Zihin Felsefesi

Öz Alman idealizminin önemli düşünürlerinden biri olan J. G. Fichte, varoluş felsefesinin ateist kanadından olan J. P. Sartre ve Öteki'nin filozofu olarak bilinen E. Levinas, kendilerinden önceki Ben merkezli felsefeleri eleştirerek, kendi Ben ve Ben-Olmayan/Öteki felsefelerini inşa etmişlerdir. Felsefesinin temeline eylem temelli bir Ben koyan Fichte'ye göre Ben, bir ve mutlak olandır. Ben, kendisini kendi karşısına bir edimde bulunarak koymaktadır. Ben bu edimi gerçekleştirdikten sonra bir belirlenim kazanması için kendi karşısına bir Ben-Olmayan koymaktadır. Dolayısıyla Ben, Ben-Olmayanı ya da Öteki'yi belirlemektedir. Ben-Olmayan, Ben'in aksine bir ve mutlak olan değildir; çokluk ve değişebilir olandır. Felsefesini kendinde varlık, kendisi için varlık ve başkası için varlık üzerinden inşa eden Sartre'a göre ise Ben, bilinçten bağımsız olarak dış dünyaya ait bir nesnedir. Ona göre Öteki, Ben'in varlığını ve özgürlüğünü elinden alandır. Bundan kurtulmak özgürlük ve sorumluluk ile mümkünse de Sartre da Öteki, Ben'i nesneleştirdiğinden dolayı olumsuz olarak ele alınır. Levinas ise, felsefenin etik temelli bir Öteki'yle başlaması gerektiğini düşünmektedir. Levinas için Ben, Öteki tarafından belirlenendir. Ben, Öteki'ye karşı sorumlu olandır. Ben, biricikliğini ancak Öteki'ye karşı olan sorumluluğun da kazanabilmektedir. Öteki olmadan Ben'in benliğini kazanması mümkün değildir. Öteki, bir yüzdür ve sonsuz olandır. Bu doğrultuda makalede, söz konusu filozofların Ben, Ben-Olmayan ve Öteki kavramlarına yükledikleri anlamlar ve bunların diyalektik süreçle ilişkisinin karşılaştırmalı olarak değerlendirilmesi amaçlanmıştır. Abstract J. G. Fichte, one of the most important thinkers of German idealism, J. P. Sartre, an atheist wing of the philosophy of existence, and E. Levinas, known as the philosopher of the Other, criticized the Egocentric philosophies before them and built their own Ego and Non-Ego / the Other philosophies.According to Fichte, who puts an action-based Ego at the base of his philosophy, Ego is the one and the absolute. Ego, puts itself before itself by performing an action. Ego, after performing this action, puts before itself a Non-Ego in order that it reaches a determination. Thus, Ego determines Non-Ego or the Other.Non-Ego, contrary to Ego, is not the one and absolute; it is the plurality and changeable.According to Sartre, who built his philosophy over the existence in itself, existence for itself and existence for another, Ego is an object belonging to the external world independent of conscious.According to it, the Other is the one who takes the existence and freedom of Ego away from it. Although getting rid of this is possible with freedom and responsibility, it is dealt with negatively since it objectifies Ego. Levinas thinks that the philosophy must start with an Other with an ethnical basis.For Levinas, Ego is the one that is determined by the Other. Ego is the one answerable to the Other. Ego wins its uniqueness only in its answerability to the Other. It is not possible for Ego to win its self without the Other.The Other is a face and it is eternal.In this respect, it is aimed to evaluate comparatively the meanings attributed by the philosophers to the Ego, Non-Ego and the Other concepts and their relationship with the dialectical process. Giriş Alman idealizminin önemli temsilcilerinden biri olan Fichte, kendisinden önceki Ben felsefesini Ben'e yüklediği farklı anlamlardan dolayı eleştirirken, iki farklı felsefe yapma biçiminden hareketle eleştirmektedir. Bu iki farklı felsefe yapma biçimi bağlamında birincisi, maddeyi temeli alan felsefe yapma biçimi; diğeri ise bilinci temele alan felsefe yapma biçimidir. Maddeyi temele alan felsefe yapma biçiminin ulaşabileceği en son aşama materyalizm iken; bilinci temele alan felsefe yapma biçiminin ulaşabileceği en son aşama ise idealizmdir. Maddeden yola çıkan felsefe bağlamında varlık kavramını sonuna kadar düşünen kimse, zorunlu olarak materyalizme ulaşmaktadır (Gültekin, 2018, 605). Materyalizm yalnızca tek bir tözün, fiziksel tözün var olduğunu savunan görüştür (Çelebi, 2019, 353). Bu bakımdan materyalizm, maddeden hareketle insan bilincinin nasıl oluştuğu sorusuna cevap vermek durumundadır. Beyinden, benim öznel yaşantım gibi duran bilinçli bir şahıs nasıl ortaya çıkıyor? Fiziksel dünyada yaşayan bedenler nasıl böyle bir olguyu