Manastır

20’nci yüzyılın başından günümüze Arnavutların Osmanlı, Türkiye ve Türk algısı mevcut literatür taranarak tespit edilmeye çalışılmıştır. Yazılı kaynaklar yanında yazarın Kosova’da 2007 yılında Türk Kıdemli Subayı ve 2009-2010 yıllarında Türk Temsil Heyeti Başkanı sıfatıyla görev yaptığı dönemdeki kişisel gözlem, tespit ve değerlendirmeleri de bu çalışmada kullanılmıştır. Arnavutluk ve Kosova’da Türkler ve Türkiye için gayet olumlu algı sahipleri yanında, hemen her türlü karmaşık problemlerinin sebebi olarak Balkanlardaki Osmanlı asırlarını gören farklı sosyal sınıflara mensup etkili kişilikler de bilinmektedir. Zıt uçlara savrulan bu algıların nedenleri anlaşılmaya çalışılmış, mevcut algının Türkiye’nin Kosova ve Arnavutlukla sosyal, kültürel, ekonomik ve siyasi ilişkilerine muhtemel etkilerine işaret edilmiştir.

Münzevilerin yaşam tarzı, Hristiyan manastırcılığının temelini oluşturmuştur. Antonios, Mısır'da Hristiyan monastisizminin kurucu olarak kabul edilir. Zamanla etrafında toplanan öğrencilerinden Makarios, bu yaşam tarzını bir şekle sokmuş; Antonios'u ziyaret edenler arasında bulunan Filistin-Gazzeli Hilarion ise lavra tipi manastırı geliştirmiştir. Bu manastır tipi Suriye ve Orta Asya'ya yayılarak Akdeniz'in doğusunda ve batısında gelişen Hristiyan manastırcılığının temelini oluşturmuştur. Antonios ile aynı dönemde yaşamış Pachomios ise ankoretik manastırcılığın alternatifi olan toplu yaşam merkezlerinin (koinos bios) kurucusu kabul edilir. Pachomios'un oluşturduğu kurallar ile birlikte Doğu ve Batı manastır kurumunun temeli atılmıştır. Doğu manastırlarının 4. yüzyılda atılan temellerinde AzizBasiìin kuralları kabul edilirken, Batıda Nursia'lı Benedictus'un kuralları kabul edilmiştir. Basileos, Suriye, Mısır ve Filistin'e gitmiş Pachomios'tan esinlenerek benimsediği koinobitik formu geliştirerek Anadolu'daki manastırcılığın etkin formunu oluşturmuş ve Bizans manastır geleneğinin temelini atmıştır. Benedicten kuralları, Basileos ve John Cassian'ın kitaplarını temel almış, Charlemagne ve Louis Dönemi'nde tüm manastırlarda uygulanmıştır. Daha sonraki dönemlerde manastır ve kuruluşlarda Benedictus Kuralları'na bağlı olarak gelişen veya tepki olarak doğan yeni manastır kuralları ortaya çıkmıştır. Manastır sisteminin oluşumunda belirleyici olan yaşam biçimleri, hac ziyaretleri neticesinde pek çok bölgeye ulaşmıştır. Bu çalışma manastır kuralların nasıl geliştiğini ve bu kuralların mimariye etkilerini konu almaktadır.

Erken orta çağdan günümüze ulaşan yapıların karşılaştığı en önemli sorunlardan biri zamanla yok olma tehlikesidir. Bu yapılar ne kadar erken dönemden günümüze ulaşırlarsa geçirdikleri değişim de o kadar fazla olabilir. Bu bağlamda erken orta çağ Bizans yapısı olan Trigleia Ioannes Theologos Manastırı da zarar görerek günümüze ulaşan yapılardan birisidir. Araştırma kapsamında, manastırın kaynaklar çerçevesinde tarihi süreci incelenmiş ve günümüzdeki mimari durumu belirlenmiştir. Çalışmanın temel amacı, manastırın günümüze ulaşana kadar geçirdiği değişiklikleri ve uğradığı tahribatı mimari açıdan değerlendirmektir. Ayrıca manastırdaki değişiklikleri, onarımları tespit edip yeni bulgular ışığında bunları değerlendirerek yeniden sunmaktır. Kullanılan metodolojide ise, manastırın kaynaklar bazında durumu incelenmiş, daha sonra arazi çalışmaları yapılarak mimari ölçüler alınmıştır. Manastırın mevcut durumu fotoğraflanarak son çalışmadan bu yana geçirdiği değişiklikler belgelenmiştir. Manastır yapılarının sonraki dönemlerde farklı amaçlarla kullanıldığı ve kullanım amaçlarına göre mimaride değişiklikler yapıldığı tespit edilmiştir. Bu uygulamaların bir kısmı, manastır plan şemasının korunmasında faydalı olmuştur. Ayrıca temel kalıntılarının tespitinde ve manastır planının çıkarılmasında büyük faydası olan çağdaş duvar mimarisi ile orijinal kalıntıların dönemsel olarak tespitini kolaylaştırmıştır. Nihai çıkarımlarda, manastır yapı grubundan günümüze en iyi durumda ulaşabilen yapının kilise olduğu tespit edilmiştir. Diğer yapıların ise büyük bir kısmı yıkılmıştır. Fakat temel hizasından su basman bölümüne kadar olan duvar kalıntılarının bazıları 19. yy. duvar mimarisiyle tamamlanmıştır. Özel bir arazide bulunan bu manastırın günümüzdeki durumu ise, ilgisiz ve bakımsız bir yapı olarak değerlendirilebilir. Yakın dönemde ahır olarak kullanılan yapılar da günümüzde boşaltılmış haldedir. Yapılan araştırma, manastırın tarihinin ve günümüzdeki durumunun belirlenmesinin yanı sıra manastır planının çıkarılmış olması açısından da önemlidir.

Manastır şehri hem Türk tarihi hem de Balkan tarihi açısından oldukça önemli bir şehir olarak karşımıza çıkmaktadır. Şehre XIV. yy’da hâkim olan Türkler şehrin sosyal, kültürel ve ekonomik gelişiminde etkin roller oynamışlardır. Bu çerçevede Manastır ve çevresinde birçok eserler bırakan Türkler, şehrin basın-yayın hayatında da etkili olmuşlardır. Manastır’da yayınlanan birçok gazete ve dergi arasında İttihat ve Terakki Cemiyeti’nin bir yayın organı olarak ön plana çıkan gazetelerden birisi olması sebebiyle, biz de bu araştırmamızda Neyyir-i Hakikat Gazetesini ele aldık. Yayınlanmış olduğu 1324, 1325 ve 1326 yıllarının önemli siyasi ve sosyal olaylarına tanıklık eden gazete, taşıdığı tarihsel materyal açısından oldukça zengindir. Müdir-i Mesul: Vatan, Sahib-i İmtiyaz: Evlad-ı Vatan başlıkları ile yayımlanan Neyyir-i Hakikat Gazetesi toplam 317 sayı yayımlanmıştır. Bayezid Kütüphanesi Hakkı Tarık Us koleksiyonu ve Ankara Milli Kütüphane koleksiyonlarında tespit ettiğimiz sayılar dairesinde; öncelikle gazetenin tanıtımı, yayın politikası, yazarları ve şahit olduğu önemli tarihi olaylar karşısındaki tutumunu yansıtmaya çalışacağız.
Bitola, located both in terms of Turkish History and the History of the Balcans is a very important city. The Ottoman Turks, who dominate the city in XIV. century till 1912, have played active roles in social, cultural and economic development of Bitola. İn this context, Turks, who left also many works around Bitola, influenced life of the citys’s press.
İn this study we have discussed Neyyir-i Hakikat because it is one of the prominent journal of Union and Progress among many newspapers and magazines published in Macedonia.
Neyyir-i Hakikat, which was published in 1908, 1909, 1910 and 1911 that witnessed the major political and social events, has rich historical material. The journal was published with the titles that “Responsible Manager: Homeland, Grantee: Son of Homeland. We do not know exactly how many numbers of the newspaper published so that within the framework of the number that we found in collections of Ankara National Library, firstly try to reflect history of journal, it’s presentation, publication policy, authors and attitude towards the witnessed important events

Özet
1903 yılı Makedonyası, suikastlar, terör eylemleri, isyan ve isyan bastırma harekâtı ile dış baskılar sonucu reform girişimleri arasında iki Rus konsolosunun öldürülmesine tanık olmuştur. İlkbaharda ilk olarak öldürülen Mitroviçe Konsolosu konusunu Rusya, çok büyük bir problem haline getirmemiştir. Ancak Ağustos ayında Manastır Konsolosu Rostkovski, kendi huşunet ve nobranlığı yüzünden görev başındaki bir nefer tarafından katledilince Osmanlı karasularına bir Rus harp filosu göndermiştir. Rus baskısı altında yapılan divan-ı harp yargılamalarında verilen hükümler ve kriz boyunca yürütülen politikalar, Sultan Abdülhamid idaresinin yetersizliği ve açmazlarını net olarak ortaya çıkarmıştır. Sultan’ın idare-i maslahat politikaları kısa dönemde birçok ağır sorunu ötelerken, bu politikaların yarattığı krizler Makedonya’da Osmanlı varlığını bitirecek gelişmeleri hızlandırmıştır.

Anahtar Kelimeler
Konsolos Rostkovski, Sultan Abdülhamid, Arnavutlar, Makedonya, Komiteciler.



Abstract
Macedonia of 1903 has been witnessed murder of two Russian consuls, among other assassinations, terrorist activities, insurgency and contra-insurgency operations and reform projects as result of foreign pressures. Czarist Russia didn’t make a huge problem out of first murdered Mitrovitza Consul in spring. But when Bitola Consul Rostkovski had been killed due to his own arrogance and harshness by Ottoman soldier on duty, a war fleet has been sent to Ottoman territorial waters in August 1903. Occurred under Russian pressure, verdicts of martial law trial and conducted policies during the crisis demonstrated deficiencies and stalemates of regime of Sultan Abdulhamid explicitly. While Sultan’s day-to-day basis policies postponed many heavy problems in the short period, crises created by these policies accelerated formatives which would end Ottoman rule in Macedonia.

Keywords
Consul Rostkovski, Sultan Abdulhamid, Albanians, Macedonia, Komitadjıs

Recently, research on monastic communities living in the sacred resorts of Eastern Christianity has produced remarkable results. Especially ın the XIX th. century, the information provided by some travelers and the examinations of the scientific committees showed that the monasteries were not only the places where the hermit monks lived, but also the places with a unique collection and archive containing valuable manuscripts and documents. Undoubtedly, one of these places is Mount Sinai, which carries the memories of different heavenly religions in Egypt, and St. Catherine Monastery, located in this mountain. In the 1950s, the classification and cataloging of the works and documents in the archive of the monastery was completed by a team of researchers consisting of Western and Eastern experts, and the documents were presented to the researchers. The fact that there are hundreds of documents such as firmans and berats written in Ottoman Turkish among the parts of this archive makes this archive very interesting for scientists. However, these documents have not yet been transcribed into Turkish or other languages. It is appreciated that such an archive is important in terms of fully illuminating the social, political and religious aspects of the history of the Ottoman Empire, as well as the history of the Sinai clergy. Thus, more robust analyzes can be made on the relationship between the state and non-Muslim community structures in the Ottoman Empire. In this study, a small trial of this has been done. The privileges of the clergy in Tur-i Sina were handled by selecting a few firmans that stand out to represent the four centuries that the Sinai clergy remained under Ottoman rule. Structured Abstract: In the historical process, monasteries were not institutions that were completely closed to the outside world, where ascetic ones have given up world blessings. On the contrary, the monasteries offered monks from all over the world a new climate where they could breathe the air of interaction.

Yunan subayları Meşrutiyet öncesi Makedonya'daki Türkiye topraklarında silahlı komitacılık faaliyetlerini sevk ve idare etmişlerdir. Yunan Harp Tarihi Dairesi bu faaliyetlere ilişkin resmi bir yayın hazırlamıştır. Bu yayındaki çarpıtma, yalan ve tutarsızlıklar arşiv belgeleri ve birinci el kaynaklara dayanarak eleştirilmiştir.

Öz Kendi iç dinamikleri gereği mistisizme yakın olan Hıristiyanlık, geçirdiği tarihsel süreçle beraber mistisizm ile iç içe geçmiştir. Buna rağmen Kilisenin resmi öğretisine nazaran mistiklerin düşünceleri, onların asketik yaşam tarzı ve sıradan inananlardan üstün oldukları savı ile mistisizm, Hıristiyanlık tarihinde tartışılan bir mesele olmuştur. Diğer bir tartışma konusu ise kadının konumudur. Kitab-ı Mukaddes"in cennetten düşmenin müsebbibi olarak gösterdiği kadının Hıristiyanlıktaki konumu paradoksaldır. Havva"nın günahı ile Meryem"in kutsallığı arasında gel-git yaşayan Hıristiyanlık, erken dönemde kadınlara kilise vazifeleri ile sakramentleri ifa etme izni verirken, zaman geçtikçe onları Kilise dışına itmiştir. Buna rağmen erken dönemden itibaren kadınların mistik Hıristiyanlık içinde etkin oldukları göze çarpmaktadır. Kilise dışında kalan kadınlar zamanla asketik yaşam, bakirelik, manastır hayatı gibi mistik yaşam biçimlerine yönelmişlerdir. İşte bu makale, kadınların Hıristiyanlığın mistik gelişim süresince yaptığı katkıları kısa hayat hikayeleri ile beraber özet mahiyetinde sunmaktadır. (çev.) Abstract Asceticism and the Monastic Life Among Women Christianity, which is close to mysticism due to its internal dynamics, has intertwined with mysticism together with its historical process. However, mysticism is a controversial issue in Christian history in some aspects, such as the mystics' thoughts as compared with church's official teachings, their ascetics lifestyle, and their supremacy over ordinary believers. Another controversial issue is the position of the woman. The position of the woman, which is indicated in the Bible as the responsible for fall from the heaven, is paradoxical in Christianity. Christianity, which is located in two wings between the sin of Eve and the sanctity of Mary, while it allowed women to hold office church duties and sacraments in the early period, as time passed by it began to push them out of the church. However, we see that women are active in mystical Christianity from the early times. Those women prefered mystical lifestyles such as ascetic life, virginity and monastic life. This study has presented women's contribution to the process of mystical development of Christianity with their short life stories. Asketizm ve manastır hayatı, ilk dönem Hıristiyan kilisesi içerisinde en az erkekler kadar, kadınlar arasında da takipçi bulmuştur. Paganizm döneminde bile kadın rahibeler bulunmaktaydı. Pisagorcuların da aralarında bulunduğu Roma rahibeler hayatlarını bekarete adayanların ilk  Bu makale İslam ve Hıristiyan mistisizmi üzerine çalışmalarda bulunan Margaret Smith"in (1884-1970) Studies in Early Mysticism in the Near and Middle East adlı eserinin aynı başlıklı bölümünün tercümesidir. 

1877-1878 Osmanlı Rus Savaşından itibaren Rumeli vilayetlerinde Osmanlı idaresinin günlerinin sayılı olduğu algısı yaygınlaşınca, bölgede Osmanlı sonrasının paylaşımı için Bulgar, Yunan ve Sırplar arasında amansız bir mücadele başladı. Bu mücadele diplomatik misyonlar, kiliseler, okullar ve nihayet silahlı çeteler arasındaydı. 1902 yılına gelindiğinde Büyük Güçlerin müdahale tehdidi sonucu Makedonya’da reform paketlerini kabule başlayan Babıali, 2. Meşrutiyetin ilanına kadar 6 yıllık sürede ağırlıklı olarak Yunan ve Bulgar çetelerinin faaliyetlerini önlemeye çalıştı. Bulgar komitacılarının faaliyetleri Türk akademik çevrelerinde çalışılmışsa da Yunan konsoloslukları ve subaylarının sevk ve idaresindeki Rum çetelerinin faaliyetleri üzerinde yeterince çalışma yapılmadığı anlaşılmaktadır. Bu çalışmada 1902-1908 arasında Yunan çetelerinin çalışma yöntemleri ve sonuçları ile Osmanlı Devletinin bunlara karşı takip ettiği politika incelenmiştir. Ayrıca dönemin çete faaliyetlerinin Yunan belleğindeki yerine de işaret edilmiştir.

Venedik lagünü içinde yaklaşık 4 hektarlık bir alan üzerine kurulmuş bu ada Burano Adası ile Sant’Erasmo Adası arasında bulunuyor. Roma İmparatorluğu döneminden beri Hıristiyanlar arasında popüler olan yerlerden biri aslında San Francesco del Deserto. Adının eski adı “Isola delle due vigne” yani “İki üzüm bağı adası”ymış. “Deserto” , çöl demek; ancak bu ada şimdi bir zamanlar olduğu gibi bir çöl değil, aksine minicik bir koru, kocaman bahçeler, sizi meditasyona çağıran bir sakinlik içinde. Dünya üzerinde kendinizle başbaşa kalabileceğiniz alanlar gitgide azalıyor. O nedenle içinde binbir gizemi barındıran bu minik noktalar, tıpkı San Francesco del Deserto gibi oldukça önemli hale geliyor.

Albania, which was part of the Rumeli region for almost five centuries during the Ottoman Administration, currently preserves a large collection of records in its Central Archive pertaining to the aforementioned period. Consequently, Albania can be considered as the most important and richest holder of these records in the Balkans, in terms of quantity and content. These documents are written in Turkish, Arabic and Persian. Among them are the Kadi Registers (Ser'iyye Sicilleri) of the Ionnina, Manastir, and Shkoder provinces. Although extensive research has been conducted, the Kadi Registers of the Kosova province have unfortunately not yet been found. The collection of Kadi Registers of the Ioannina, Manastir and Shkoder provinces chronologically begins in the year 1529, with the registers of Elbasan (copies), and ends in the year 1926, with the registers of the city of Berat. The Kadi Registers of the city of Berat, historically recognized as mahkeme-i ser'iyye Beligrad-i Arnavud, begins in 1602. They are nearly complete, saved in their original format, and include 211 files. These registers are recorded in the form of an encyclopaedia and contain information regarding the history of Albania, the Balkans, and the entire world.

Rumeli’nin bir parçası olan ve beş yüz yıl boyunca Osmanlı yönetiminde kalan Arnavutluk’un Osmanlı hâkimiyetindeki yıllarına ait bilgiler içeren geniş bir belge kolleksiyonu Arnavutluk Devlet Merkez Arşivi’nde bulunmaktadır. Bu yönüyle Arnavutluk Merkez Arşivi, Balkanlar’daki emsalllerine göre, miktar ve içerik açısından önemli bir yer tutmaktadır. Bu belgeler Türkçe, Arapça ve Farsça yazılmıştır. Söz konusu belgeler içinde Yanya, Manastır ve İşkodra vilayetlerinin şer’iyye sicilleri de bulunmaktadır. Maalesef Kosova vilayetinin Kadı Sicilleri, bugüne kadar yapılmış araştırmalara rağmen bulunamamıştır. Yanya, Manastır ve İşkodra vilayetlerinin kadı sicilleri, kronolojik bakımından Elbasan sancağı (kopya) kayıtlarıyla 1529 yılında başlayıp Berat sancağı kayıtları ile 1926 yılında sona ermektedir. Belgrad-ı Arnavud mahkeme-i şer’iyye sicilatı gibi tarihli olarak tanımlayan Berat sancağının Kadı Sicilleri, orijinal formatında kaydedilmiş ve 211 dosyadan meydana gelirmiştir. Bir ansiklopedi şeklinde olan bu sicilat Arnavutluk, Balkanlar ve dünyanın diğer yerlerinin tarihleri ile ilgili bilgileri içermektedir

1903 yılında Rumeli'de İlinden ayaklanması çıkmış, aynı yıl Avusturya-Macaristan İmparatorluğu ile Rusya, İngiltere dahil büyük devletlerin onayını alarak Osmanlı Devleti'nden Rumeli'de ıslahat talebinde bulunmuşlardı. Mürzsteg Programına adıyla da bilinen ıslahat programı çerçevesinde Bâbıâli'ye jandarmanın tensikatı önerilmiş ve üç vilayete bir İtalyan jandarma generali tayin edilmiştir. Bu araştırmada İtalyan Carabinieri teşkilatından Rumeli'ye gönderilen General De Giorgis Paşa'nın ailesi, mesleki kariyeri, Rumeli jandarmasının reformuna katkıları ve yabancı diplomatik misyonla münasebetleri incelenmiştir.

Privatnost qudi poput monaha – koji su se po priro-di svog opredeqewa odrekli li~nogìvota – modernom ~oveku nije lako pojmqiva. Imaju}i to u vidu, odlu~ili smo se da joj pri|emo postupno, kroz upoznavawe sa bitnim ~iniocima mo-na{ke svakodnevice. Stoga smo poku{ali da, polaze}i od op-{tih postulata mona{kogìvota i wegove organizacije, preu-zetih iz Vizantije,ukàemo na osobenosti nastale u procesu kreativne recepcije ove tradicije u srpskoj sredini i wenog prilago|avawa novim potrebama, shvatawima i vrednostima. Umesto uvoda: " zemaqski an|eli – nebeski qudi " Iskonska qudska~èwa za izgubqenim rajem i zajed-ni{tvom sa Bogom, te hri{}ansko verovawe da je premo{}en jaz stvoren praroditeqskim grehom, Hristovom`rtvom na kr-stu i wegovim vaskrsewem, zaodenuli su mnoge qudske i asket-ske napore u novo, mona{ko ruho. U osnovi im je bilatèwa da sesaobràavawem Hristu – zavetima bezbra~nosti, siro-ma{tva i poslu{nosti – jo{ ovde, na zemqi, oseti predukus ve~nogìvota u zajednici sa Bogom. U svojoj biti jednostavan, ovaj " program " prvih hri{}anskih monaha ostao je po svojoj su-{tini neizmewen kroz ~itav sredwi vek, pa i do danas. 1

Özet Elinizdeki çalışma Selanik Sancağı'na bağlı imtiyazlı bir bölge olan Aynoroz Yarımadası'ndaki manastır ve kilise vakıflarını incelemekte olup, kaynağını tahrir defterleri teşkil etmektedir. Bu çalışmanın amacı, Osmanlı Devleti'ndeki dini hoşgörüyü gözler önüne sermektir. Osmanlı Devleti'nin fethettiği yerlere adaletle hükmettiği ve İslam dinindeki zımmî hukuka riâyeti bilinen bir gerçekliktir. Başta İstanbul, Kudüs ve Selanik olmak üzere gayrı müslimlerden alınan her yerde bunun uygulamasını görmek mümkündür. Tahrir Defterleri'nin genel olarak manastır ve kilise vakıflarına ait kayıtlar konusundaki suskunluğu dikkate alındığında konunun önemi daha da belirginleşir. Osmanlılar, İslam hukukuna uygun olarak fethettikleri yerlerdeki en büyük mâbedi câmiye tahvil etmişlerdir. Bunun birçok örneğini Selanik şehrinde de görmek mümkündür. Ancak Aynoroz kutsallığını sadece Athos Dağı'nın değil, aynı zamanda Osmanlı himâyesinin gölgesinde muhafaza etmiştir. Abstract Study in your hands examines the foundation of monasteries and churches in the mount of Athos which is an privileged region in Thessalaniki province and Tahrir books is the main source of it. The aim of this study is to highlight the eyes of religious tolerance in the Ottoman Empire. It is a known reality that ruled with justice to the places where Ottoman Empire conquered and respect to the minority law in İslam. We can see the application of it, conquered everywhere from non-muslims including İstanbul, Jerusalem and Thessalaniki at the outset. The importance of this issue become more clearly when considering general silence of Tahrir books about the records of the monastery and church foundations. Ottomans were canverted into mosques the largest sanctuary in conquered places, in accordance with İslamic law. It's also possible to see many examples of it in the Thessaloniki. However, Athos kept its sanctity under the shade not only of mont but also Ottoman protectorate.

Натписи који говоре о подизању манастира вероватно су аутентични односно преписи старих натписа. Време подизања манастира се не може поуздано утврдити али је сигурно постојао у другој половини XV века. Ако се прихвати 1492. као година обнове, манастир би могао потицати из времена деспотовине. Вероватно се радило о мањој триконхалној цркви који није пратио велики број објеката. Што би био један од ретких правих триконхоса у овом делу Србије.  Манастир и црква су се од самог оснивања налазили на истом месту , и ако народно предање говори да је више пута премештан дуж тока Рибнице.

ÖZET
Osmanlı hâkimiyetinde Manastır, balkanların önemli şehirleri arasında yer almıştır. XVIII. Yüzyıl başlarına gelindiğinde bu bölgede sosyal hayatı etkileyen çeşitli asayiş olaylarının meydana geldiği görülmektedir. Bu dönemde bazı kişiler ve gruplar eşkıyalık yapmak suretiyle düzeni bozmakta, halka zulmetmekte ve devlet otoritesini zedelemekteydi. Bu eşkıya grupları ve kimi zaman levendler ve yeniçeriler yol kesme, yağma yapma, soygunculuk, hırsızlık, zorla halktan para toplama, adam yaralama ve öldürme gibi şiddet yöntemleri ile halka zulmederek kamu düzenini bozmuşlardı. Yaşanan bu ihlaller karşısında devlet çeşitli tedbirler almış ve uygulamıştır. Bu çerçevede bölgeye mübaşir tayin edilmesi, kefalet uygulaması, suç işleyen kamu görevlisinin işten el çektirilmesi, masrafları halktan toplanmak üzere asker görevlendirilmesi yoluna gidilmiş ve eşkıyalık yapan kişilere ağır cezalar verilmiştir. Bu kapsamda sürgün, kalbendlik, hapis gibi cezaların yanı sıra idam cezasının da uygulandığı görülmektedir. Bütün bu gelişmeler hakkında çok sayıda kayıt mevcuttur. Buna göre mahkemelere yansıyan, dolayısıyla şer‘iyye sicillerinde yer alan çok çeşitli dava örneklerine rastlanmaktadır. Bunun yanında Mühimme Defterlerinde, olayların engellenmesi maksadıyla ilgililere gönderilen çok sayıda emir yer almaktadır. Yine konuya açıklık getirmemize yarayan çok sayıda belge mevcuttur. Bu çalışmada Osmanlı Devleti için oldukça önem arz eden Balkan şehri Manastır'da XVIII. Yüzyıl başlarında yaşanan asayiş olayları ve bu olayları önlemek üzere devlet tarafından alınan tedbirler ele alınmaya çalışılacaktır.
Anahtar Kelimeler: Balkanlar, Manastır, Eşkıya, Tedbir, Ceza
MEASURES TAKEN AGAINST BANDITS AT THE BEGINNING OF THE 20th CENTURY (1700-1730 MANASTIR EXAMPLE)
ABSTRACT
Under the Ottoman rule, Manastır (Bitola) was one of the important cities of the Balkans. At the beginning of the XVIII. century, it is seen that there are various public order events affecting social life in this region. During
 Prof. Dr. / Bitlis Eren Üniversitesi Fen Edebiyat Fakültesi Tarih Bölümü Öğretim Üyesi, demirtasm@gmail.com TÜRKİYE
OSMANLI İDARESİNDE BALKANLAR I • 186
this period, some individuals and groups distorted the order, repressed the public and damaged state authority by banditry. These bandits and sometimes levends and janissaries, broke the public order by repressing the public with violent methods such as highway robbery, plundering, robbery, theft, forcibly collecting money, wounding and killing people. Due to these violations, the state has taken and implemented various measures. Within this framework, appointing bailiffs to the region, bail application, dismissal of the offending public official, recruiting soldiers which their expenses were collected from the public were carried out and heavy penalties were given to the people who were bandits. In this context, it is seen that the punishment such as exile, confinement in a fortress, imprisonment as well as the death penalty are applied. There are many records of all these developments. Accordingly, there are various examples of cases that are reflected in the courts and therefore are in the Sharia Registers. In addition, there are many orders sent to the relevant parties in order to prevent incidents in the Mühimme Registers. Besides, there are many documents to clarify the subject. In the present study, public order incidents at Bitola which were commenced at the beginning of the XVIII. century and measures taken by the state to prevent these incidents will be discussed.
Keywords: Balkans, Manastır, Bandit, Measures, Punis

Doğu Karadeniz Bölgesi'nde yer alan Artvin ve çevresinde IX-XII. yüzyıllar arasında Bagratlı Sülalesi etkinlik göstermiştir. Aşağı Çoruh vadisini kapsayan Klarjeti bölgesinde,  Bagratlı Dönemine tarihlenen birçok manastır ve kilise yapısının mevcut olduğu bilinmektedir..
İşhan Manastır Kilisesi, Artvin’deki Oltu Çayı ile Tortum Çayı’nın birleştiği yerin 5 km. yukarısında yer alan Yusufeli İlçesi’ne bağlı İşhan Köyü’nde bulunmaktadır. Manastır kilisesinin kuzeybatı ek mekânında, üzerinde 954-955 tarihli kitabesi bulunmaktadır. Bunun dışında yapının batı haç kolunun güney cephesinde yer alan bir başka kitabeye göre 1032 tarihinde kilisenin yenilendiği ve piskoposluk makamı olduğu belirtilmektedir.
İşhan Manastır Kilise’ndeki plastik bezeme örnekleri yapının daha çok; pencere açıklıklarının çevrelerindeki bordürlerde, kapı alınlıklarında, pencerelerin kemer yüzeylerinde, taç kemerlerin yüzeyinde, üçgen nişlerin kavsaralarında, kasnaktaki pencere bordürleri, sütun başlık ve kaidelerinde ve çatının altında uzanan silmelerin yüzeylerinde yer almaktadır. Plastik geometrik bezemelerde kullanılan motif ve kompozisyonlar arasında, iç içe geçen dairelerle yapılan basit geometrik kompozisyonlar, örgü, düğüm ve geçme motifleri ile bunların değişik kompozisyonları bulunmaktadır.

This article elaborates on the history of a Greek club, the gazino, founded in Manastır during the 1850s. It dwells upon the gazino’s interaction with the city’s Christian population regarding the Tanzimat reforms and the expectations these raised among ordinary people for social justice. Such expectations contributed to the emergence of new forms of political negotiation with the Ottoman authorities, in which the gazinists played a decisive role. Furthermore, this article follows the trial of the gazinists in the Tanzimat courts, after being charged with fesat (sedition) and inciting their coreligionists. Based on the trial’s interrogation protocols (istintakname), it is argued that before the Ottoman authorities the gazinists also negotiated and even camouflaged their ideas – pertaining to nationalism, but also to education and morality – by wrapping them up in discourses of progress and modernization favoured by the Tanzimat bureaucracy.

The research presents the spatial analysis of the Acheiropitos Monastery in Kyrenia of Cyprus to analyze the processes of historical agglomeration through time. The analytical survey drawings are used for elucidating the accumulations and layers on the buildings. This paper problematizes various conservation methodologies, which erase traces of different periods due to the a-priori categorisation of the architectural elements via their historical, cultural and aesthetic values rather than their value as a whole. Along this path, the main argument of the paper is developed along the axis of discussion regarding the difference between two synonymous terms explaining the meaning of agglomeration, accumulating and layering. These two terms are used for different cases particularly to be able to present the differences in historical agglomeration processes. In this context, the difference between the

Kendi ozu itibariyle mistisizme yakin olan Hiristiyanlik, gecirdigi tarihsel surecle beraber mistisizm ile ic ice gecmistir. Buna ragmen Kilisenin resmi ogretisine nazaran mistiklerin dusunceleri, onlarin asketik yasam tarzi ve siradan inananlardan ustun olduklari dusuncesi ile mistisizm, Hiristiyanlik tarihinde tartisilan bir mesele olmustur. Diger bir tartisma konusu ise kadinin konumudur. Kitab-i Mukaddes’in cennetten dusmenin musebbibi olarak gosterdigi kadinin Hiristiyanliktaki konumu paradoksaldir. Havva’nin gunahi ile Meryem’in kutsalligi arasinda gel-git yasayan Hiristiyanlik, erken donemde kadinlara kilise vazifeleri ile sakramentleri ifa etme izni verirken, zaman gectikce onlari Kilise disina itmistir. Buna ragmen erken donemden itibaren kadinlarin mistik Hiristiyanlik icinde etkin olduklari goze carpmaktadir. Kilise disinda kalan kadinlar zamanla asketik yasam, bakirelik, manastir hayati gibi mistik yasam bicimlerine yonelmislerdir. Bu calisma, kadinlarin Hiristiyanligin ...

Yemin, gelecekte yapılacak ya da yapılmayacak bir davranış ile ilgili olarak kişinin kararlılığını güçlendirmek için değer atfettiği bir varlık adına verdiği sözü ifade etmektedir. Manastır literatüründe ise yemin, en temel anlamıyla Tanrı’ya verilen bir söz olarak tanımlanmaktadır. Ahlakî anlamda, verilen bir sözün yerine getirilmesi o sözü veren kişinin sosyal çevresiyle ilişkisini etkilerken, dini anlam yüklendiğinde yemin, yerine getirilecek vaadin gerçekleştirilme olasılığını ve kişi üzerindeki sorumluluğu da arttırmaktadır. Bu sebeple manastır hayatı yaşayacak bir keşiş, manastır hayatındaki zorluklar karşısında insânî birtakım zaaflardan korunmak gayesiyle, terk edildiğinde belirli sonuçları olan manastır yeminleri etmektedir. Yemin çeşitleri farklı dinî tarikatlara göre değişkenlik gösterse de hepsinin özü bir şeylerden feragat etmeye indirgenmiştir. Bu vazgeçiş duyusal zevklerden, cinsel hazlardan ve benmerkezcilikten feragat etme şeklinde sıralanabilir. Böylece Hristiyanlığın ilk dönemlerinden itibaren asketik bir yaşam sürme çabasında olan keşişlerin yazılı olmayan kurallar çerçevesinde kendilerine birtakım mesuliyetler yükleyerek bu hayatı daha yaşanılabilir kılmaya çalıştıkları görülmüştür. Nitekim her insanın belirli ölçüde hayatını sürdürebilmesi için mal mülk edinme ve doğuştan getirdiği cinsellik gibi birtakım ihtiyaçları olduğu bilinmektedir. Bu noktada kişinin birtakım doğal ihtiyaçlarını yeminler aracılığıyla belirli bir otoritenin buyruğu altında köreltebileceği ya da en azından bastırabileceği düşünülmektedir. Hristiyanlık özelinde bakıldığında manastırlar bu amaç için daima en doğru yer olmuştur. Çünkü manastır yaşamının nihai hedefi, ruhun tutkulardan ve nefsin kötü arzulardan arındırılmasıdır. Bu arınma somutlaştırıldığında keşişin asıl hedefi yoksulluk, bekarlık, itaat ve istikrar kavramları çerçevesinde bir hayat sürmek olmaktadır. Böylece İsa Mesih’in öğretilerinden hareketle kusursuz olmak isteyen dindar kimselerin takip etmesi gereken birtakım ilkelerin zamanla manastır yeminlerine dönüştüğü görülmektedir. Hristiyanlığın erken dönemlerinden itibaren asketik bir hayatı benimseyen münzeviler, kendilerini dini hayata bağlayan ve her birinin ihlal edildiğinde açık hukuki sonuçları olan itaat, istikrar ve conversatio morumdan oluşan Benedikten Yeminleri’ni ve 13. yüzyıldan itibaren de yoksulluk, bekarlık/iffet ve itaat yeminlerinden oluşan Evanjelik nasihatleri yerine getirme sözü vermektedirler. 6. yüzyılda Aziz Benedikt ile sistemli ve kurumsal bir kimliğe bürünen Hristiyan manastırlarının bu döneme kadar sistemli bir şekilde uyguladıkları manastır yeminlerinden söz edilememektedir. Bu sebeple manastır yeminlerinin Benedikt Kuralı ile manastır literatürüne girdiğini söylemek mümkündür. Bu noktada manastırların kurumsallaşması ve varlığını yüzyıllar boyu sürdürmesinde Benedikt’in benimsediği manastır yeminlerinin büyük etkisi olmuştur. Nitekim manastır iş ve işleyişinin sekteye uğramaması için alınan koşulsuz itaat yemini, manastırda ölene dek kalmayı taahhüt eden istikrar yemini ve manastır yaşamına sadakati ifade eden conversatio morum yemini ile bu kurumların sağlam bir altyapıya sahip oldukları görülmektedir. Aziz Benedikt’i bu yeminleri resmîleştirmeye iten sebepler arasında dönemin sosyal, siyasi ve kültürel gelişmelerinin de etkili olduğu bilinse de aynı zamanda bu yeminlerin manastıra adanan bir keşişin manevi hedefine ulaşması amacına da uygun hizmet ettiği görülmektedir. 6. yüzyıldan 13. yüzyıla kadar Avrupa’da en yaygın kullanılan manastır nizamnamesi olan Benedikt Kuralı’nın Fransisken ve Dominiken tarikatları gibi dilenci ve gezgin vaiz tarikatların ortaya çıkmasıyla etkinliğini kaybettiği bilinmektedir. Dönemin şartlarına göre reforme edildiği anlaşılan ve “Evanjelik nasihatler” denilen bu yeni manastır yeminleri sadece manastırlar değil, Kilise tarafından da tanınmıştır. Buna göre, yoksulluk yemini ile Tanrı’ya odaklanmanın önünde önemli bir engel olarak görülen para ve maddi mülklerden feragat edilmesi istenmektedir. Özdenetim ve fedakârlık pratiği gerektiren bekarlık/iffet yemini ile cinsellik ve ebeveyn olma arzularının Tanrı’ya armağan olarak sunulması beklenmektedir. İtaat yemini ile de tamamen Tanrı’nın iradesine teslim olunması istenmektedir. Günümüzde Katolik Kilisesi, bu üç yeminini “kutsanmış yaşamın” tanımlayıcı unsuru olarak resmen kabul etmektedir. Ancak Kilise’nin Evanjelik nasihatleri benimsemesi ve bu yeminlerin Kilise kanonu içerisinde yer alması manastırlarda uygulanan yeminlerden farklıdır. Kilise bu yeminleri tüm Hristiyanlardan beklememekte, ancak gönüllü olanların uygulayabileceği, kusursuz bir yaşamı hedefleyenlerin hayatlarında tatbik etmeleri gereken erdemler şeklinde görmektedir. Manastır yeminlerinin ele alındığındı bu çalışmada öncelikle manastırlarda yaşayan keşişlerin ne tür sorumluluklar alarak ve nelerden feragat ederek bu hayatı sürdürdükleri, daha sonra manastır nizamnamelerinin manastırların kurumsal varlığını sürdürebilmesi için keşişleri yeminler bağlamında nasıl motive ettiklerini anlamaya çalışmak başlıca hedefler olmuştur.