Językoznawstwo

Publikacja recenzowana / Peer-reviewed publicationTransformations of education in changing Europe are multifaceted. One of the latter is the process of strengthening the cooperation among universities in this part of the world. This cooperation is carried out in many fields – from joint projects and researches – to joint analyses, discourses and publications. This monograph – a collection of reflections, thoughts and polemics deriving from theoretical and empirical researches, carried out as a part of a joint research project simultaneously undertaken at both these universities under the name “Problems and challenges of modern education” – constitutes one of the fruits of the cooperation between Andrzej Frycz Modrzewski Cracow University and the University of Ljubljana

Celem artykułu jest opis narracji medialnej skandalu obyczajowego na przykładzie sprawy redaktora „Faktów” Kamila Durczoka, oskarżonego przez „Wprost” o mobbing i molestowanie dziennikarek. Materiał badawczy obejmuje teksty opublikowane w tygodnikach „Wprost” i „Newsweek”, dziennikach „Fakt” i „Super Express” oraz zamieszczone na portalu wpolityce.pl i se.pl. W artykule wskazano różnice znaczeniowe pomiędzy, służącymi do przedstawienia określonej wizji wydarzeń, leksemami sprawa, afera, skandal oraz derywatami sufiksalnymi zawierającymi cząstkę -gate. Wskazane zostały charakterystyczne dla skandalu struktury narracyjne. Przedstawiono także schemat narracyjny skandalu obyczajowego z uwzględnieniem kreacji bohatera, jego działań i intencji oraz przeszkód, jakie napotyka podczas realizacji tych intencji. Analiza materiału pozwoliła na wyodrębnienie dwóch przeciwstawnych strategii retorycznych: agresywnej i defensywnej, których celem jest kolejno: atak i obrona osób zamieszanych w skandal. W oparciu o przedstawiony schemat narracyjny wskazano, w jaki sposób te strategie mogą być wykorzystywane do kreowania odrębnych wizji rzeczywistości.

The aim of the presented article is to demonstrate the possibility of implementing the principles of the Wrocław effective communication model in research conducted by theorists and philosophers of law as well as linguists. The author reflects on the difficulty of comprehending legal language and creating texts of normative acts in an uncomplicated manner. The “plain language” standard has been used in the Polish public sphere, which is why it is worth considering that the introduction of legal regulations would permanently change the way law is made and applied. The call for a clear language in legislation has long been voiced in legal studies. The area requires in-depth research and then perhaps specific solutions in order for plain legal language to become a standard.

(= Slavonic names for mosque with special regard to Polish, Silesian, Czech and Slovak data). -- Abstract: Even though mosques are a typical element of the Islamic culture the channels through which their designations came into Slavonic (as well as some other European languages) are not really well known. This author divides Slavonic reflexes of the Arabo-Turkic word into eight groups and discusses the reasons for their various shapes. The essay is composed of three parts: (1) Background and Western European data; (2) Slavonic and German; (3) Results and questions. The most interesting aspect is that of a semantic difference between two types of words (meczet ~ mešita ~ mošeja and džamija) and its importance for the etymology, as well as some comments on the source of the Czech and Slovak word on the one hand and the Russian term on the other. In the end of part (2) particular attention is paid to the question whether the Silesian name was borrowed from Polish or from Czech.

Zainteresowanie lingwistów wynikami badań z zakresu dziedzin nauk humanistycznych i przyrodniczych nie słabnie. Wzrosło wręcz w ostatnich latach między innymi na skutek nowych regulacji ministerialnych, dających możliwości bardziej elastycznej ewaluacji pracowników nauki i jednostek akademickich. Zainteresowanie to wynika jednak przede wszystkim z samego przedmiotu lingwistyki. Lingwiści, zajmując się własnościami językowymi i komunikacyjnymi człowieka, nie mogą pominąć systematycznego śledzenia wyników i metod badawczych przedstawicieli nawet tych dziedzin, które tylko w nieznacznym zakresie uwzględniają człowieka, jego genezę, naturę, cele czy też funkcje społeczne. Badania interdyscyplinarne, o jakie tutaj chodzi, są dla współczesnych lingwistów naturalne. Kompleksowe przedstawienie inicjatyw wynikających z tego typu badań w ramach jednej publikacji nie jest sprawą prostą. Prezentowana książka dotyczy przede wszystkim badań cieszących się we współczesnym dyskursie lingwistycznym pełną akceptacją. Nie brakuje w niej także nowatorskich refleksji odnoszących się do relacji rozpiętych na osi lingwistyka a inne dziedziny nauki. Z tymi relacjami mierzą się autorzy w zarysowanych przez siebie zakresach przedmiotowych.

There are three basic methodological requirements – known for almost a hundred years – which
must be fulfilled to properly determine the etymon (Greek: ἔτυμον) of a word borrowed from an
Oriental language (in most cases a Turkic language). The article presents a fourth requirement
concerning not the etymon itself, but rather the ways it has been permeating the Slavonic languages, and partly also the West-European ones, which adds to the complexity of the research
situation. In order to show the methodological problems the lexical examples have been divided
into five groups: (1) real Orientalisms; (2) borrowings from Turkish and other Turkic languages;
(3) Orientalisms from Western Europe; (4) alleged Orientalisms; (5) unexpected Orientalisms.
The conclusion is that the future of the research into borrowings – not only Orientalisms, and not
only in the Polish language – will be based on cooperation of etymologists who at the same time
are philologists of various languages.

Artykuł przedstawia wyniki analizy jakościowej definicji i opisów hejtu, których autoramisą internauci. Hejt najczęściej jest przedstawiany jako rodzaj działania, świadomieszkodzącego innym osobom. Definiuje się go także jako formę użycia języka, utożsamiającz mową nienawiści i zwracając uwagę na łamanie zasad kultury wypowiedzi. W charakterystykachhejtu podkreśla się też jego wymiar emocjonalny – to, że jest wyrazem określonychuczuć lub służy ich wzbudzeniu. W pracy omawia się trzy wspomniane kategorie,tzn. hejt jako: działanie, język, emocje. Przedstawione są również wyróżniki hejtu najczęściejwskazywane przez autorów analizowanych tekstów, czyli: brak wartości merytorycznejwypowiedzi, używanie argumentów personalnych, brak racjonalnego powodudo ataku, anonimowość i złe intencje nadawców, negatywne nacechowanie emocjonalnekomunikatów, lekceważenie etykiety i netykiety, nieograniczony zakres odniesień.Omawia się także różnice i podobieństwa pomiędzy hejtem a krytyką oraz wskazuje, ...

Bez polityków nie może się obyć państwo. Ale polityka daje władzę, która dla wielu osób jest celem samym w sobie. Obserwuje się w związku z tym zatracanie elementarnych wartości, które powinny przyświecać politykom w ich pracy. Paweł Rogaliński, na przykładzie marketingu stosowanego w krajach anglojęzycznych, który staje się wzorcem dla polityków polskich, pokazuje, z jakiego arsenału zakazanych technik, zwłaszcza tych dotyczących języka oddziałującego na podświadomość, mogą oni korzystać; dzięki jakim sztuczkom - żonglerce słowem i politycznemu populizmowi - udaje im się niekiedy wybić na szczyty władzy. Świadomość natury zabiegów stosowanych przez polityków pomoże uodpornić się na manipulacje i podejmowane przez polityków próby zbiorowej hipnozy z użyciem języka wpływającego na podświadomość. Stowarzyszenie Demokratyczne, patron wydania książki: "jest przekonane, że uświadomienie społeczeństwa na temat nadchodzących i, do pewnego stopnia, już stosowanych w Polsce politycznych technik manipulacji, pomoże w poprawie jakości demokracji w kraju". ISBN 978-83-272-3732-3

Walther Heissig (1913–2005) was certainly one of the most influential researchers on Mongolian, well thought of by his fellows and esteemed by his students. This edition of archive materials concerning Heissig's life and work (cited below as WH) is a good opportunity for this author to discuss some aspects of a future, possibly all-embracing biography of Heissig.

Artykuł jest lingistycznym spojrzeniem na List apostolski Jana Pawła II Salvifici doloris. Analizie zostało poddane słownictwo z semantycznego kręgu cierpienia. Celem analizy było przedstawienie definicji chrześcijańskiej koncepcji cierpienia, jaką obrazuje ów dokument.

Ogólna analiza systemów komunikacji-związek między mową a pismem Każdy z nas, na co dzień posługuje się przynajmniej jednym z języków, aby komunikować się z innymi ludźmi. Oczywiście także i zwierzęta posiadają swoje własne sposoby porozumiewania się, a zajmuje się nimi zoosemiotyka-nauka o sygnałach w świecie zwierząt. Jednak w niniejszej pracy skupię się na analizie, jak działa nasz-ludzki system komunikacji, czyli także działem językoznawstwa, zwanym semiotyką, tj. nauką o znakach. W każdym z języków (które służą do wymiany komunikatów) można wyszczególnić model, będący jego obrazem, kształtowany daną teorią; innymi słowy swoistą rzeczywistość, która wyłania się z rzutu teorii na badany obiekt-język. Użycie języka nierozłączne jest z teorią aktów wykonawczych, wyrażających działanie. Wyróżnia się trzy akty mowy: lokucyjne-mówiące o tworzeniu i artykułowaniu wypowiedzi, illokucyjne-tu mówiący chce wywrzeć wpływ na odbiorcę i perlokucyjne-wyjaśniające skutek mówienia nadawcy. Czym zatem jest znak? Sygnałem odbieranym przez któryś ze zmysłów, przy czym każdy znak musi mieć swój nośnik (bazuje na pewnym rodzaju sygnału). Przede wszystkim wyróżnia się znaki wzrokowe, takie jak flagi państwowe, znaki drogowe, a nawet nuty, czy znaczki pocztowe. Drugim, szczególnym rodzajem znaków, są te słuchowe: hymny, klakson, alarm, oklaski, etc. Każdy z nich oznacza jakąś przynależność, jest formą informacji. Istnieją też znaki dotykowe, których przykładem może być, wykonywany przez nas prawie codziennie uścisk dłoni, często nawet nie zastanawiając się, że i to niesie ze sobą pewien przekaz (np. szacunek, sympatię). Znak pełni rolę komunikacji-zakłada, zatem nadawcę i odbiorcę, czyli użytkowników znaku, których czasem bywa wielu. Nadawany jest zwykle umyślnie, właśnie po to, żeby zmysły adresata mogły go odebrać. Wynika z tego, że każdy znak musi mieć adresata-jednego lub wielu, a nawet może być nim sam nadawca, który zapisuje sobie informacje, które mają mu w przyszłości coś przypomnieć. Co więcej oznacza (desygnuje)-odnosi się do konkretnego obiektu oraz znaczy (sygnifikuje)-wyraża własności obiektu, nie jest, więc nadawany tylko po to, aby został odebrany, ale celem jest przeniesienie treści zrozumiałej dla drugiej osoby, której ma nasunąć się pewne wyobrażenie. Może zdarzyć się, że odbiorca błędnie zrozumie znaczenie przekazu. Jeśli jednak trafnie zinterpretuje znak, możemy mówić już o porozumiewaniu się (komunikacji) użytkowników znaku. Każdy znak może występować w różnych wariantach, czyli znaczeniach. Warto także zauważyć, że znaki werbalne, współwystępują ze znakami niewerbalnymi. Układ komunikacji jest tworzony przez nadawcę, odbiorcę oraz komunikat-tekst, przekazywany za pomocą mowy i gestów. Zatem istnieją dwie główne formy komunikatu: mowa (język)-ustna komunikacja oraz pismo i jego prototypy jak i inne uproszczone formy-wizualna komunikacja. Do tej drugiej zaliczyć możemy również wszelkie piktogramy, znaki, przy czym należy zwrócić uwagę, iż nie posiadają one konkretnego czytania, lecz jedynie przenoszą uniwersalne znaczenie (np. symbol płomienia, oznaczający łatwopalność

Celem artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, do którego typu tekstów należy instrukcja gry planszowej. Według różnych badaczy instrukcja jest tekstem użytkowym o charakterze urzędowym lub naukowym. Instrukcje przygodowych gier planszowych wykazują jednak cechy charakterystyczne dla tekstów literackich. Zostały wzbogacone m.in. o narracyjne fragmenty, styl artystyczny oraz zatarcie granicy między fikcją a rzeczywistością. Mimo to instrukcja pozostaje tekstem użytkowym z dyskursu poradnikowego, dla którego dydaktyzm odgrywa kluczową rolę. SŁOWA KLUCZOWE: tekst użytkowy, tekst literacki, instrukcja gry planszowej, przygodowe gry planszowe, narracyjność INSTRUCTION OF BOARD GAME-FUNCTIONAL TEXT OR LITERARY TEXT? ABSTRACT: The article focuses on board games' instructions and addresses the question of the text type they belong to. In various research instruction is categorized as a functional text with official or scientific character. However, adventure board games' instructions show characteristics of literary texts, e.g. narrative segments, artistic style and blurring the boundary between reality fictional world. Despite those facts instructions still remain functional texts conforming to guideline discourse, in which didacticism plays a central role. W ostatnich latach można zaobserwować na powrót wzmożone zainteresowanie grami planszowymi. Powstaje coraz więcej tytułów, otwiera się kawiarnie skierowane do graczy, a nawet organizuje festyny, turnieje i spotkania rodzinne. Gry planszowe to uni-wersalna rozrywka przeznaczona dla ludzi w różnym wieku. Planszówki jednoczą ludzi, zbliżają ich do siebie, zacieśniając więzi, lub pozwalają nawiązywać nowe znajomości, gdyż podczas rozgrywki jej uczestnicy często stają się śmielsi. Gracze integrują się ze sobą, lepiej się poznają, a jednocześnie w przyjemny sposób spędzają czas wolny. Dla wielu jest to z pewnością ciekawa alternatywa względem rozrywek wymagających użycia komputera, telewizji bądź Internetu. Ponadto przy grze oczy nie męczą się tak bardzo. Gra planszowa urozmaica też spotkania z przyjaciółmi i stanowi zamiennik zwykłego wyjścia z domu. Można przy rozgrywce śmiać się i rozmawiać. Gry są wcią-gającą zabawą, podczas której jej uczestnicy mogą ze sobą rywalizować. Oprócz aspektu ludycznego warto zwrócić uwagę również na znaczenie relaksacyjne-gry odprężają i odstresowują. Co ciekawe, gry planszowe pobudzają zarówno wyobraźnię, jak i umysł (aspekt intelektualny). W zależności od typu gra ćwiczy kreatywność, zdolność logicz-nego myślenia lub stanowi sprawdzian umiejętności i wiedzy.

The monograph constitutes the first accurate and detailed publication in Polish concerning Italian language teaching in the light of the broadly understood foreign language teaching related to the Polish reality with a particular focus on the higher education area. There have been also
presented both theoretical assumptions accompanied by studies of the most important Italian linguists and educationalists and the issues linked to Italian teaching as a second or foreign language. Furthermore, the history of the Polish and Italian relations has been described, as regards the most important periods and their impact on the current popularity of Italian language and culture in Poland. Considering the fact, that in the Polish publishing market there are not enough books on Italian teaching matters, the monograph also concentrates on Italian language standard, its dialectal diversification, language policy of the Italian administration, Language and Italian Culture Institutes’ activities as well as on the certification system attesting language proficiency. Undoubtedly, it is a comprehensive compendium on the role of Italian language in Europe and in Poland, which explains its considerable size.
The monograph has four main goals: firstly, to investigate foreign/second language teaching methodology from the diachronic perspective taking account of the Italian subject literature, not leaving aside certain theories of the learning process and individual learner differences, as well as to examine given communicative/intercultural competence definitions;
secondly, to understand the key notions of the European language policy especially within higher education and teaching curricula/syllabi; thirdly, to illustrate the specific character of Italian language, its possible teaching contexts, and to summarize the knowledge of Italian teaching; fourthly, most importantly, to develop a model of foreign language teaching in higher education which should serve to constitute a benchmark for the further research. Such a model proposed in the title of the monograph is based on: (1) course organization forms that directly affect the teaching methodology; (2) integrated communicative language competences development, and (3) pedagogical solutions applied to the teaching process. The integrated competences development is understood as a primary goal of the teaching process which involves appropriately balanced emphasis put on all the learners’ language communicative competences by using properly selected pedagogical means. The Polish notion of “uczenie” refers to both teaching and learning issues, in our opinion, these two terms interact with each other: in the formal educational context learning is usually stimulated by teaching, and teaching has to be adapted to learners’ abilities and needs.

The current paper investigates the plausibility of the claim that the complementation patterns of an adjective can resemble that of a verb as well as its compliance with the rules of Present-Day English. The results of the research suggest that, as long noted in the case with verbs, the gerund complement is diff using over the to-infinitive in regressive contexts. The study also reveals additional factors which might influence a speaker's choice of the respective complement type.

Konferencje Stron (Conferences of the Parties, COP) to organ kontrolny Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych w sprawie Zmian Klimatu (United Nations Framework Convention on Climate Change, UNFCCC). Z zasady są to odbywające się raz do roku, od 1995 r. spotkania światowych przywódczyń_ców służące monitorowaniu i ustalaniu wspólnych aktywności w zakresie przeciwdziałania zmianom klimatu i adaptacji do nich. Podczas COP 3 (1997) utworzono Protokół z Kioto określający pierwsze limity emisji gazów cieplarnianych. W ramach COP 21 (2015) przyjęto Porozumienie Paryskie prawnie zobowiązujące jego strony do wspólnego mitygowania ryzyk i skutków zmian klimatu przez ograniczenie światowego wzrostu średniej temperatury planety do 2°C, a najlepiej do 1,5°C powyżej średniego poziomu temperatury z okresu preindustrialnego. W 2021 r. COP 26 w Glasgow zakończył się przyjęciem Glasgow Climate Pact, stanowiącego przedmiot niniejszego badania.
///
Problem badawczy poddawany eksploracji w wystąpieniu polega na eksperymentalnej posthumanizacji języka, a czasem także przekazu wybranych fragmentów Glasgow Climate Pact, z zamiarem inkluzji aktorów pozaludzkich w dyskurs dokumentu, co pozwoli zaakcentować ich sprawczość i godność. Uznanie sprawczości i godności aktorów pozaludzkich przyjmujemy za warunek sine qua non odejścia od eksploatacyjnego sposobu zorganizowania świata w antropocenie. Cel badania stanowi rozważenie posthumanizacji języka oficjalnego jako narzędzia wspomagającego odpowiedź na wyzwania kłębowiska kryzysów antropocenu, w szczególności kryzysu klimatyczno-ekologicznego oraz – kryzysu wyobraźni.
///
Główne pytania badawcze, które stawiamy to: w jaki sposób możliwa jest posthumanizacja języka i przekazu Glasgow Climate Pact; jakie wyzwania niesie ze sobą posthumanizacja języka Glasgow Climate Pact; jakie obietnice niesie ze sobą posthumanizacja języka Glasgow Climate Pact? W wystąpieniu zaprezentujemy fragmenty oryginału oraz fragmenty sposthumanizowane.

Tematem mojej pracy jest polski socjolekt wędkarski. W swojej pracy licencjackiej skupiłem się na analizie wędkarskiej terminologii: neologizmów, frazeologizmów, przysłów, zapożyczeń itd. Podzieliłem swoją analizę na siedem części: wędkarze, metody wędkowania i aktywności z nimi związanych, wędkarskie wyposażenie (wędki, szczytówki, spławiki, kołowrotki, żyłki, ubrania itd.), przynęty wędkarskie, ryby (w ujęciu gatunkowym i rozmiarowym), miejsca do wędkowania oraz wędkarskie frazeologizmy i przysłowia. Teoretycznym wsparciem mojej pracy były przede wszystkim dwie pozycje: książka S. Grabiasa „Język w zachowaniach społecznych” (1997) oraz „Uwagi o gwarze wędkarskiej” (1977). Analiza ok. 730 leksemów i frazeologizmów dała mi możliwość dostrzeżenia charakterystycznych tendencji tego socjolektu.

The book is devoted to Polish, English and Italian units with animal names as their components. The aim is to compare the units excerpted from mono- and bilingual dictionaries, so that the differences and similarities between the pictures in particular languages could be discussed. The units chosen for the analysis are single-word faunal metaphors and phraseological units with the exclusion of proverbs. The book is composed of three chapters. Chapter one titled Faunal phraseology as the object of contrastive research contains the presentation of basic terms used in Polish, English and Italian studies. Selected contrastive studies on faunal phraseology are also discussed. Chapter two Faunal phraseology in a contrastive perspective: selected theoretical issues contains four subchapters. The first of them is devoted to the imagery of faunal units, while the focal issue of the second is the cultural character of the units analyzed. The symbolic value and evaluative connotations of faunal units are discussed. They are also presented as part of the linguistic picture of the world. In the third subchapter the origins of faunal units are outlined, with the emphasis on the international, national and local character of the units at issue. The last subchapter is devoted to their linguistic features. The third chapter, The picture of a man in faunal phraseology, contains a brief presentation of the description of a man in thematical dictionaries. The anthropocentric character of faunal units is also discussed. The picture of a man reflected in faunal units is composed of several fields. The first of them is the appearance of a man, which covers general description of height and weight as well the description of particular body parts. The evaluation of human appearance is also presented as well as the description of outfit worn by a man. Another field encompasses sensory activities and activities received by human senses. The next field is the one of movement. It encompasses the notions of speed, various kinds of movement, such as jumping, climbing, swimming etc., agility and awkwardness. The physical charateristics of a man constitutes the next field, i.e. age, sleep, strength and weakness, illness, death, eating, addictions, sexual life. Another field, a man perceived as a social being, contains human relations (family, good relations, bad relations), education, business, art and entertainment, crime and situations (poverty / richness, safety / freedom, freedom / captivity). The intelectual potential of a man constitutes the next field, covering stupidity, intelligence, memory and concentration. Two more fields comprise the characteristics of a man (meekness, faithfulness, patience, shyness, cowardice, courage, meanness, generosity, reserve, cleverness, vanity, stubornness) and emotions (love, happiness, anger, fear, shame). The last one, the human world, comprises its selected elements, such as the number / amount, places, weather, colours and time. The conclusion of the analysis is that the majority of fields are covered by faunal units in a similar way in three languages compared, but it should be stressed that significant differences are also observed. Some faunal units convey very specific meanings, not found in faunal lexis and phraseology in the two other languages.

Deutsche Lehnwörter in der polnischen Soldatensprache der österreichisch-ungarischen Armee —
Das Buch befasst sich mit den deutschen Lehnwörtern in der polnischen Soldatensprache der österreichisch-ungarischen Armee. Im ersten Kapitel widmet sich der Autor der besonderen Sprachsituation in der k.u.k. Armee und dem dort entstandenen Phänomen, dem sogenannten Armeeslawischen (Polnisch słowiańszczyzna wojskowa). Es werden gängige und zugleich oft irrtümliche Konzepte zu diesem Thema dargestellt. Die berücksichtigte Zeitperiode umfasst die Jahre von 1868 bis 1918. Die meisten Quellen stammen jedoch aus der Zeit des Ersten Weltkrieges. 
Das Lexikon besteht aus mehreren, thematischen Gruppen. Zu jedem Lexem gibt es ein Beispiel aus Korrespondenz, Tagebüchern, Erinnerungen und Belletristik, wobei es sich bei der letzten nur um Werke der österreichisch-ungarischen Armee dienenden Soldaten handelt.
Jeder Lexikoneintrag besteht aus einem fett gedruckten Stichwort. Dem folgt eine grammatikalische Ergänzung über die entsprechende Wortart. Darunter befindet sich eine Definition des Stichwortes (in einfachen Anführungszeichen) und seine etymologische Abstammung (in Winkelklammern). Als nächstes wird ein Zitat angeführt, wobei die entsprechende Quelle in runden Klammern benannt wird. Die gängigsten Wörter wurden mit mehreren Zitaten versehen. Nach dem letzten Zitat werden weitere Quellen angegeben, in denen das jeweilige Wort vorkommt  (die Abkürzungen findet man in dem Unterkapitel 2.1). Dadurch gewinnt man einen guten Eindruck über die Popularität einzelner Wörter. Das Zeichen “→” informiert den Leser über weitere etymologisch verwandte Stichwörter. Das wiederum in den Zitaten vorkommende Zeichen “↑” verweist auf andere Lexikoneinträge. Bei den Stichwörtern mit mehreren Bedeutungen wurden weitere Definitionen unter demselben Eintrag aufgelistet. Alternative Schreibweisen von demselben Lehnwort bilden separate Lexikoneinträge.
Im dritten Kapitel wurden die wichtigsten Sprachmechanismen beschrieben, die bei der Übernahme deutscher Lehnwörter in die polnische Sprache festzustellen sind. Sie wurden mit mehreren Beispielen aus dem Lexikon (im Kapitel 2) und aus den Anhängen belegt.
Bei den fünf Anhängen handelt es sich um die Texte der Soldatenlieder und humoristische Artikel aus der damaligen Presse, in denen die Sprache der polnischen Soldaten in Form von makkaronischer Dichtung auf spöttische Art und Weise dargestellt wird.

Although nobody doubts today that a Ural-Altaic protolanguage is an obsolete idea there still exists some peculiar conformity between Uralic and Altaic that cannot easily be explained by simple borrowings. In this article some similarities between Turkic and Uralic pronouns are to the fore.

W niniejszym artykule podjęto próbę konfrontacji dawniejszych i współczesnych sposobów zwracania się do matki, w mniejszym zakresie — także mówienia o niej. Zmiany w tej sferze są znaczne i wymagają językoznawczej i kulturoznawczej diagnozy, tym bardziej że przekładają się one na jakość życia społecznego i rodzinnego Polaków.


The article aims to present past and contemporary forms of addressing a mother. It describes the
structure of those words as well as the main causes of changes in this group in contemporary Polish
language. The language material used in the article comes from queries, research and excerpts from
existing lexical sources.

Linguistic Paradigms Today

The aim of this article is to discuss the problem of continuity in scientific knowledge and the revolutions in linguistics. The key word – paradigm – appears in linguistics with two classifications
proposed by A. Kiklewicz and I. Bobrowski. The author tries to respond to these classifications and shows briefly the situation of the representatives of modern languages, who are a particular group in the academic society divided by the Popper’s myth of the framework. The attention is drawn here to the ethical turn in Human Sciences, which accentuate the axiological dimension of scientific work. The primary field in the humanities would be today the cultural anthropology. The considerations end with comments on interdisciplinarity in postmodern linguistics. On the one hand, the linguistics today aspires to study the relation language – mind, which means that it is part of so-called cognitive sciences. On the other hand, the interesting relation to study is language – culture.