Location via proxy:   [ UP ]  
[Report a bug]   [Manage cookies]                
Skip to main content
Jan Van Acker
  • Veurne West-Vlaanderen, Belgium

Jan Van Acker

On August 15 1566, the Abbey Our Lady of The Dunes (Koksijde, Belgium) was sacked by the iconoclasts. Within a quarter of a century the abbey buildings, abandoned by the monks, were demolished. Dismantling and selling the construction... more
On August 15 1566, the Abbey Our Lady of The Dunes (Koksijde, Belgium) was sacked by the iconoclasts. Within a quarter of a century the abbey buildings, abandoned by the monks, were demolished. Dismantling and selling the construction materials, the impoverished community tried to reinstall itself at the Ten Bogaerde farm at Koksijde (around 1600). In 1627 the monks moved the abbey to Bruges.While at Ten Bogaerde, the monks searched for the lead coffin of Idesbald, third abbot of the Cistercian abbey. Deceased in 1167 and reburied likely (1237) in the chapter house, Idesbald was excavated in 1623. Opening the coffin in Ten Bogaerde, the monks found an uncorrupted body, which was considered as a miracle. Since that moment the devotion for Idesbald started to spread. At the abbey in Bruges the coffin was kept in a shrine. The last monk of the abbey gave the precious relic in 1831 to the sisters of Our Lady of the Pottery. In 1894 the devotion of Idesbald became official when he was beatified by the pope. A thorough analysis of the relic of the Blessed Idesbald had to provide a main reference for the research into the large collection of human skeletons, excavated on the abbey site at Koksijde from the 1950s onwards. The Museum of the Abbey of the Dunes at Koksijde started and coordinated an interdisciplinary investigation including a.o. radiocarbon dating (Mark Van Strydonck), an osteological study (Caroline Polet and Jennifer Gonissen), a study of the lead coffin (Patrick Storme), a DNA analysis (Ronny Decorte and Maarten Larmuseau) and an analysis of the textiles present in the shrine (Fanny Van Cleven). The results pointed out that the individual in the coffin is far too young to be identified as Idesbald. One of the questions now is: who’s in the coffin? The presentation will focus on the scientific methods and results
Op 7 april 2009 werden de grisailles van de Abdij Ten Duinen officieel erkend als topstuk van de Vlaamse Gemeenschap. Deze bijzonder waardevolle reeks schilderijen vormt immers een unieke getuigenis, niet alleen van de voortdurende band... more
Op 7 april 2009 werden de grisailles van de Abdij Ten Duinen officieel erkend als topstuk van de Vlaamse Gemeenschap. Deze bijzonder waardevolle reeks schilderijen vormt immers een unieke getuigenis, niet alleen van de voortdurende band met de vorsten, maar ook van de grote culturele impact van de Koksijdse abdij, de grootste cistercienzergemeenschap van de Nederlanden. Een selectie van deze topstukken werden eruit gelicht en besproken aan de hand van stukken uit de collectie van het Abdijmuseum, die telkens focussen op bepaalde abten van de grisailles.
Abstract In 2015 the supposed lead coffin of Blessed Idesbald (†1167 AD) was opened for examination. The content (one male skeleton, a piece of textile and plant fragments) as well as the carbonated lead of the coffin were dated. The... more
Abstract In 2015 the supposed lead coffin of Blessed Idesbald (†1167 AD) was opened for examination. The content (one male skeleton, a piece of textile and plant fragments) as well as the carbonated lead of the coffin were dated. The results reveal that the skeleton and the coffin are from the second part of the 15th century, beginning of the 16th century and the plant fragments were even younger. The lead carbonate dates support the suggestion that the skeleton remains belonged to the original deposition. Aromatized plant fibres were added after the coffin was unearthed in 1623 AD.
Religieuze instellingen hebben het landschap beinvloed, maar het landschap heeft ook invloed uitgeoefend op hun inplanting en hun activiteiten. Landschappen ondergingen verandering als gevolg van economische strategieen en exploitatie, en... more
Religieuze instellingen hebben het landschap beinvloed, maar het landschap heeft ook invloed uitgeoefend op hun inplanting en hun activiteiten. Landschappen ondergingen verandering als gevolg van economische strategieen en exploitatie, en dat had op zich opnieuw een impact op de omgeving. De transformatie van het middeleeuwse landschap is over het algemeen het gevolg van humane processen en de aanpassing van de natuurlijke omgeving op die activiteiten. Wat is de stand van zaken in het onderzoek binnen deze thema’s? Op welke manier hebben onderzoekers deze thema’s aangepakt? Waarom en wanneer werd de religieuze instelling gesticht? Hoe was ze georganiseerd? Op welke economie was ze gebaseerd? De klemtoon wordt gelegd op inplanting, bezitsverwerving en land- en goederenbeheer.
Before making a pelgrimage to Santiago de Compostella, Victor Masin of Veurne sold his horse. This transaction seems toe be a bet on his safe return of the trip.
Bespreking van aanstelling en verhouding van de burgemeester van Wulveringem ten opzichte van de dorpspastoor rond de Tweede Wereldoorlog
Hanssens, an compagnion to Stanley, died Congo 1884; he as honoured by his natal town Furnes (Flanders) with a statue by Jules Lagae and got a street named after him
De verkiezingsuitslagen van twee abten in de Veurnse Sint-Niklaasabdij (Christiaan Druve 1616 en Paul de Gomiecourt 1636) leverde telkens een ruime meerderheid op. Toch waren er tegenkandidaten, zoals blijkt uit een analyse van het... more
De verkiezingsuitslagen van twee abten in de Veurnse Sint-Niklaasabdij (Christiaan Druve 1616 en Paul de Gomiecourt 1636) leverde telkens een ruime meerderheid op. Toch waren er tegenkandidaten, zoals blijkt uit een analyse van het verkiezingsdossier van Druve, resp. uit een brief van een tegenkandidaat tegen de Gomiecourt. Vooral het beheer van scholen was een twistpunt.
Analysis of the large poster for the procession for the Blessed Idesbald in Bruges 1896, and corrections upon the festivities and upon the historical data for Idesbald, abbot of The Dunes Abbey.
De Duinenabdij in Koksijde is de oudste en meteen ook de grootste cistercienzerabdij in de Lage Landen. De overlevering plaatst de oorsprong bij Ligerius, een kluizenaar die zich in de vroege 12de eeuw vestigde in de onherbergzame duinen... more
De Duinenabdij in Koksijde is de oudste en meteen ook de grootste cistercienzerabdij in de Lage Landen. De overlevering plaatst de oorsprong bij Ligerius, een kluizenaar die zich in de vroege 12de eeuw vestigde in de onherbergzame duinen bij Veurne. Zijn voorbeeld werkte zo inspirerend dat er zich in enkele decennia een gemeenschap vormde van (Benedictijner-)monniken. Die congregatie werd omstreeks 1128 stevig georganiseerd en ontving zijn eerste schenkingen van de graven van Vlaanderen om er een abdij uit te bouwen. Romaans kapiteel, m idden 12de eeuw. Het stuk komt verm oedelijk uit de venstergalerij van het pand, d a t onder ab t Robrecht van Brugge (1138-1153) o f a b t Idesbald (1 1 5 5 /6 1167) w erd gebouw d en in de 13de eeuw volledig w erd vernieuwd (foto: Koksijde, Abdijmuseum Ten Duinen 1 138)
Overview of the acquisition of a house of refuge of the Abbey of the Dunes in Ypres in 1263 up to the turnover to the abbey of Nonnenbossche in 1515
Door de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog maakten veel zeelui zich poorter van Nieuwpoort (en oostende) in de neutrale Zuidelijke Nederlanden. Ze deden dit vaak via het poorterschap van Veurne, waarmee Nieuwpoort een hanze had. Dit... more
Door de Amerikaanse Onafhankelijkheidsoorlog maakten veel zeelui zich poorter van Nieuwpoort (en oostende) in de neutrale Zuidelijke Nederlanden. Ze deden dit vaak via het poorterschap van Veurne, waarmee Nieuwpoort een hanze had. Dit leverde een enorme aangroei van poorters op, die stilviel na de oorlog.
An overlooked copy of a charter of the count of Flanders Philip of Alsace, 1167, specifies in the 'datatio' that it was given in the town of Arras - which lacks in the other archival traditions
Waarom een internationaal colloquium over archeologisch vensterglas? De collectie van het Abdijmuseum Ten Duinen bestaat vooral uit archeologische vondsten. Vanaf 1949 vonden er op het domein van de vroegere cisterciënzerabdij... more
Waarom een internationaal colloquium over archeologisch vensterglas? De collectie van het Abdijmuseum Ten Duinen bestaat vooral uit archeologische vondsten. Vanaf 1949 vonden er op het domein van de vroegere cisterciënzerabdij Onze-Lieve-Vrouw-Ten Duinen systematisch opgravingen plaats. Dat leverde een grote hoeveelheid vondsten op, waaronder veel bouwmaterialen: tegels, baksteen, natuurstenen bouwfragmenten en vensterglasfragmenten. Aan de hand van registratieprojecten verwierf het Abdijmuseum meer inzicht in de archeologische collectie. De tweejaarlijkse colloquia behandelden diverse deel-collecties: vloertegels, baksteen en natuursteen. De resultaten werden in 2013 deels verwerkt in de tentoonstelling en gelijknamige publicatie 'Schatten van de Duinenabdij'. Die legden de klemtoon op de rijkdom van de museumcollectie en wezen op de mogelijkheden die ze biedt. Op het colloquium 2013 en in dit Jaarboek wordt de lang ondergewaardeerde, maar omvangrijke deelcollectie vensterglas belicht. Die collectie kan ons veel vertellen over de beglazing van de abdijgebouwen, mits een gedegen registratie en een doorgedreven aansluitend interdisciplinair onderzoek. Het doel is uiteraard de volledige ontsluiting van deze collectie, waardoor ze de waardering kan krijgen die ze ongetwijfeld verdient, wat alleen kan door visualisatie. 'Verloren Glans', het zesde internationaal colloquium van het Abdijmuseum, markeerde de herwaardering voor de archeologische vensterglascollectie in het museum.
Het professieboek van de Veurnse penitenten (17de-18de eeuw) wordt prosopografisch gepubliceerd, voorzien van een inleiding inzake het klooster en de bronnen
De oudste generaties van de familie Beele in Veurne (ca. 1500-1570) worden beschreven op basis van divers bronnenmateriaal
De Beeldenstorm, de geuzen en de militaire stijd in de tweede helft van de 16de eeuw betekenden het einde van een tijdperk voor de Duinenabdij in Koksijde. De monniken sloegen op de vlucht, de abdij werd geplunderd en het zand bedekte de... more
De Beeldenstorm, de geuzen en de militaire stijd in de tweede helft van de 16de eeuw betekenden het einde van een tijdperk voor de Duinenabdij in Koksijde. De monniken sloegen op de vlucht, de abdij werd geplunderd en het zand bedekte de ruines. Religieus geweld ontwrichtte de belangrijkste cistercienzerabdij van de Lage Landen en haar omgeving. De tentoonstelling 'Geloof onder vuur' werpt een blik op de woelige periode van godsdiensttroebelen. We kijken mee door de ogen van tijdsgenoten en ontdekken unieke archiefstukken, bijzonder beeldmateriaal en archeologische relicten van de ooit zo trotse abdij. Parallel focust de expo op religieuze brandhaarden in onze tijd.
Eleonora de Poitiers, well-known "auteur de la cour" and viscountess of Furnes (Flanders), wrote probably also a book upon the trip by the new kings of Spain to Blois (1501). She also seems to be appointed as guardian to the... more
Eleonora de Poitiers, well-known "auteur de la cour" and viscountess of Furnes (Flanders), wrote probably also a book upon the trip by the new kings of Spain to Blois (1501). She also seems to be appointed as guardian to the queen Joanna of Castile, who began to suffer from madness.
Noe Algoet was a former captain of a Dutch gang of robbers, who reconciled with the Spanish authority and became a regular captain, ca. 1600. A chapel in Ardooie should have been erected by him following an oath. Local history says this... more
Noe Algoet was a former captain of a Dutch gang of robbers, who reconciled with the Spanish authority and became a regular captain, ca. 1600. A chapel in Ardooie should have been erected by him following an oath. Local history says this was because he committed murder...
Op de site van de Duinenabdij te Koksijde zijn meer dan 1000 stoffelijke resten opgegraven: abten, monniken en lekenbroeders, mannen, vrouwen en kinderen. Het onderzoek op de grafcontexten leert ons het grote belang dat onze voorouders... more
Op de site van de Duinenabdij te Koksijde zijn meer dan 1000 stoffelijke resten opgegraven: abten, monniken en lekenbroeders, mannen, vrouwen en kinderen. Het onderzoek op de grafcontexten leert ons het grote belang dat onze voorouders hechtten aan de dodenverzorging. Hoe zij met het oog op het hemelse voortbestaan bij leven hun dood organiseerden en de doden gedenken. De dood heeft mensen steeds gefascineerd. Is bij het overlijden alles voorgoed voorbij? Of is er een leven over de dood heen? Religies plaatsen het leven in perspectief. Ook het christelijk geloof biedt een uitweg. In de middeleeuwen was de mens ervan overtuigd dat de heilzame kracht van relieken of de eeuwige gebeden van de monniken het hemelse leven binnen handbereik brachten. Idesbald, de derde abt van Ten Duinen (1155-1167), was hierin zowel een buitenbeentje als een lichtend voorbeeld. Na de ontdekking van zijn ongeschonden lichaam in volle contrareformatietijd (1623) ontstond een volksdevotie. Die werd in 1894 b...
Overzicht van de geschiedenis van de Westhoekduinen (De Panne) van late middeleeuwen tot 1800, beschouwd binnen de brede context van het Vlaamse duinenbeheer
Studies over het middeleeuwse domein van de abdij Ten Duinen in het Vlaamse Westkwartier beperken zich doorgaans tot de periode voor 1300. Uit een vergelijking met summiere gegevens uit de 16de en 17de eeuw blijkt dan dat het domeinbezit... more
Studies over het middeleeuwse domein van de abdij Ten Duinen in het Vlaamse Westkwartier beperken zich doorgaans tot de periode voor 1300. Uit een vergelijking met summiere gegevens uit de 16de en 17de eeuw blijkt dan dat het domeinbezit daarna eerder afgenomen lijkt. Dit in tegenstelling tot het Oostkwartier (Zeeland en de Vier Ambachten), waar uit de 14de en de 15de eeuw nog tientallen verwervingen bekend zijn, en de waterstaat een sterke rol bleef spelen. Uithoven in het Westkwartier, die pas na 1300 in de bronnen opduiken, worden dan al snel geinterpreteerd als afsplitsingen van oudere, beter bekende domeinen. Dit betekent eigenlijk dat die oude domeinen groter geweest moeten zijn dan verwacht. Allicht kenden ze dan ook een heel andere beheersstructuur, dan met de kleinere uitbatingeenheden na de opsplitsingen het geval zou zijn. Vernieuwd onderzoek maakt echter duidelijk dat de abdij ook na 1300 nog actief aan grondverwerving in het Westkwartier deed. De abdij speelde hierin du...
In 2015 werd de loden kist van de vermeende reliek van de Z. Idesbald (†1167), derde abt van de vermaarde abdij Ten Duinen, geopend voor onderzoek. Zowel de kist als de inhoud (het skelet, textiel, plantenresten) kon gedateerd worden in... more
In 2015 werd de loden kist van de vermeende reliek van de Z. Idesbald (†1167), derde abt van de vermaarde abdij Ten Duinen, geopend voor onderzoek. Zowel de kist als de inhoud (het skelet, textiel, plantenresten) kon gedateerd worden in de tweede helft 15de-16de eeuw en vormen een geheel. De vraag rest nu: als het niet Idesbald is, wie ligt er dan wel in de kist? Daarvoor werd een uitgebreid onderzoeksprogramma opgezet met historisch, fysisch-antropologisch en DNA-onderzoek.
De collectie vensterglas van het Abdijmuseum Ten Duinen 1138 is een van de omvangrijkste in Noordwest-Europa. Deze belangrijke verzameling bleef lange tijd onopgemerkt. Natuurlijke verwering en slechte bewaaromstandigheden hebben de... more
De collectie vensterglas van het Abdijmuseum Ten Duinen 1138 is een van de omvangrijkste in Noordwest-Europa. Deze belangrijke verzameling bleef lange tijd onopgemerkt. Natuurlijke verwering en slechte bewaaromstandigheden hebben de collectie zwaar aangetast. Recente inspanningen voor consolidatie en wetenschappelijk onderzoek leiden tot een opwaardering en openen nieuwe perspectieven voor gelijkaardige collecties in Noordwest-Europa. Het zesde internationaal colloquium van het Abdijmuseum Ten Duinen 1138 stelt de onderzoeksresultaten voor op vlak van: » » archeologische collecties vensterglas in Noordwest-Europa » » de productie, uitwisseling en sociale waarde van vensterglas in het verleden en focust op de bijdrage van toegepast wetenschappelijk onderzoek binnen vernieuwend interdisciplinair onderzoek. Dit colloquium is de officiele start van het onderzoeksproject ‘Verloren Glans’ (2013-2015). Vier partners bundelen hun krachten om de grote collectie vensterglas van het museum te ...
Short general survey of Cistercians in Flanders, with emphasis on the abbey of Guldenberg, Wevelghem (1214-1796)
Polderman, prof. Ghent university, studied in Paris in 1910-1912 - his own sayings can be proven right
Rekeningen van de H. Kruisbroederschap van Veurne zijn bewaard voor 1499-1560; zij laten toe de geestelijke leden op te geven, c.q. vooral het uitgebeide kapittel van Sint-Walburga Veurne. De prosopografische lijst wordt voorafgegaan door... more
Rekeningen van de H. Kruisbroederschap van Veurne zijn bewaard voor 1499-1560; zij laten toe de geestelijke leden op te geven, c.q. vooral het uitgebeide kapittel van Sint-Walburga Veurne. De prosopografische lijst wordt voorafgegaan door een kritische bespreking met vergelijking met andere kapittelbronnen.
Bij oesters denkt men spontaan aan twee dingen: ze zijn duur en ze gelden als afrodisiacum. Ze worden dus a priori niet in verband gebracht met monniken, laat staan met cistercienzers. Toch werden op de abdijsite van Ten Duinen oesters -... more
Bij oesters denkt men spontaan aan twee dingen: ze zijn duur en ze gelden als afrodisiacum. Ze worden dus a priori niet in verband gebracht met monniken, laat staan met cistercienzers. Toch werden op de abdijsite van Ten Duinen oesters - in vrij grote hoeveelheden zelfs - opgegraven. Vraag is natuurlijk of die oesters ook in het middeleeuwse wereldbeeld als duur en liefdesopwekkend beschouwd werden. Een eensluitend antwoord over de middeleeuwse oesterconsumptie van kloosterlingen is moeilijk. De auteurs verdiepen zich daarvoor eerst in de rijke middeleeuwse abdijbibliotheek, vooraleer de archeologische vondsten en het abdijarchief zelf aan de beurt komen. De bevindingen worden ruimschoots belicht vanuit een breder geografisch en ruimtelijk kader, waardoor men tot enkele duidelijke conclusies kon komen.
In dit boek worden een aantal inzichten aangeboden van gesprekspartners uit heel diverse disciplines inzake omgaan met erfgoed, de site van de abdij Ten Duinen, de museologische invulling e.d.m.
Het gebruik van de pontificalia door de abten van Ten Duinen vanaf de 14de eeuw wordt onderzocht, waarbij nagegaan wordt of die stukken nu nog materieel aanwijsbaar zijn.
Na de Abdijhoeve Ten Bogaerde blaast de gemeente Koksijde voor de tweede 
keer nieuw leven in een voormalige domeinhoeve van de Duinenabdij: Hof ter Hille. Midden 14de eeuw kochten de Duinheren deze hoeve van Franse topadel. Vandaag is... more
Na de Abdijhoeve Ten Bogaerde blaast de gemeente Koksijde voor de tweede 
keer nieuw leven in een voormalige domeinhoeve van de Duinenabdij: Hof ter Hille. Midden 14de eeuw kochten de Duinheren deze hoeve van Franse topadel. Vandaag is dit historische gebouw getransformeerd tot het clubhuis van Koksijde Golf ter Hille. De authentieke elementen in de oude 17de-eeuwse hoevewoning verhogen sterk het cachet en daarmee de historische beleving van het clubhuis. Ook op het golfterrein zijn nog tal van historische relicten aanwezig. Dit boek vertelt het boeiende verhaal van de historische ontwikkeling van 
het landschap, de domeinhoeve Hof ter Hille en haar bewoning vanaf de volle middeleeuwen, tot en met de aanleg van Koksijde Golf ter Hille op deze locatie.
In 2015 the supposed lead coffin of Blessed Idesbald (†1167 AD) was opened for examination. The content (one male skeleton, a piece of textile and plant fragments) as well as the carbonated lead of the coffin were dated. The results... more
In 2015 the supposed lead coffin of Blessed Idesbald (†1167 AD) was opened for examination. The content (one male skeleton, a piece of textile and plant fragments) as well as the carbonated lead of the coffin were dated. The results reveal that the skeleton and the coffin are from the second part of the 15th century, beginning of the 16th century and the plant fragments were even younger. The lead carbonate dates support the suggestion that the skeleton remains belonged to the original deposition. Aromatized plant fibres were added after the coffin was unearthed in 1623 AD.
In 2015 the supposed lead coffin of Blessed Idesbald (†1167 AD) was opened for examination. The content (one male skeleton, a piece of textile and plant fragments) as well as the carbonated lead of the coffin were dated. The results... more
In 2015 the supposed lead coffin of Blessed Idesbald (†1167 AD) was opened for examination. The content (one male skeleton, a piece of textile and plant fragments) as well as the carbonated lead of the coffin were dated. The results reveal that the skeleton and the coffin are from the second part of the 15th century, beginning of the 16th century and the plant fragments were even younger. The lead carbonate dates support the suggestion that the skeleton remains belonged to the original deposition. Aromatized plant fibres were added after the coffin was unearthed in 1623 AD.
Research Interests:

And 5 more

Etude sur l'origine des Lollards, devenus Frère Gris et puis Alexiens (Cellites), et des Soeurs Noires et Soeurs Grises, 14e-15e siècle.
This study investigates the early years of some minor orders in Veurne (Furnes, Flanders), 14th-15th centuries: the Lollards who eventually became Greyfriars and later on Cellites (Alexian brothers), the Greysisters and the Blacksisters.
Religious situation within catholic Furnes (Veurne), confronted with a garnison of Dutch, reformed soldiers
identification of the 'lord of Rony'
Failed attempt to use calibrated glass bottles for wine consumption in Furnes
Identification of the Ypres' artist (cupper pieces, bells...)
In 1515 Victor Masin of the vicinity of Veurne sold his horse just before going on pelgrimage tot Santiago di Compostella. The transaction seems to be a bet on his safe return...
Research Interests:
An overlooked copy of a charter of Philippe of Alsace, count of Flanders (1167) specifies in the 'datatio' that is was recorded at Arras - which is not mentioned in the other tradition of the tekst.
Research Interests:
The elections of a new abbot at the Premonstratensian St Nicholas’ abbey at Veurne (Furnes, Flanders) in 1616 and 1636 gave the abbey a renowned abbot; Christian Druve and Paul de Gomiécourt. Despite their high scores, there always was a... more
The elections of a new abbot at the Premonstratensian St Nicholas’ abbey at Veurne (Furnes, Flanders) in 1616 and 1636 gave the abbey a renowned abbot; Christian Druve and Paul de Gomiécourt. Despite their high scores, there always was a counter candidate as is shown by the detailed report of the election of 1616 and by a letter from a counter candidate in 1636. One of the issues was the management of schools by the Norbertines.
Research Interests:
This paper investigates the feudal court of knight Bernard of Bulscamp (Veurne), which was bought by the counts of Flanders in the middle of the 13th c. Thus, the feudal registers of the 14th-15th c., referring to Bernard of Bulscamp, do... more
This paper investigates the feudal court of knight Bernard of Bulscamp (Veurne), which was bought by the counts of Flanders in the middle of the 13th c. Thus, the feudal registers of the 14th-15th c., referring to Bernard of Bulscamp, do not indicate there was a noble family of Bulscamp at the time, but kept the memory of his court. The paper also questions some feudal-administrative uses, and argues that knight’s fees of scutagium did exist in Flanders, earlier and on a much larger scale than accepted by Flemish feudal specialists.
Research Interests:
When in 1723 the parishes Adinkerke en Bewesterpoort (near Furnes, Flanders) appointed a new clerk, one of his conditions was to draw up a land register. At his death, 37 years later, nothing was done. Finally, the parishes and the widow... more
When in 1723 the parishes Adinkerke en Bewesterpoort (near Furnes, Flanders) appointed a new clerk, one of his conditions was to draw up a land register. At his death, 37 years later, nothing was done. Finally, the parishes and the widow agreed to share the costs if she had three surveyors commissioned to do the job. Yet it took years of insistence and threatening to prosecute her before the land registers were completed. This case study clearly shows how the regional government intervened more and more, for example to determine the conditions of the clerks, or to encourage the parishes in their struggle with the clerks widow.
According to the Great Privilege of Mary of Burgundy (1477), the legal boundaries between the comital bailiffs of Flanders and the region they ministered, had to be respected. A recent study, comparing the list of bailiffs to the list of... more
According to the Great Privilege of Mary of Burgundy (1477), the legal boundaries between the comital bailiffs of Flanders and the region they ministered, had to be respected. A recent study, comparing the list of bailiffs to the list of alderman, implied that this was certainly the case in the castellany of Furnes (Veurne). However, a more detailed research shows that all of the bailiffs from 1477 up to the beginning of the 16th century had connections to the region, which were established years before they were appointed: by possessions (a.o. fiefs), by marriage, by being an alderman, by military activities… Several of them were even tied by close family relations or because they took over staff and personnel. The article investigates these links and presents a completely revised list of the bailiffs of the castellany of Furnes up to 1586.
In de Middeleeuwen behoorde de Duinenabdij van Koksijde tot de “Big Five” van Vlaamse kloostergemeenschappen. Vandaag roepen de ruïnes van wat ooit één van de allereerste gotische bouwwerken in Vlaanderen was, de sfeer op van vergane... more
In de Middeleeuwen behoorde de Duinenabdij van Koksijde tot de “Big Five” van Vlaamse kloostergemeenschappen. Vandaag roepen de ruïnes van wat ooit één van de allereerste gotische bouwwerken in Vlaanderen was, de sfeer op van vergane glorie.
De woelige periode 1550-1650, met rondtrekkende troepen en religieus geweld, heeft ook de Duinenabdij te Koksijde hard getroffen. Al in 1541 poogt de abt de abdij te verplaatsen, maar dat stoot op het hardnekkige verzet van het... more
De woelige periode 1550-1650, met rondtrekkende troepen en religieus geweld, heeft ook de Duinenabdij te Koksijde hard getroffen. Al in 1541 poogt de abt de abdij te verplaatsen, maar dat stoot op het hardnekkige verzet van het kasselrijbestuur van Veurne. De opkomst van de protestanten en de oorlog van Spanje met Frankrijk geven aanleiding tot een eeuw geweld en onzekerheid. In 1566 wordt de grote abdij het slachtoffer van de Beeldenstorm.

De repressie is hard, al arriveert de beruchte hertog van Alva rijkelijk laat. Vervolgingen leiden tot terechtstellingen. Het ongenoegen groeit, ook door de zware financiële lasten die opeenvolgende Spaanse bewindvoerders opleggen. De roep naar de terugtrekking van de Spaanse troepen en de afschaffing van de plakkaten tegen de “ketters” wordt almaar groter en leidt tot een heuse Opstand.

Het Gentse protestants bewind legt zijn wil op aan heel Vlaanderen. Zo komt de katholieke godsdienst in de verdrukking: kerken en kloosters worden aangeslagen en geplunderd, ook de Duinenabdij. Pas na de
herovering door Alexander Farnese, hertog van Parma, wordt het katholicisme in de streek hersteld. De streek is zwaar getroffen door de vele plunderingen, moordpartijen, hongersnood en ziekten van de voorbije decennia en kent een massale ontvolking.

De monniken keren aarzelend terug naar een verwoeste abdij en een nog steeds woelige regio. Even wordt een nieuwe gemeenschap ingericht op Ten Bogaerde, het grote hof in Koksijde, maar in 1627 wijkt Ten
Duinen uit naar Brugge. Daar incasseert de abdij in 1648 nog een laatste opdoffer met het verlies van de vele bezittingen in Zeeland. Samen met een nieuwe oorlog tussen Frankrijk en Spanje hypothekeert dit nog
decennia lang de ooit zo machtige cisterciënzerabdij.

Opvallend veel mechanismen en episodes uit het verhaal van de Duinenabdij vertonen raakvlakken met actuele conflicten, waarbij religie een grote rol wordt toegeschreven. Wantrouwen tegenover de religie
van de migrant ontaardt in religieuze onverdraagzaamheid.

Speldenprikken leiden tot vervolgingen, de vernieling van religieus patrimonium, het in beslag nemen van wereldlijke bezittingen, een diaspora of een vlucht naar veiliger oorden, de eventuele terugkeer in kalmere wateren of uiteindelijk het heropnemen van zijn leven en voortbestaan, ver weg van zijn thuisland.

Kan de teloorgang van de Duinenabdij in de 16de eeuw worden vergeleken met de schrijnende conflicten van vandaag, die soms heel snel onder de noemer religieus geweld worden geplaatst?
Dans cet article, nous faisons le point sur la connaissance de l’architecture vernaculaire en Flandre rurale, du xiiie au xixe s. À cet effet, nous relevons d’abord l’historiographie de la recherche et traitons les principales évolutions... more
Dans cet article, nous faisons le point sur la connaissance de l’architecture vernaculaire en Flandre rurale, du xiiie au xixe s. À cet effet, nous relevons d’abord l’historiographie de la recherche et traitons les principales évolutions architecturales. Dans un second temps, nous traçons les grandes lignes de l’histoire du développement de la ferme flamande à l’aide de l’exemple de la ferme « Ter Hille ». Cet exemple peut certainement constituer un référentiel pour les fermes de la région de Furnes et même de la région du littoral flamand, depuis le fleuve Aa dans le département du Nord de la France, jusqu’à l’Escaut en Flandre zélandaise (Pays-Bas). C’est moins le cas pour la région de Courtrai en Flandre du Sud-Ouest et pour la Flandre orientale, où l’on constate des différences régionales très nettes.
De vele stoffelijke resten die op de site van Ten Duinen opgegraven zijn, waren al meermaals het onderwerp van diepgaande studies, die interessante vaststellingen opleverden inzake traumatische gevallen, ziektebeelden, voedingspatronen en... more
De vele stoffelijke resten die op de site van Ten Duinen opgegraven zijn, waren al meermaals het onderwerp van diepgaande studies, die interessante vaststellingen opleverden inzake traumatische gevallen, ziektebeelden, voedingspatronen en dergelijk meer. Maar de interpretatie van die resultaten wordt gehinderd doordat we de identiteit van die persoon niet of nauwelijks kennen. De meeste monniken en lekenbroeders werden immers anoniem begraven en de stoffelijke resten van de enkele met naam bekende buitenstaanders of inwonende familiares kunnen vandaag zo goed als niet aangewezen worden. Dat betekent dat sommige vaststellingen, die bij voorbeeld vooral aan koormonniken (zoals slijtage aan knieën en middenvoetsbeentjes door de vele gebedsdiensten) of anderzijds net aan conversen (zoals artrose door het harde werk) toegeschreven worden, niet getoetst kunnen worden. Er ontbrak steeds een betrouwbaar referentiekader. Fig. 1. De historiografie over Idesbald: van devoot volksboek (Nivard van Hove, 17de eeuw) tot de eerste wetenschappelijke benadering (Jan De Cuyper, 1946) (Abdijmuseum Ten Duinen).
Bij oesters denkt men spontaan aan twee dingen: ze zijn duur en ze gelden als afrodisiacum. Ze worden dus a priori niet in verband gebracht met monniken, laat staan met cisterciënzers. Toch werden op de abdijsite van Ten Duinen oesters -... more
Bij oesters denkt men spontaan aan twee dingen: ze zijn duur en ze gelden als afrodisiacum. Ze worden dus a priori niet in verband gebracht met monniken, laat staan met cisterciënzers. Toch werden op de abdijsite van Ten Duinen oesters - in vrij grote hoeveelheden zelfs - opgegraven. Vraag is natuurlijk of die oesters ook in het middeleeuwse wereldbeeld als duur en liefdesopwekkend beschouwd werden. Een eensluitend antwoord over de middeleeuwse oesterconsumptie van kloosterlingen is moeilijk. De auteurs verdiepen zich daarvoor eerst in de rijke middeleeuwse abdijbibliotheek, vooraleer de archeologische vondsten en het abdijarchief zelf aan de beurt komen. De bevindingen worden ruimschoots belicht vanuit een breder geografisch en ruimtelijk kader, waardoor men tot enkele duidelijke conclusies kon komen.
Waarom een internationaal colloquium over archeologisch vensterglas? De collectie van het Abdijmuseum Ten Duinen bestaat vooral uit archeologische vondsten. Vanaf 1949 vonden er op het domein van de vroegere cisterciënzerabdij... more
Waarom een internationaal colloquium over archeologisch vensterglas? De collectie van het Abdijmuseum Ten Duinen bestaat vooral uit archeologische vondsten. Vanaf 1949 vonden er op het domein van de vroegere cisterciënzerabdij Onze-Lieve-Vrouw-Ten Duinen systematisch opgravingen plaats. Dat leverde een grote hoeveelheid vondsten op, waaronder veel bouwmaterialen: tegels, baksteen, natuurstenen bouwfragmenten en vensterglasfragmenten. Aan de hand van registratieprojecten verwierf het Abdijmuseum meer inzicht in de archeologische collectie. De tweejaarlijkse colloquia behandelden diverse deel-collecties: vloertegels, baksteen en natuursteen. De resultaten werden in 2013 deels verwerkt in de tentoonstelling en gelijknamige publicatie 'Schatten van de Duinenabdij'. Die legden de klemtoon op de rijkdom van de museumcollectie en wezen op de mogelijkheden die ze biedt. Op het colloquium 2013 en in dit Jaarboek wordt de lang ondergewaardeerde, maar omvangrijke deelcollectie vensterglas belicht. Die collectie kan ons veel vertellen over de beglazing van de abdijgebouwen, mits een gedegen registratie en een doorgedreven aansluitend interdisciplinair onderzoek. Het doel is uiteraard de volledige ontsluiting van deze collectie, waardoor ze de waardering kan krijgen die ze ongetwijfeld verdient, wat alleen kan door visualisatie. 'Verloren Glans', het zesde internationaal colloquium van het Abdijmuseum, markeerde de herwaardering voor de archeologische vensterglascollectie in het museum.