 tarihlerini kapsamaktadır. Pandemi döneminin belirtilen ve araştırma kesit tarihlerindeki kısıtlılık durumu kapsamında araştırma kurgulanmıştır. Literatür incelemesi ile farklı kullanıcıların duyusal deneyiminde etkili parametreler tespit edilmiştir. Görme duyu engeli olan, işitme duyu engeli olan, hareket duyu engeli olan ve herhangi bir duyu engeli olmayan odak gruplar ile anket çalışması gerçekleştirilmiştir. Yapılan çalışma ile duyusal deneyimlerin mekânsal karşılığının tespiti yapılmıştır. Araştırma verilerinin, mekânsal duyu haritasına dönüşmesi ile önerilen bir duyu rehberi için tasarım ilkelerinin belirlenmesi araştırmada belirleyici olmuştur. Araştırma bulguları; duyu farklılıklarının mekân hissini ve algısını şekillendirdiğini gösterirken, her bir kentsel mekânın duyu engeline özgün tasarımları olması gerektiğini ortaya koymaktadır. Her kentsel mekânın kullanıcı deneyimlerini yansıtan kendine özgü duyusal dokularının duyu haritalarından okunabileceğini göstermektedir. Duyusal farkındalığın oluşması ile tasarıma ölçüt alınabilen değerlerin bilincinde kentsel tasarımlar üretilebilmesi için; özellikle kamusal mekânlar kapsamında duyu haritalarının üretilmesi ileriki çalışmalar için değerli olacaktır. Her bir kamusal mekânın kendi bağlamsal verilerinin oluşturulması ve bu verilerin kullanıcı profiline hitap edecek şekilde sentezlenmesi; kapsayıcı bir duyu rehberinin oluşumunda önemli rol oynayacaktır. Kamusal mekân politika üretme araçlarından biri olabilecek duyu rehberleri, kamusal mekânların bağlamsal niteliklere özgü yaklaşımlarını teşvik edecektir.

One of the main roles of urban design should be to approach design by taking into account the urban spaces where sensory experiences realize. The urban public spaces approach the senses of all users equally. Thus, they are perceptible and inclusive places by everyone. The senses for urban space are among the important issues in the production of urban design policies. User experiences in urban spaces are effective in the user's sense of space. The sense of space, on the other hand, differs from the user-specific senses. It is important to identify urban sensory fabrics to understand the relationship between the user and urban sensory experiences and to make a design contribution to urban design and policies. In urban design approaches, urban sensory experience spaces can be a primary reference for designers. Meaningfully appealing to the user's senses; places that can be sensed (seen, hear, tasted, touched, and smelled) with different senses should be produced. The research evaluates the relationship between perception of space and sensory experiences with different sensory impairments (sight, hearing, and movement) sensory impairment through urban public spaces. In the research method, guided walks were preferred at the first stage. However, these walks could not be carried out due to the COVID-19 (Coronavirus disease-19) pandemic. The research universe includes a pre-COVID-19 pandemic declaration by the World Health Organization- 11 March 2020 and the official first case date in Turkey-11 March 2020, and after the pandemic between 11 March 2020 and 20 December 2020. The research was designed within the limitations of the pandemic period and the dates of the research area. With the literature review, effective parameters in the sensory experience of different users were determined. A questionnaire study was conducted with focus groups with visual impairment, movement and, sensory impairment and, no sensory impairment. The spatial equivalent of sensory experiences was determined with the study. The determination of the design principles for a sensory guide to be proposed with the transformation of the research data into a spatial sense map has been decisive in the research. Research findings; while showing that sense differences shape the sense and perception of space, it reveals that each should have unique designs for the sensory barrier. It shows that the unique sensory fabrics of each urban space reflecting the user experiences can be read from sensory maps. With the creation of design awareness, to produce urban designs with the awareness of values that can be taken as a criterion for design; Especially producing sense maps within the scope of public spaces will be valuable for future studies. Creating their contextual data for each public space and synthesizing these data appeal to the user profile; will play an important role in the formation of the inclusive sense guide. Sensory guides, which can be one of the public space policy-making tools, will encourage approaches specific to contextual qualities of public spaces.

Kağıthane sınırları içerisinde yer alan mahalleleri baz alan çalışmada, sözlü tarih görüşmelerini gerçekleştiren araştırmacılardan biriydim. Kağıthane Belediyesi'nin desteğiyle yapılan araştırma, toplumsal bellek bağlamıyla ve sözlü tarihin kullanım alanı bakımından yerel yönetimler için örnek teşkil edecek nitelikte bir çalışmadır. Saha araştırmasında sözlü tarih yöntemiyle kültürel ve sınıfsal yapı, sanayi, tarihsel anlamıyla gecekondu pratikleri ve politik mücadeleler incelenmiştir.

Kapitalizmin kendini yeniden üretmesi ve devamlılığını sağlaması açısından mekânı kullanma becerisine yönelik özgün bir yaklaşım geliştiren Henri Lefebvre, kent mekânının sınıf mücadelesi açısından önemini de güçlü bir şekilde vurgulamıştır. Buna göre, kapitalizmin eşitsizlik üreten işleyişinin mekânsal ve yaşamsal yansımalarının düzlemi olan kent mekânı, aynı zamanda bu duruma yönelik mücadele pratikleri açısından da ciddi avantajlar ve potansiyeller barındırmaktadır. Neoliberal ideolojinin başat hale gelmesi ile birlikte yoğunluğu artan bu süreçte emek mücadelesinin mekânsal boyutu önem kazanmıştır. Çalışma, bu kavramsal çerçeveyi temel alarak özelleştirme karşıtı mücadelenin Türkiye’deki en kapsamlı örneği olan Tekel Direnişini konu edinmektedir. Ankara kent merkezinde kurulan çadırlarda 78 gün süren Tekel Direnişi örneğinin, sınıfsal mücadele açısından kent mekânının kullanılması konusundaki niteliğinin çözümlenmesi çalışmanın ana amacını oluşturmaktadır.

Özet Göç, nedenleriyle sonuçlarıyla Anadolu'da her dönem toplumsal yapıyı şekillendiren en önemli etkenlerden biri olmuştur. Kimi zaman savaş, kimi zaman bulaşıcı hastalıklar, kimi zaman ekonomik ya da politik nedenlerle gerçekleştirilen göç, nedeni ne olursa olsun hem göç edeni, hem de göç edilen yerdeki yerli halkı başta sosyolojik ve ekonomik olmak üzere her açıdan etkilemiştir. Bu bağlamda Kurtuluş savaşı sonrası Lozan'da imzalanan sözleşme ile Yunanistan ile Türkiye arasında gerçekleştirilen karşılıklı göç (mübadele), Cumhuriyet döneminde gerçekleşmiş en kapsamlı göç hareketlerinden biri olarak tarihte yerini almıştır. Bu sözleşmeye göre, Türkiye Cumhuriyeti sınırları içinde yaşayan Rum halk ile Yunanistan sınırı içerisinde yaşayan Türk halk arasında zorunlu bir nüfus mübadelesi gerçekleştirilmiş, yüz binlerce kişi bu zorunlu göç sonucu doğdukları toprakları bırakıp "mübadil" olarak yabancısı oldukları topraklarda yaşamaya başlamışlardır. Mübadiller hem yeni vatanlarına uyum sağlamaya çalışmış, hem de sahip oldukları kültürü yaşatmaya çabalamışlar; bu süreçte de yerli halk ile sürekli bir etkileşim içerisinde olmuşlardır. Bu durum toplumsal yapıyı şekillendirmiş, daha net bir ifadeyle dönüştürmüştür. Bu dönüşümün yansımaları ekonomik, sosyal, politik ve özellikle kültürel alanda izlenmekle beraber, kentte yeni mekansal çözümlemeleri de beraberinde getirmiştir. Farklı fonksiyonlar kentte yer almaya başlamış, yeni yönelimler ve öncelikler az ya da çok kent gelişimini etkilemiştir. Mübadele sonrası kentsel mekanda meydana gelen bu değişim/dönüşüm ve yönelimler cumhuriyet döneminde Anadolu'da kentsel mekanın şekillenmesinde rol oynamış faktörlerden biridir. Bu nedenle kentte yaşanan değişim/dönüşüm ve yönelimlerin irdelenmesi çalışmanın konusunu oluşturmuştur. Çalışma alanı olarak Giresun/Bulancak ilçesi seçilmiştir. Çünkü Giresun ve ilçesi Bulancak, geçmişte Karadeniz'de Rum nüfusunun yaşadığı, mübadele sonrası ise mübadillerin iskan edildiği yerleşimlerdendir. Çalışma, belirlenen örneklem alanda mübadele sonrası kent merkezi kentsel mekanında meydana gelen değişimlerin/dönüşümlerin kentsel mekanı oluşturan bileşenler bağlamında değerlendirilmesini hedeflemektedir.

Ankara, başkent olarak kuruluşundan beri çeşitli söylemlere konu olmuştur. “Yoktan var edilen şehir”, “kuru bozkır”, “eksik şehir”, “mabetsiz şehir”, “müstehcen oyun havalarıyla ünlü şehir” gibi Ankara bağlamında öne çıkan her bir söylem, Ankara’ya dair yeni bir anlam dünyası inşa etmiştir. Bu anlam dünyasının sınırlarında kalan temsiller kentin belirli bir gerçeklikte anlaşılmasını mümkün kılarken, her yeni söylem de Ankara’ya dair anlatılmayan başka bir unsurun açığa çıkmasını sağlamaktadır. Bu çalışmada, Ankara’nın çeşitli söylemlerdeki temsili çoklu bir okumaya tabi tutularak ele alınmış, yorumlanmış ve görsel unsurların da yardımıyla alternatif bir söylem oluşturulmasına zemin hazırlanmıştır. Ankara’nın tarihi, mimarisi, mekânı, coğrafyası ve müziği bu çoklu okumanın yapıldığı beş temel alandır. Ankara’nın yoktan var edilmeyen köklü tarihi; Ahilik, Seğmenlik gibi örgütlü oluşumlarının varlığı; mimarisinde izleri görülebilen çok kültürlü yapısı; sahip olduğu Ahi Camileri; kuru bozkırdan ibaret olmayan coğrafyası; köy düğünlerinde icra edilen müzikli eğlenceleri bu çalışmada alternatif bir söylemin inşası için öne çıkarılmıştır.

Yerel yönetimler, belirli bir bölgede yaşayan insanların ortak ihtiyaçlarının karşılanmasında yetkili olan yönetim birimleri olarak tanımlanabilmektedir. Bu birimler; karar organları o bölgede yaşayanlarca seçilen, yöneticilerinin yasalar çerçevesinde belirlenmiş görev ve yetkileri yerine getirdiği, kendilerine ait idari ve mali özerkliği olan yapılardır. Bu yapılar, ekonomik, politik ve sosyal açıdan kentsel politika kavramıyla incelenmektedir. Kentsel politika; kente dair ekonomik, sosyal ve politik sorunların ele alındığı, genelde belediyenin hizmet alanlarıyla ilgili karar alma süreçlerini, seçimlerini, yetki ve sorumluluklarını kapsamaktadır. Bununla birlikte, kentsel politika kentlerin planlanma süreçlerine ve kent mekanın nasıl kullanılacağına ilişkin politikaları da içermektedir. Kentlerin gelişmesi ve büyümesi ile sanayileşme kavramı arasında tarihsel ve sosyolojik bir ilişki vardır. Sanayileşmenin tarihsel gelişimi incelendiğinde sanayileşmenin, kenti hem etkilediği hem de kentten etkilendiği bilinmektedir. Sanayi bölgeleri ise, sanayileşmenin ve kent ilişkisinin görünür olduğu kent mekanlarıdır. Bu çalışmada, yerel yönetim birimi olan belediyelerin sanayi bölgelerine yönelik planlama süreçleri incelenmektedir. Bu incelemede, ülkemizde sanayi bölgeleri olarak ifade edilen sanayi siteleri ile organize sanayi bölgelerinin kuruluş süreçleri, yasal dayanakları ve belediyelerin planlama sürecindeki yerleri analiz edilmektedir.

Kapitalizmin kendini yeniden uretmesi ve devamliligini saglamasi acisindan mekâni kullanma becerisine yonelik ozgun bir yaklasim gelistiren Henri Lefebvre, kent mekâninin sinif mucadelesi acisindan onemini de guclu bir sekilde vurgulamistir. Buna gore, kapitalizmin esitsizlik ureten isleyisinin mekânsal ve yasamsal yansimalarinin duzlemi olan kent mekâni, ayni zamanda bu duruma yonelik mucadele pratikleri acisindan da ciddi avantajlar ve potansiyeller barindirmaktadir. Neoliberal ideolojinin basat hale gelmesi ile birlikte yogunlugu artan bu surecte emek mucadelesinin mekânsal boyutu onem kazanmistir. Calisma, bu kavramsal cerceveyi temel alarak ozellestirme karsiti mucadelenin Turkiye’deki en kapsamli ornegi olan Tekel Direnisini konu edinmektedir. Ankara kent merkezinde kurulan cadirlarda 78 gun suren Tekel Direnisi orneginin, sinifsal mucadele acisindan kent mekâninin kullanilmasi konusundaki niteliginin cozumlenmesi calismanin ana amacini olusturmaktadir.

Kentsel mekanlarda her grup kullanıcının fiziksel ve sosyal ihtiyaçları karşılık bulmalıdır. Bununla birlikte, her yaş grubunun mekânsal ihtiyaçlarının farklı olduğu ve kentten eşit bir şekilde yararlanamadığı da bilinmektedir. Günümüz şartlarında çocuk ihtiyaçlarının kentsel açık alanlardan çok kapalı alanlar ile karşılanmaya çalışıldığı ve çocukların açık alan oyunlarından ve kentin kullanımından uzak kaldığı izlenmektedir. Oysa çocuk kullanıcılar da yetişkinler kadar kent üzerinde hak sahibidir, ayrıca çocuk gelişiminde fiziksel çevrenin önemi büyüktür. Bu çalışmada hakkı olduğu üzere çocuğu kent hayatına yeniden dahil edebilmek için ne tür planlama ve tasarım çalışmaları yapılması gerektiği tartışılmış ve öneriler sunulmuştur. Anahtar Kelimeler: Kentsel mekan, katılım hakkı, fiziksel çevre, çocuk gelişimi. Abstract The physical and social needs of every user group in the urban space must be corresponded. It is known that each age group have different spatial needs and can not get benefit from the city life equally. The effects of physical environment in child development is important, but in present conditions, of children's needs to be met with indoor spaces rather than open public areas. In today's conditions, the needs of children are tried to meet in indoor spaces rather than open spaces and children keep away from the city and games playing in outdoor spaces. Children have a right to participate city life as much as adults, also the physical environment has great importance in child development. In this study, what kind of planning and desinging studies needed were discussed and presented recommendations in order to enable children to re-join city life.

Spatial design is a multi-dimensional volume that encompasses all life with its wide size and can define any open or closed area where individual or social life is staged. When considering large scale spatial design city examples we find that micro and macro spaces constitute every level of our daily life. The macro space covers all the living spaces of the socially used urban scale (all the open and closed spaces within the urban structure; public spaces and parks, all the structures that make up the city and the transportation network); on the other side, micro place includes spatial designs (indoor spaces and surroundings)used by individuals. In this study, Green public spaces, which are the elements of urban design in the macro plane, are considered as flat transport areas that allow experience, reproduction, potential to meet their demands, liberty and originality in terms of the relationship between the Social actor and the individual with the place. Inrealization of sustainable urban design, Designing the public places within natural environment by the green design and using them as city parks will be discussed. Moreover, the spatial and social importance of designing public spaces in natural structural environment and using them as urban parks will be discussed in the study.
Keywords: Urban Space, Sustainable Urban Design, Social Life, Green Public Spaces and City Parks

Çalışmada merdivenli sokaklarda sosyal mekân oluşum potansiyeli ve buna etki eden unsurlar tartışılmıştır. Çalışma kapsamında sokak, merdivenli sokak, sosyal mekân, kamusal alan, aidi- yet kavramları mimarlık literatüründe araştırılmış, kentle ilişkilendirilerek, kavramsal bağlar kurulması amaçlanmıştır. Dünyanın birçok kentinde ziyaret edilen popüler merdivenli sokaklar olduğu gibi, İstanbul’un tarihi bölgelerinde de ilgi çeken merdivenli sokaklar bulunmaktadır. Nitel araştırma yöntemi ile merdivenli sokakların kamusal alan kullanımı ulaşılabilirlik, kon- for, etkinlik ve estetik parametreleri üzerinden incelenmiş, bu kapsamda sosyal mekân olarak kullanım başarısı, merdivenlerin potansiyelleri, yerinde gözlem ve ölçüm yöntemleri ile tespit edilmiştir. Çalışma kapsamında İstanbul tarihi yerleşim alanlarında bulunan merdivenli so- kaklardan Balat Merdivenli Mektep Sokak, Beyoğlu Hacı Ali Sokak ve Üsküdar Yeni Dünya Sokak fiziksel ve sosyal mekân özellikleri açısından ayrıntılı incelenmiş, tespitler çerçevesinde merdivenli sokakların bulundukları çevreye ve yaşam tarzına katkıları değerlendirilmiştir. Merdivenli sokakların sosyal mekân olarak var olmaları ve kent yaşamına katılmaları sosyal medyadaki görünürlüğü üzerinden, fotoğraf ve video paylaşım uygulaması “Instagram” üze- rinden araştırılmış, merdivenli sokakların sosyal medyada görünürlüğü kullanıcıların payla- şımları üzerinden değerlendirilmiştir. Araştırma sonuçları merdivenli sokakların çevresindeki yapıların ve fiziksel özelliklerinin sosyal mekân oluşum potansiyeline büyük oranda katkı sağ- ladığını göstermektedir.

In this study, contemporary artist Akram Zaatari’s film In This House/Fi Haza Al Bayt (2005), discussing the Lebanese/Beirut Civil War around the crisis of representation, whose political representation has been rejected in the historical context, has been examined in the context of space, image and memory. The connection of art with visibility and time through image has been discussed through the partnership/ relationship between image and memory.
https://dergipark.org.tr/tr/download/article-file/1285151

Kentsel mekânlarda uygulama alanı bulan tema; kentte yaşayanlar ve kentin ziyaretçileri ile kent arasında ilişkiler kuran, kent imajını belirleyen, ulusal ve uluslararası platformlarda kentin tanınırlığını artıran bir kavramdır. Bu nedenle kentsel mekânın şekillenmesinde katkıya sahip yönetici, tasarımcı, sanatçı ve kent sakinlerinin mevcut ve yeni yapılacak mekânsal düzenlemelerde temanın önemini, işlevini ve etkilerini göz önünde bulundurmaları gerekmektedir. Kamusal alanlar olan ve herkesin kullandığı bu mekân düzenlemelerinde temanın bulunduğu yerin doğal ve yapay coğrafyası, kültürel coğrafyası ve tarihi coğrafyası ile ilişkilendirilmiş olması; hem imaj ve tanınırlık açısından güçlü ve köklü bir söylem geliştirmesi hem de kentte yaşayanların olduğu kadar yaşamayanların da aidiyetini arttırması açısından önemlidir. Eskişehir tematik projeler açısından Türkiye’de öncü kentlerdendir. Kentin sahip oldukları arasında; güçlü bir coğrafi referansa sahip olan Porsuk Çayı, tarihi açıdan önem taşıyan Odunpazarı Evleri ve özellikle öğrenci kenti imajıyla genç ve dinamik kültürel özellikler sayılabilir. Bu gibi özelliklerin kentte kamusal alan tasarımlarında doğru ve dikkatli bir şekilde kullanılması önem taşımaktadır.

Bu yazı kapsamında, neoliberal yıkıcı ivmeye karşı teyakkuza geçen ve yaşam alanlarını yeniden ele geçirmenin -dolayısıyla yeniden temellüğün- mücadelesini veren hareketlere “kentsel mekân” ölçeğinde ve de “yerel” bir örnek üzerinden bakmaya çalışıyorum. Söz konusu bağlamda, İstanbul’daki kentsel hareketler zincirine eklemlenen Haydarpaşa mücadelesini, ortaya çıkış dinamikleri, eylem repertuvarı (Tilly, 2004 2008) ve örgütlenme biçimleri üzerinden ele alırken; 2000’ler sonrası dünyanın çeşitli köşelerinde cereyan eden toplumsal hareketlerin eylem repertuvarında yer alan “işgal pratiği”nin muhtevasını mekânın yeniden temellüğü ve yeniden tasarrufu bakımından irdelemeyi hedefliyorum.