Amerikan Dış Politikası

Ünlü İngiliz sosyal bilimci Perry Anderson yeni bir kitapla karşımızda: “Amerikan Dış Politikası ve Düşünürleri”. Anderson, gerek New Left Review dergisinin eski editörü gerekse de alanında klasikleşmiş önemli eserlerin sahibi bir yazar olarak haklı bir şöhrete sahip. Entelektüel tarih alanının en önemli isimleri arasında olan Anderson, bu kitabında, diplomasi tarihi disiplinini entelektüel tarihle buluşturuyor. Anderson’un analiz kabiliyeti ve tarih birikiminin bileşimi ise okuyucuya eşine
az rastlanır bir kavrayış sunuyor.

Atatürk ve arkadaşları Türk Kurtuluş Savaşı’nı başarıya ulaştırarak çağdaş bir ulus devlet kurma yoluna girmişlerdir. Yeni dönemde ulus devleti koruma, saygınlığını arttırma ve uluslararası alanda sözü dinlenir bir duruma getirmek amacıyla diplomaside zorlu bir mücadele verdiler. Bu bakımdan Cumhuriyetin yöneticileri, dış politika alanında ülkenin çıkarlarını korumayı hedef edinmiştirler ve bunu gerçekleştirirken güç kullanmak yerine akılcı bir diplomasi izlemişlerdir. 1923-1938 döneminde Türkiye Cumhuriyet içerde ve dışarda pek çok sorunu çözdüğü bir dönem olmuştur. Bu dönemde İngiltere ile Musul, Yunanistan ile Mübadele, Fransa ile Hatay sorunlarına çözüm bulmuş, Orta doğuda İran, Irak ve Afganistan ile ilişkilerini geliştirmiştir.
Fransa, Almanya ve İtalya ilişkilerini de denge siyaseti üzerinden devam ettirmiştir. Bu doğrultuda Sovyetler Birliği ile ekonomik, siyasi ilişkiler geliştirilmiş 17 Aralık 1925’te Paris’te “Türkiye Cumhuriyeti ile Sovyet Sosyalist Cumhuriyetler Birliği Arasında Dostluk ve Tarafsızlık Antlaşması” imzalanmıştır. 1932 yılında Milletler Cemiyeti’ne üye olmuş, Balkan ülkeleri ile Balkan Paktı’na girmiş, Orta Doğu’da İran ve Irak ile Sadabad Paktı’nı oluşturmuştur. 20 Temmuz 1936’da Türkiye’nin, Boğazlar da egemenlini tam olarak kurduğu Montreux Boğazlar Sözleşmesini imzalamış böylelikle Boğazlar üzerinde egemenliğini eline almıştır.

Eng: The purpose of this thesis is to find a valid answer to the question: “How did the US presidents contribute to the transformation of digital diplomacy in the USA?”. The study focused on the concept of digital diplomacy and aimed to build a novel conceptual framework around it in first chapter. This framework includes all aspects of digital diplomacy, actors, tools and effects. The main goal in this section is to contribute to theoretical studies in the scholarly literature, where practice precedes theory by presenting a new conceptual framework.
The second chapter focuses on the transformation of digital diplomacy in the United States. It particularly concentrates on the United States; because; it is usually viewed as "pioneer and leader" in the relevant literature. The effects of presidents on this transformation were examined in a historical context with a special focus on the Obama and Trump administrations during which the US digital diplomacy rose to its zenith.

TR: Bu tez, “Amerika Birleşik Devletleri’nde başkanlar, ülkede gerçekleşen dijital diplomasi dönüşümüne nasıl katkı sağlamışlardır?” sorusuna bir yanıt bulmak amacıyla yazılmıştır. Bu soruya yanıt aranırken ilk olarak dijital diplomasi kavramı üzerinde durulmuştur. Bu amaçla yeni bir bakış açısıyla bir kavramsal çerçeve oluşturulmaya çalışmıştır. Bu kavramsal çerçevenin içinde dijital diplomasiye dair tüm yönler, aktörler, araçlar, yarattığı dönüşüm, incelenmiştir. Bu bölümdeki asıl hedef, yeni bir kavramsal çerçeve sunarak, pratiğin teoriden önde gittiği bu alanda teorik çalışmalara bir katkı sunabilmektir.
İkinci bölümde ana odağı oluşturan Amerika Birleşik Devletleri’nde dijital diplomasinin dönüşümünün nasıl gerçekleştiği anlatılmaya çalışılmıştır. Literatürde, “öncü ve lider” ülke olarak öne çıkmaktadır. Asli aktör olarak ABD başkanlarına yer verilmiş ve başkanların bu dönüşüme etkileri incelenmiştir. Bölümün başında köken tartışmalarından başlayarak bir zaman çizelgesi yaratılmıştır. Başkanlık dönemlerine göre tarihsel süreç içinde başkanların dijital diplomasinin dönüşümüne katkıları incelenmiştir. Özellikle, dijital diplomasinin zirveye ulaştığı Obama ve Trump dönemleri detaylı incelemeye tabi tutulmuştur.

Çin – Rusya yakınlaşması 1990'lı yılların ikinci yarısında olgunlaşarak, iki büyük ülke arasında " stratejik ortaklık " kurulmasıyla sonuçlandı. Bu ortaklık mekanizması esas olarak, ABD ile ABD'nin Atlantik, Asya ve Pasifik bölgelerindeki müttefiklerine karşı işbirliği yapmak ve ortak politikalar geliştirmek amacıyla tesis edildi. Bununla birlikte, ortak tehdit algılamalarına sahip olan Çin ve Rusya arasındaki dostane ilişkilerin, sağlam bir temel üzerinde yükseldiğini söylemek zordur. Aynı kıtaya yayılmış iki büyük kıtasal güç olan Çin ve Rusya, her ne kadar ABD karşıtlığı etrafında birleşmiş bir blok izlenimi veriyor olsa da her iki ülkenin birbiriyle yaşadığı önemli sorunlar ve farklılaşan stratejik hedefleri vardır.

Aslında iki tarihi jeopolitik rakip olan Çin ile Rusya'yı birbirine yaklaştıran ve ortak politikalar geliştirmeye iten ana unsur, " ortak düşman " (ABD) algısıdır. Amerikan gücü zayıflama sürecine girdiği takdirde ya da ortak düşman algısının ortadan kalktığı bir durumda, Çin – Rus stratejik ortaklığının sürdürülebilirliği oldukça şüphelidir. Pekin ile Moskova yönetimleri arasındaki stratejik birlikteliğin, ortak eylem ve tutumların arka planında, " düşmanımın düşmanı dostumdur " mantığının yer aldığı söylenebilir.

Soğuk Savaş sonrası dönemde Yugoslavya Federal Cumhuriyeti'nin dağılmasıyla Balkanlarda bir güç boşluğu oluşmuş ve bu durum, Balkanlarda çatışmaların ve istikrarsızlıkların yaşanmasına neden olmuştur. Yaşanan istikrarsızlıklar, yeni dönemde ABD'nin küresel çıkarlarını doğrudan ve dolaylı etkileme potansiyeline sahipti. Bu nedenle ABD'nin inisiyatif üstlenmesiyle, çatışmalar daha fazla büyümeden çeşitli müdahalelerde bulunulmuştur. Çalışma, ABD'nin Soğuk Savaş sonrasındaki Balkan politikasını, Bosna-Hersek, Kosova ve Makedonya krizleri özelinde analiz etmektedir. Washington'un söz konusu krizlerde harekete geçmesine neden olan faktörler ile kriz sonrası angajmanlarını dikkate alarak geleceğe yönelik öngörülerde bulunmaktadır. Bu doğrultuda ister Kosova'nın bağımsızlık ilanının ardından yaşanacak olası gerilimler, ister Bosna barışının çökmesi isterse Makedonya'daki istikrarsızlığın artması ihtimali olsun, ABD'nin bölgeye yönelik politikasında elde ettiği stratejik avantajı korumaya yönelik bir politika izleyeceği öngörülmektedir.

Çalışmada, esas olarak Amerika’daki karar alma süreci ve
özellikle bu süreçte lobilerin yeri analiz edilmiştir. Burada tüm lobiler
yerine dış politikada karar alma sürecinde çok daha etkili olan
yabancı (ve etnik) lobiler üzerinde yoğunlaşılmıştır. Ancak bu konuda
da özellikle Türk lobisi başta olmak üzere, Türk dış politikasıyla
birinci dereceden ilgili olan lobiler seçilmiştir.
Çalışma, başlangıçta, Türk dış politikasını olduğu kadar dünya
politikası üzerinde de yönlendirici etkisini koruyan ve küresel
güç olma iddiasını sürdüren ABD’nin dış politikasını belirleyen tüm
ögeleri ve ağırlıklarını araştırmaktan ziyade bu ögelerden özellikle
lobilerin etkisini araştırmayı amaçlamıştı. Ancak diğer birimlerin dış
politikadaki yerini ve ağırlığını ortaya koymadan lobilerin Amerikan
politikasına etkisini anlamanın güçlüğü çalışmanın çerçevesinin
genişlemesine yol açmıştır.

Bu kitabın amacı kamera objektifliği ile toplumun değişik kesimlerinden manzaralar sunup, tarih ve sosyolojinin ışığı altında teori ile pratiği yoğurarak Amerika’yı incelemektir.
Amerika en iyi ile en kötünün bir arada yaşadığı çelişkiler ülkesidir. Bir yanda dünyanın en iyi üniversiteleri, kütüphaneleri, kültür merkezleri, hastane ve teknoloji
merkezleri, uzay üssü NASA, askeri gücü, Hollywood, spor tesisleri, doğa parkları…; ama diğer yanda sanayi toplumları içinde en adaletsiz gelir dağılımı, ağzına
kadar dolu olan hapishaneleri, özellikle büyük şehirlerin sokaklarında görülen evsizleri, metropollerde belirli saatlerden sonra belirli semtleri teröre boğan çeteleri,
uyuşturucu madde ticareti ve kullanımı, makro seviyede ırk konusunu çözümlemesine rağmen zaman zaman beyaz polislerle Afrikalı-Amerikalı gençler arasında patlak veren, can kayıplarının yaşandığı terör olayları…Kısacası toplumun kazanan ve kaybedenleri. 21. yüzyılda bu tezatlar ülkede radikal bir düzen değişimine yol açar mı?
Bir çelişkiler ülkesi olarak Amerika süper güç olma statüsünü nasıl devam ettiriyor? Bu toplumun olumlu ve olumsuz iç dinamikleri nelerdir? Kitapta bu ve benzeri
sorulara analitik bir yaklaşımla cevap aranmıştır.

Çin’in 2013 senesinde ilan ettiği ve ‘asrın projesi’ olarak nitelediği ‘Kuşak ve Yol Projesi’, gerek ekonomik büyüklüğü gerekse de dünyanın her kıtasına yayılarak paydaş bulması nedeniyle uluslararası sistemin mevcut yapısını etkileyecek güce haiz görünmektedir. Söz konusu girişimin ekonomik, jeopolitik ve jeostratejik mantığının gereğince değerlendirilmesi, uluslararası sistemin gelecekteki görünüşünün doğru tasavvur edilebilmesi bakımından önemlidir. Bu çerçevede bu tezde, realist teorinin hâkim olduğu uluslararası ilişkiler paradigması döneminde geliştirilen güç geçişi teorisine bağlı olarak bilimsel yazında yer edinmiş temel varsayımları dikkate alarak ‘Kuşak ve Yol Projesi’nin, farklı aktörler üzerinde doğuracağı muhtemel etkilerin çözümlemesi ve bu konu hakkında Türkiye’ye katkı sağlayacak bazı önerilerde bulunulmaya çalışılmıştır. Çalışma çerçevesinde, Kuşak ve Yol Projesi’ni motive eden jeoekonomik mantığın ne olduğu ortaya konulmaya çalışılmıştır. Çin ile uluslararası sistemdeki hâkim güç Amerika arasındaki rekabetin tırmanarak ticaret savaşlarına ve ötesindeki çatışmalara evrilme ihtimali, Pekin’in büyük, orta ve küçük güçlerle ekonomi ve güvenlik alanlarında kurduğu ilişkilere yansımaktadır. Rusya, Almanya, İngiltere ve genel olarak Avrupa Birliği, uluslararası sistemin büyük güçleri ve büyük ittifakları sıfatıyla Çin projesinin önemli ortaklarıdır. Çin, bu önemli projeyi tasarlarken dış politikasını sistemdeki her büyük güç ile ortak paydalar üretmesine imkân verecek biçimde ayarlamaya çalışmıştır. Projenin yöneldiği coğrafyadaki önemli orta büyüklükteki güçler ise Türkiye, İran ve Türkistan bölgesinden Kazakistan ile küçük güç sıralamasından yükselen Özbekistan’dır. Çin, söz konusu orta büyüklükteki güçler ile de bölgesel ve ekonomik çıkarlara dayalı politikalar yürütmektedir. Bu çalışmada ortaya çıkan bu resme bağlı olarak, Türkler ile meskûn Türkistan bölgesinin, Pekin’in ve diğer batılı ve Asyalı aktörlerin Kuşak Yol Projesi’ndeki rolleri, etkinlikleri, kazanımları ve/veya projenin ilgili ülkelere maliyetleri kuramsal anlamda incelenmiştir.
The 'Belt and the Road Project', which China proclaimed in 2013 as 'the century project', seems to have a great influence on the current structure of the international system because of its economic size and its stakeholders spreading to every corner of the world. Appropriate evaluation of the economic, geopolitical and geostrategic function of the initiative is important in that the future appearance of the international system can be properly conceived. In this framework, it is aimed to analyze the 'Belt and Road Project' with possible effects on different actors, taking into account the basic assumptions of the literature on the theory of power transition developed during the period when realist theory is a dominant international relativistic paradigm. In the framework of the study, the geoeconomic logic motivating the Belt and Road Project was studied. The prospect that the competition between China and the dominant power in the international system will escalate into commercial wars and conflicts beyond it reflects the connections Beijing has with the large, medium and small powers in the economy and security areas. Russia, Germany, the United Kingdom and the European Union in general are important partners of the Chinese project as the great powers and great alliances of the international system. While designing this important project, China has tried to adjust its foreign policy so that it can generate common stakes with every great power in the system. The power in the important mid-sized region where the project towards Turkey, Uzbekistan and Kazakhstan rising from small power rankings from Iran and Turkestan. China, in turn, carries policies based on regional and economic interests with medium-sized forces. Our work emphasizes the importance of the Turks and the Turkestan settlement region in terms of the Belt and Road Project of Beijing.

Since the 1980’s one of the key questions which has been repeatedly asked about the September 12, 1980 coup in Turkey is the nature of the relation of Carter administration to the military takeover in Turkey. The focus of the questions about the major motives of Washington’s support for the Coup is over the geopolitical concerns of the time. U.S.’ demands from Turkey to allow the reintegration of Greece to NATO’s military wing and the changes in the balance of power in the Middle East following two significant developments, namely the Iranian Revolution and the Soviet invasion of Afghanistan, which have been widely debated through the literature. In this article, it is shown that those issues which were part of the historical
conjuncture in which September 12, 1980 coup occurred were among the top priorities of the White House and the American policy makers who had looked to Turkey as one of the essential players to solve the emerging geopolitical puzzle, by relying
on the government documents of the time.

Carter yönetiminin Türkiye’deki askeri darbe ile ilişkisinin doğası, 12 Eylül 1980 darbesi hakkında sık gündeme gelen sorular arasında yer almaktadır. Washington’un darbeye verdiği desteğin önemli motivasyonları hakkındaki sorular, o döneme ait jeopolik kaygılara odaklanmaktadır. ABD’nin Türkiye’den, Yunanistan’ın NATO’nun askeri kanadına dönüşüne izin vermesi talebi ile İran Devrimi ve Sovyetlerin Afganistan’ı işgali gibi önemli gelişmelerin Ortadoğu’daki güç dengesinde
meydana getirdiği ciddi değişimlere, literatürde işaret edilmektedir. Nitekim çalışmamızda da, 12 Eylül 1980 darbesinin meydana geldiği tarihsel konjonktürün
parçası olan bu meselelere, Ortadoğu’da meydana gelen jeopolitik belirsizliğin çözümü için gerekli oyunculardan biri olarak Türkiye’yi gören Amerikan politika yapıcıları tarafından en üst düzeydeki öncelikler olarak yaklaşıldığı hususu resmi
belgelere dayanılarak gösterilmektedir

Bu makale Henry Kissinger'in biyografisini, uluslararası ilişkiler ve jeopolitik alanındaki başlıca başarılarını ve üç önemli bilimsel çalışmasını inceleyecektir: 1) “Dünya Düzeni”; 2) “Diplomasi” ve 3) “Amerika'nın dış politikaya ihtiyacı var mı?”
Henry Kissinger'in ilk eserlerinde Dünya Düzeni'nin tarihsel türleri ve Amerika'nın dış politikası hakkındaki genel görüşü de incelenecektir. Henry Kissinger'in uluslararası ilişkiler sistemindeki rolü ve uluslararası ilişkiler bilimine katkısı incelenecektir.

Ünlü siyaset bilimci Robert Gilpin War and Change in World Politics başlıklı eserinde savaşların, özellikle de hangi ülke ya da ülkelerin egemen güç olacağını belirleyen 'hegemonik savaşlar'ın tarih boyunca uluslararası sistemde değişimi tetikleyen başlıca olaylar olduğunu savunmaktadır.1 Bu durumun en dramatik örneği, kuşkusuz dünyayı kana bulayan Birinci ve İkinci Dünya Savaşları‟nın sonucunda Amerika ve Sovyetler Birliği‟nin liderliğinde iki kutuplu dünya düzeninin ortaya çıkması olmuştur. Soğuk Savaş yılları boyunca, siyasi düşünce tarihinin en önemli isimlerinden biri olan Alexis de Tocqueville‟in neredeyse yüzyıl önce öngördüğü gibi “Rus kamçısı ve Amerikan cüzdanı”, yani Rus askeri ve Amerikan ekonomik gücü tüm dünyanın kaderini belirledi. Buna istisna sayılabilecek bir gelişme ise, Soğuk Savaş‟ın sona ermesiyle yeni bir dünya düzenine geçilirken yaşandı. Soğuk Savaş‟ın Sovyetler Birliği‟nin yıkılmasıyla barışçı bir şekilde sona ermesi ve komünist rejimlerin teker teker yıkılmasıyla, ABD hegemonik savaş yaşamadan tek kutuplu dünyada başat güç haline geldi.

Soğuk Savaş ve Türkiye’nin Batı’ya Yönelişi, Sovyetler Birliği ile büyük kapitalist devletler arasında yaşanan Soğuk Savaş’ı mercek altına alan, Türkiye’nin bu dönemde Batı ittifakına katılımının ardında yatan dinamikleri çözümleyen değerli bir araştırma.

Tolgahan Akdan, Soğuk Savaş üzerine geleneksel, revizyonist, post-revizyonist ve ra­dikal yaklaşımları etraflıca ele aldıktan sonra, yakın tarihle ilgilenen herkes için merak konusu olan soruları masaya yatırıyor: Türk-Sovyet iliş­kilerinde yaşanan gerginlik, hangi tarafın eylemlerinin sonu­cu gelişti? Resmî söylemin ileri sürdüğü gibi, Sovyetler Birliği’nin Türkiye’nin egemenlik haklarına aykırı talepleri mi bu gerginliğe yol aç­mıştı? Türkiye’nin Batı ittifakına eklemlenişi, kendi egemen­lik haklarını ve toprak bütünlüğünü güvence altına alma arayışının bir neticesi midir? Ya da Boğazlar üzerinden yaşanan gerginlik, Türkiye’yi Batı’ya yakınlaştırmak için Türk yö­netici elitlerinin kotardığı bir komplo mudur? Türkiye’nin Batı ittifakına katılımının, Sovyetler Birliği ile yaşanan gerginli­ğin ötesinde başka politik ve ekonomik nedenleri mi vardı?

Akdan’ın çalışmasını cazip ve önemli kılan, tek yanlı Soğuk Savaş literatürü üzerinden Türk dış politikasını açıklama girişimlerini eleştirel bir süzgeçten geçirmekle yetinmeyip konuya dair özgün tezler geliştirmiş olması… Kitapta Soğuk Savaş’ın, kapitalizmi ve sosyalizmi temsil eden güçler tarafından icra edilen sistemler arası bir mücadele olduğuna işaret ediliyor. Türkiye’nin Batı ittifakına eklemlenişi ise, bu sistemik mücadelenin yarattığı jeopolitik zorluklar ile içeride güçlenen egemen sınıfların Batı kapitalizmi ile bütünleşme eğilimi üzerinden değerlendiriliyor.

Kıbrıs Cumhuriyeti 1959 yılında imzalanan Londra ve Zürih Anlaşmalarının ardından 16 Ağustos 1960 tarihinde kurulmuştur. Ancak kurulan devletin akıbeti uzun süreli olmadığı gibi ortaya çıkardığı anlaşmazlıklar da garantör devletlerden Türkiye ve Yunanistan’ı karşı karşıya getirmiştir. Adada 1963 yılında Türk ve Rum toplumları arasında patlak veren olaylar NATO güneydoğu kanadında istikrarın bozulma tehlikesine yol açmış ve iki NATO müttefikini savaşın eşiğine getirmiştir. 1962 yılında atlatılan Küba füze krizinin ardından yaşanan ve Soğuk Savaş’ın yumuşama dönemine denk gelen kriz, Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) duruma derhal müdahil olmasını gerektirmiştir. Nihayetinde, ABD’nin arabuluculuğu sayesinde sorun, 1967 yılında geçici olarak bir çözüme kavuşturulmuştur. Kıbrıs sorunun ortaya çıktığı bu dönemde ABD, NATO içerisindeki müttefikleri Türkiye ve Yunanistan’ı zaman zaman karşısına alabilmiş, ancak tüm gerginliklere rağmen hiçbir zaman söz konusu müttefikleriyle arasındaki ilişkiyi tamamen koparmamaya özen göstermiştir. Dönemin arşiv belgeleri üzerinde yapılan incelemede, Türkiye ve Yunanistan’ın söz konusu dönemde kendilerini ABD için vazgeçilmez birer müttefik olarak gördükleri ve aralarındaki anlaşmazlıklarda ABD’nin desteğini her zaman kendilerinden yana bekledikleri; ancak çoğu durumda her iki devletin de aynı anda ABD’nin tutumundan memnun kalmadıkları tespit edilmiştir.

С начала гражданской войны на территории Сирийской Арабской Республики (САР) Соединенные Штаты Америки и Турецкая Республика выступили активными сторонниками смены правительства и отставки президента Б. Асада. Поиски путей политического урегулирования «сирийской проблемы» открыли широкие возможности для турецко-американского взаимодействия. В статье рассматриваются наиболее важные направления двустороннего взаимодействия и предпринимается попытка объяснить усиление американо-турецких противоречий на фоне событий последних лет в Сирии. Двухчастная структура статьи отражает логику развития взаимоотношений Турецкой Республики и Соединенных Штатов Америки в условиях стремительного изменения расстановки сил в Сирии и регионе, и в этом развитии четко прослеживаются два этапа. Имевшее место на ранних этапах сирийского конфликта в 2011—2013 гг. американо-турецкое сотрудничество, включавшее в том числе и совместную работу по укреплению боевого потенциала сирийской оппозиции, к 2014 г. сменилось соперничеством этих государств за влияние на территории Сирийской Арабской Республики. Основной причиной углубления разногласий между союзниками выступил «курдский вопрос», который во многом стал определять линию поведения Анкары и Вашингтона в отношении участников конфликта в Сирии. Развертывание борьбы с терроризмом в САР выявило глубокие различия в подходах турецкого и американского правительств по отношению к ключевым участникам сирийского конфликта. Автор приходит к выводу, что сегодня США и Турция действуют на сирийском направлении, исходя из безусловной приоритетности собственных национальных интересов, а не связывающих их формальных союзнических обязательств. При этом вопрос отстранения от власти в Сирии Б. Асада и для Вашингтона, и для Анкары отошел на второй план, уступив место борьбе с вызовами национальной безопасности в лице экстремистских и террористических организаций типа «Исламского государства» (организация запрещена в РФ).

Çoğu Amerikan siyasetçi gibi Barack Obama da Amerikan ulusal kimliğinde oldukça
derin köklere sahip olan demokrasinin yayılması misyonuna önem vermektedir. Obama,
tarihsel tecrübelerin liberal demokrasinin şimdiye kadar denenmiş en iyi yönetim biçimi
olduğunu gösterdiğini pek çok kez vurgulamıştır. Ancak George W. Bush’un demokrasinin
yayılmasına yönelik politikalarının iç ve uluslararası kamuoyundan büyük tepkiler alması
nedeniyle bu misyonu yerine getirirken farklı bir perspektif benimsemiştir. Bu bağlamda
demokrasinin yayılması misyonunun Amerikan dış politika söylemindeki merkezi konumunu
zayıflatmış, Bush yönetiminin iddialı özgürlük gündemini benimsemekten kaçınmış, aktivist
korumacı yaklaşım yerine model oluşturma yaklaşımını benimsemiştir. Bütün bunlar
Obama’nın demokrasinin yayılması misyonunu terk ederek güvenlik ve istikrara ilişkin
çıkarlara öncelik verdiği iddialarına neden olmuştur. Ayrıca dünya genelinde
demokratikleşme bağlamındaki gelişmeler karşısında izlediği politikaları da demokrasi
yanlılarını tatmin etmekten uzak kalmıştır.

Amerika’da Obama dönemi 20 Ocak 2017’de resmen sona eriyor. Bütün dünyanın merakla ve heyecanla takip ettiği ABD başkanlık seçimlerini tahminlerin aksine, Demokratların adayı Hillary Clinton değil, Cumhuriyetçilerin adayı Donald Trump kazandı. Clinton ile Trump arasındaki çekişme Moskova’dan da ilgiyle ve dikkatle takip edildi. Trump’ın ipi göğüslemesinden sonra ise tüm dikkatler Rusya-ABD ilişkilerinin ne yönde ve nasıl ilerleyeceğine yönelmiş durumda.

Afganistan’da, özellikle de New York’ta Dünya Ticaret Merkezi’ne ve Washington’da Pentagon’a yapılan 11 Eylül terörist saldırıları sonrasındaki 9 yıllık süreçte, yaşanan son gelişmeler hükümetler ve politika yapıcılarının yanı sıra akademisyen, araştırmacı, düşünür, stratejist, gazeteci ve editörler tarafından da büyük bir ilgi topladı. Bugün, “zorunluluk savaşı” (war of necessity) olarak düşünülen Amerika’nın Afganistan’daki savaşı, ülke tarihinin tecrübe ettiği en uzun savaş oldu. 7 Ekim 2001’de önceki Başkan George W. Bush’un Taliban’a karşı ilk hava saldırısı emrini vermesiyle başlayan Afganistan’daki savaş, Kore Savaşı ve Vietnam Savaşı’nı geçerek Amerika Birleşik Devletleri tarihindeki en uzun askeri çatışma oldu. Savaşın şimdiye kadarki gerçekleşen beklenmeyen sonuçları bizi duyulması hiç de arzulanmayan bir soruya yöneltmektedir: “Savaşı kazanmak daha ne kadar ay sürecek (Amerika lehine)?”

Çeşitli uzmanlar, araştırmacılar ve gazeteciler, Afganistan tarihini on dokuzuncu yüzyılın ikinci yarısındaki İngiliz ve yirminci yüzyılın sonlarındaki Sovyet işgallerini temel alarak, Afganistan’daki ayaklanma, Taliban rejimi, El-Kaide’nin bölgedeki etkisi ve bölge ülkelerinin farklı açılardan karmaşık olan ilişkileri dahilinde incelemişlerdir. Afganistan uzmanı ve RAND Corporation analisti Seth G. Jones’un “İmparatorluklar Mezarlığında: Amerika’nın Afganistan Savaşı” adlı kitabı, literatüre hem içerik olarak hem de zaman olarak tam yerinde bir katkıdır. Georgetown University ve U.S. Naval Prostgraduate School’da yardımcı profesör olan Seth G. Jones, aynı zamanda Afganistan’da bulunan Amerikan Özel Harekat Kuvvetleri Genel Komutanlığı için danışman ve planlama stratejisti olarak da görev yapmaktadır. Düzenli olarak New York Times, Wall Street Journal, Washington Post ve Newsweek gibi dünyaca ünlü gazete ve dergilere yazılarıyla katkılarda bulunan Jones, Esquire dergisi tarafından da 2008’in ‘En İyi ve En Zeki’ genç politika uzmanı olarak gösterilmiştir.

Bu bölümde, Amerikan siyasi kültürünün önemli bir unsuru olan Amerikan istisnacılığı düşüncesinin, Amerikan dış politikasındaki etkileri incelenmektedir. Böyle bir inceleme yapmanın amacı, Amerikan istisnacılığı düşüncesinin, bu ülkenin dış politikaya ilişkin kimlik, diplomasi geleneği ve davranış biçimleri gibi değişkenlerini açıklamaya ya da anlamlandırmaya ne ölçüde katkı sağlayabileceğini ortaya koymaktır. Bu amaç doğrultusunda, ilk olarak Amerikan istisnacılığı düşüncesi tarihsel, sosyolojik ve felsefi boyutları ile incelenmiş ve Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) siyasi kültüründeki bu etkili mirasın, dış politikaya yansıma biçimi tartışılmıştır.

İsrail'de yayınlanan Jerusalem Post gazetesi her yıl olduğu gibi bu yıl da, ABD ve İsrail başta olmak üzere dünyadaki en etkili 50 Yahudi'nin ismini yayınladı. Bu listedeki bazı isimler, geçen yıl(2018)ki listede de yer alıyorlardı. Bazıları ise listeye bu yıl girmişler. 2019 ve 2018'in listeleri şu isimlerden oluşuyor:

Wars create irreparable damages, and those who are exposed to the most serious traumas are generally children. Similarly, the war hysteria in the first quarter of the 20th century in Anatolia and its impacts desolated thousands of Turkish, Armenian and Greek children and tens of thousands of people suffered from events like immigration, epidemics and famine.
    This study addresses the relief activities conducted by Near East Relief, NER in Samsun between the years 1919-1922. Within this context, the types, contents and impacts of Armenian, Greek and Muslim orphanages, hospitals, soup kitchen, vocational educations and other relief activities supported by the committee in Samsun are discuss. Our study which was grounded by making use of the archives of N.E.R. was framed also by making use of other studies. The purpose was thus to reflect the social structure of Samsun during the years of War of Independence as seen by the Americans and to contribute to the memory of the city.

Özet
    Savaşlar, insanlarda onulmaz yaralar açarken en ağır travmalara maruz kalanlar ise genelde çocuklar olmuştur. Aynı şekilde 20. yüzyılın ilk çeyreğinde Anadolu’da yaşanan savaş histerisi ve etkileri de Türk, Ermeni, Rum vs. binlerce çocuğu kimsesiz bırakmış, göç, salgın hastalık ve açlık gibi olaylar yüzbinlerce insana mağduriyet yaşatmıştır.
    Bu çalışmada, Yakın Doğu Yardım Heyeti’nin (Near East Relief, NER) 1919-1922 yılları arasında Samsun’da yürüttüğü yardım faaliyetleri ele alınmıştır. Bu kapsamda, örgütün Samsun’da desteklediği Ermeni, Rum ve Müslüman yetimhaneler ile hastaneler, aşevleri, mesleki eğitimler ve diğer yardım faaliyetlerinin türleri, içerikleri ve etkileri irdelenmiştir. NER’in arşiv kaynaklarından istifade edilerek temellendirilen çalışmamız, diğer tetkik eserlerden de yararlanılarak çerçevelendirilmiştir. Böylelikle Amerikalıların gözünden Millî Mücadele yıllarında Samsun’un sosyal yapısı yansıtılıp, kent belleğine katkı sağlanması amaçlanmıştır.

ABD'de yapılan son başkanlık seçimlerinin ardından sandıktan muvaffak bir biçimde çıkan Donald Trump ,ABD'nin geçmişteki popülist hareketleri bulunan 7.başkanı olan Andrew Jackson ile benzer olan birçok yönü vardır.İkiside özellikle ekonomik sistem dahilinde bulunan bankalara karşı nefretleri gözler önünde görülmüştür. Andrew Jackson ABD'nin 7.inci başkanı olan Andrew Jackson 15 Mart 1767 yılında,muhafazakarlığı ve milliyetçiliği ile ünlü olan Güney Karolina'da doğdu. Nashville'de toprak ve köle alım satımıyla Zenginleşti. 1796'da üyesi bulunduğu Tennesseee Anayasa Kongresi'nden ABD Kongre üyeliğine seçildi. 1798'de Senato'dan çekildi. Aynı yıl Tennessee Yüksek Mahkemesi'ne atandı. 1802'de Tennessee eyaleti gönüllülerinin başına general olarak atandı.1812 Muharebesinde ingiliz ve kızılderili ittifakına karşı savaştı.Esir düştüğü Britanyalıların elindeyken, bir Britanya subayı ondan çizmelerini parlatmasını istemiş, reddedince Britanyalı subay Jackson'un yüzünde kılıçla derin bir yara açmıştır. 1815'te New Orleans Savaşı'nda İngilizlere büyük kayıplar verdirerek ulusal kahramanlığa yüceldi. 1823'te ABD Senatosu'na seçildi. 1828'de ABD başkanlığına seçildi. Ekonomik anlamda yaptıkları açısından bakıcak olursak,Federal görevlerdeki rakiplerini uzaklaştırarak ilk kez Amerikan demokrasisine uygun biçimde uzun süredir sıra bekleyenlere devlet bürokrasisinde yer verdi. Başkan yardımcısı ve devlet bakanıyla görüş ayrılıkları yüzünden, 1830'da yardımcı görevden çekildi. ABD Bankası'nın yersiz ve gereksiz harcamalarına karşı çıkan başkan, ülkenin çeşitli bölgelerindeki güvenilir küçük bankalara federal yatırımları paylaştırdı. 1832 Seçimleri'nde birinciden daha fazla oyla ikinci kez başkan seçildi.1830'da İngiliz Batı Hindistan limanlarının ABD ticaret gemilerine açılmasını sağladı. 1836'da tüm ülke mali panikle sarsılırken yürürlükteki kâğıt para artışını, enflasyonu ve arsa spekülasyonunu " Specie Circular " yasasıyla, ayrıca federal senetleri altın ve gümüşle ödeyerek önlemeye çalıştı. 1837'de başkanlığı, yardımcısı Van Buren'e bıraktı.Onun döneminde yapılan özellikle Second Bank of US karşı yapılan olaylar ile kendisinin bağımsızlık bildirgesinin yazarı olan Thomas Jefferson taraftarı olmasını anlayabiliriz,O da aynı şekilde Jefferson gibi ABD'nin cumhuriyetçi birer tarım ülkesi olmasını hayal ediyordu.Jackson bu bankalara karşı popülist birer söylem içinde bulunmasına rağmen Amerikan yerlilerinin kıyımında onunda payı fazlasıyla vardır.

One of the current issues in international relations is the hegemonic position of the United States of
America (USA). After the collapse of the Soviet Union (USSR) and the transformation of the bipolar
international system into a unipolar USA-dominated system, the sustainability of the US hegemony has
been an important topic of discussion. China, especially in the 21st century, has been trying to establish
its own international system by acting on behalf of its own interests in certain issues rather than
consenting to the institutions and rules of the Pax Americana, which were created after the Cold War.
The USA, which has based its foreign policy largely on maintaining its global hegemony, is experiencing
a competition with today’s China, similar to the competition it had with the USSR in the past. Although
the US power declines relatively with the power transformation in the 21st century as China’s rises,
many policymakers and international relations academics share the view that it will take a long time to
end the global US hegemony due to the economic, military, and technological superiorities.
Nevertheless, the rise of China would stay as the most important issue of US foreign policy in the coming
years. With an extensive look on the literature, this study compares the US and China using the hard
and soft power instruments of hegemony. Keeping in mind that no hegemonic order will last forever, the
views on the current ‘power shift’, where the structural changes will lead American hegemony and
whether the US is in a hegemonic decline are also analysed.

Orta Asya Soğuk Savaş döneminde Amerikan dış politikası açısından hayati öneme sahip bir bölge olarak addedilmemişti. SSCB’nin dağılmasının ardındansa, Orta Asya’ya yönelik Amerikan angajmanı
başlamakla beraber, bölge ilk dönemde Washington açısından Orta Doğu gibi hayati çıkarların bulunduğu stratejik bir bölge olarak değerlendirilmemişti. 11 Eylül saldırıları öncesinde bölge, Amerikan karar vericileri açısından 1990’ların ilk yarısında SSCB’den arta kalan nükleer kapasiteler nedeniyle, 1990’ların ortalarında özellikle Hazar havzasındaki enerji kaynaklarının yeniden keşfedilmesiyle ve 1990’ların sonundaysa demokrasi ve insan hakları ihlalleri gibi konularla dikkati çekmişti. Ancak 11 Eylül saldırıları sonrasında yürütülen uluslararası terörizmle savaş doğrultusunda Orta Asya’nın stratejik önemi giderek artmaya başlamış
ve bölgede Amerikan askeri üsleri kurulmuştur. Bir diğer ifadeyle 1990’lı yıllarda temel olarak Amerikan ticari çıkarlarının korunması ve enerji güvenliğinin sağlanması şeklinde ortaya çıkan ABD’nin Orta Asya
politikası, 2000’li yıllara gelindiğinde güvenlik unsurunun daha ön planda olduğu bir içerik kazanmıştır.

Marksist tarihçi Vijay Prashad'ın panaromik bir  tarihsel bakışla kaleme aldığı bu yazı, neoliberal ve ulusalcı-faşist güçlerin ABD'nin liderliğinde dünyayı yeniden biçimlendirme çabalarını ve buna karşı olası çıkış yollarını irdelemektedir.
Yazının İngilizce orijinali, Mart 2018’de, www.thetricontinental.org sitesinde, "In the Ruins of the Present" (Working Document, no.1) başlığıyla yayınlanmıştır. Çevirideki vurgular ve [köşeli parantez] içindeki ifade ve dipnotlar çevirmene aittir.

Amerika'nın kuruluşunu temellendiren düşünce ve felsefik derinliğe bakacak olursak, bugün dünya siyasetine yön veren politikalarının kaynağını oluşturan nedenleri görmek çok zor olmayacaktır. Belli dönemler ve bu dönemlerin getirdiği koşullara göre değişkenlik ve esneklik gösterse de Amerikan dış politikası genel hatları ile gerek kültürel, gerek teritoryal gerek ise teknolojiler sağlayan ve bu yönden bağlayıcılık unsuru oluşturan emperyal bir yapı izlemiştir. Bahsettiğimiz üzere kuruluş temellerini "Mutlu anayasa","Top of hill" ve "Salvation" üstene kurduğu ulusal-teokrat anlayışı sadece kendi ülkelerinde değil, dünyanın her yerine ulaştırmak adına kutsanarak tanrı tarafından bu misyon için seçilip, özel olarak gönderildiklerini öne sürerek dünya sahnesine yavaş yavaş adım atmaya başlamakla beraber seslerini duyurmak, genç ülkeyi dikkat çekici hale getirmek adına müdahaleden kaçınmayan ve bir sorun olduğunda Amerika halleder düşüncesini oluşturacak hakem ülke anlayışını dünya siyaset bilincinde oturtacak politika ve söylemler geliştirdiler. Amerikan tarihinde her dönemin her ne kadar kendi içinde kırılma noktaları ve önemi olsa da modern Amerika için 1945 sonrası "Soğuk Savaş" dönemine ayrı bir bakış atmamız gerekir. Dünya üzerinde dengelerin değiştiği, yeni oluşumların ortaya çıktığı, uluslararası yapının iki kutuplu hale gelerek, etraflarında oluşan uydu devletlerle birlikten adım attığı. Dekolonizasyon ile birlikte ortaya çıkan "Self-determination" anlayışı ile çok farklı bir dünya siyaseti ile karşı karşıya gelen ve bu yeni dünya düzenine yine kendi yöntemleri ile dahil olan Amerika soğuk savaşı bitime sürükleyen kendi oluşturduğu yeni uluslararası konjonktürün meyvesini toplamış oldu. Detente'in son yıllarına bakacak olursak, "Şahin"ler kanadında yer alan Amerika'nın 40. Başkanı Ronald REAGEN'ın başlatmış olduğu silahlanma güvensizliği (security dilemma) batmakta olan Sovyet ekonomisini adeta bir batağa sürüklemiştir. Reagan, başkanlık koltuğuna oturmasından sonra nasıl bir başkan olacağı konusunda kendisinden beklenen ve rakiplerinin haklılığını onaylayacak bir biçimde dış politikada agresyonel politikalar benimseyen bir tutum ortaya çıktı. Hatta, "Reagan Doktrini" olarak ortaya çıkan yaklaşımı ABD dış politikasının orijin hareket noktası yaparak, Soğuk Savaş'ın ilk zamanlarından o güne kadar devam eden ve "çevreleme siyaseti" olarak bilinen Amerikan dış politikasından vazgeçti. Reagan, Sovyetler'in ilerlemesini aktif şekilde geri püskürtmekten bahseden, muhtelif ülkelerdeki komünist yönetimlere karşı karşıtlık oluşturabilecek güçlere aktif destek veren ve Afganistan'da Sovyetler'e karşı mücadele veren ki bunlar sonrasında Taliban terör örgütü olarak dünya sahnesine çıkacaklar, güçlere gizli gerek silah gerek para gerek ise mühimmat olarak yardım eden bir dış politika çizgisi tutturdu. Ancak Soğuk Savaş neo-muhafazakâr bir başkan sonlandırılabilir, Amerikan toplumu Soğuk Savaş psikolojisinden ancak Reagan gibi tüm hayatını anti-komünist söylemin inşasına adamış birisinin yardımıyla kurtulabilirdi. Reagan'ın SSCB ile geliştirdiği yakın ilişkiler, kurgunun oluşumunda kendince katkı sahibi olan bir oyuncunun, yeni bir kurgu lehine bunu bozması anlamına geliyordu. Yeni Muhafazakârların taktiklerini benimseyen, iyi bir muhafazakâr ve bunun yanı sıra iyi bir anti-komünist olan Reagan, 8 Mart 1983 tarihinde "Şeytan İmparatorluğu" konuşmasıyla SSCB'yi "şeytani" bir imparatorluk olarak ilan etti ve bu tarihten sonra ABD ile SSCB

İkinci Dünya Savaşı’nın ardından müttefiklik ilişkisi kuran Türkiye ve ABD’nin iş birliği savaşın başlangıcından kısa bir süre sonraya dayanmaktadır. Roosevelt Hükümeti’nin Mihver bloğuna karşı olan Müttefik devletleri nezdinde başlattığı destek süreci Amerikan Kongresi’nden geçen “Ödünç Verme-Kiralama Yasası” ile ifadesini buldu. Bu çalışmada Türkiye’nin de yardım kapsamına alındığı Ödünç Verme-Kiralama Programı, Amerikan Dışişleri Bakanlığı belgelerinin Türkiye dosyalarından faydalanılmak suretiyle incelenmiştir. Çalışmada Türkiye’nin uygulamaya yönelik eleştirileri, girişimleri ve söz konusu girişimlerin Anglosakson muhatapları nezdindeki yansımaları yer almaktadır. Diğer yandan dönemin Alman hükümetinin Türkiye’nin söz konusu programa alınmasına yönelik verdiği tepkiler Amerikan arşiv belgelerinden izlenmiştir.

Demir yolunun yaygınlaşmaya başlamasıyla birlikte Osmanlı Devleti de çağdaş dünyanın bu nimetinden faydalanmak istemiştir. Demir yolu sayesinde ekonomisini düzeltebileceği gibi, taşradaki otoritesini de kuvvetlendirebileceğini düşünmektedir. Kendisinin demir yolu projelerini hayata geçirmek için yeterince sermaye ve bilgi birikimine sahip olmaması, bu konuda Avrupalı devletlere başvurmasını zorunlu kılmıştır.
Demir yolu teknolojisine sahip devletler, Osmanlı toprakları üzerinde hatlar oluşturma düşüncesine olumlu yaklaşmışlardır. Bu hatlar sayesinde ham maddeye ulaşımlarını kolaylaştıracakları gibi, üretimleri için de kendilerine kolay ulaşabilecekleri pazarlar açmayı hedeflemişlerdir.
Bağdat Demiryolu Projesi, yukarıda bahsettiğimiz nedenlerden dolayı hem Osmanlı hem de Avrupalı devletler için önem arz etmektedir. İngiltere, Fransa ve Almanya arasında imtiyazı elde etme mücadelesi yaşanmıştır. Bu mücadele arasında Amerika Birleşik Devletleri de Anadolu’ya ilgi duymaya başlamıştır. İlk olarak misyonerler aracılığı ile tanımaya başladığı Anadolu’da daha sonraları konsolosluklar açarak ciddi bir teşkilatlanmaya gitmiştir. Konsoloslarının verdiği raporlarla Anadolu’nun yer altı ve yer üstü zenginliklerinin haberdar olmuştur.
Henry M. Jewett, Amerika Birleşik Devletleri’nin Sivas Konsolosudur. Bağdat Demir Yolu Projesi ortaya çıktığında ülkesi, kendisinden hattın geçeceği yerlerle ilgili bir rapor istemiştir. O da Bolu’dan başlayarak Bağdat’a kadar demir yolunun geçme ihtimalini yüksek gördüğü önemli yerleşim merkezlerini, yer altı ve yer üstü kaynakları açısından incelemiş ve ülkesine bir rapor hâlinde sunmuştur. Bu merkezlerdeki yer altı ve yer üstü zenginlikleri, ticaret olanakları ve nüfusları ile ilgili istatistikler de raporda yer almıştır.

Bu çalışma; tarihsel arka plandan hareketle, ABD'nin 21. yüzyıldaki insan hakları anlayışı ve söylemini özellikle Obama ve Trump yönetimlerinin dış politika uygulamaları üzerinden değerlendirmektedir. Bu çalışmanın temel iddiası, ABD Dış Politikası'nda insan hakları anlayışı ve tezahürlerinin kronolojik bir evrim çizgisinde ilerleme düşüncesinden daha çok ön kabuller, ön yargılar, pragmatik ilişki ağlarının ve eko-politik belirleyicilerin etkisi ile yol aldığını ortaya koymaktır. Bu durum çalışmada "sarkaç modeli" ekseninde ele alınmaktadır. Buna göre, ABD'de insan hakları anlayış ve söylemi negatif ve pozitif yöndeki salınımlar çerçevesinde ilerlemektedir. Sarkacın negatif salınımları, insan haklarındaki geriye gidişi veya statükonun devamını; pozitif salınımlar ise, insan haklarının pratikte ilerlemesini ve geliştirilmesini sağlayan faaliyetleri ve durumları ifade etmektedir. Tarihi süreç ele alındığında, her ne kadar ABD yönetimleri dış politika uygulamalarında insan haklarının geliştirilmesine dayalı bir söylem geliştirmeye çalışsalar da hem Cumhuriyetçi hem de Demokrat yönetimlerinin insan haklarını dış politikada oldukça "seçici" ve "pragmatik" bir şekilde uyguladıkları açıkça görülmektedir. Çalışma, ABD dış politikasındaki insan hakları söyleminde var olan çelişki ve çifte standartların nedenini Amerikan istisnacılığında aramaktadır.

Bush hükümetinin dünyanın jandarması sıfatıyla izlediği tek taraflı politikalar ve dünyadaki gelişmelere müdahale etme şekli, çözülmesi çok zor görünen sorunları da beraberinde getirmiştir. Öyle ki son Amerikan seçimlerinde yeni muhafazakar kesimin yenilmesi ve çoğunluğun seçilmesine ihtimal dahi vermediği siyahi aday Obama'nın " değişim " sloganıyla yeni Başkan olarak zafer kazanması genel olarak tüm dünyada umutların yeşermesine ve başta Ortadoğu bölgesinde olmak üzere dünyada yükselen Amerikan karşıtı duyguların bir nebze de olsa dinmesine yol açmıştır. Göreve geldiğinde bir enkaz teslim almış olan Obama'nın işi yeterince zor görünmekteydi. Ancak göreve gelir gelmez önceki yönetimin tek taraflı yaklaşım politikaları yerine çok taraflı yaklaşımlardan yana olduğunu göstermesi, dayatma ve saldırgan politikalar yerine hoşgörü ve diplomasi siyaseti izlemeyi tercih etmesi, değişim sloganını hayata geçirmeye başladığı sinyallerini veriyordu. Bu çalışma; Obama'nın diplomasiye dayanan politikalarının yanında Amerika'nın çıkarları söz konusu olduğunda bu tutumunu sertleştirebileceğini göstermeye çalışmaktadır.

Bu çalışmanın temel amacı Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) 44. Başkanı Barack Obama dönemi dış politika uygulamalarını incelemek ve teorik bir çerçeveye oturtmaktır. ABD siyasal sisteminde dünyanın geriye kalanıyla olan ilişkilerin ve dış politikanın belirlenmesinde Başkanın belirleyici bir rolü bulunduğu tartışılmaz bir gerçektir. Bu siyasal realiteden yola çıkılarak çalışmamızda ABD’nin 44. Başkanı Barack Obama dönemindeki Amerikan dış politikasının genel hatlarını ve “Obama Doktrini” olarak ifade edilen dış politika anlayışının temellerini ve içeriğini açıklamaya çalışacağız. Bu analizi yapmadan önce dış politika kavramına ve Amerikan siyasal sistemi içerisinde Başkan’ın konumu ve yetkilerine genel ve teorik düzeyde yaklaşılacaktır. Bu çalışma “Obama Doktrini” bağlamında uluslararası ilişkiler teorilerinden plüralizm kapsamında bir değerlendirme de ortaya koyacaktır.. Çalışmanın bu yönüyle literatüre katkı sağlayacağı düşünülmektedir.
Anahtar Kelimeler: Amerikan dış politikası, Barack Obama, Plüralizm, Obama Doktrini, Yumuşak güç.

Özet
2010 yılının son aylarında Tunus'ta başlayan Arap Baharı, Ortadoğu'da önemli kırılmalara yol açmıştır. Aradan yaklaşık altı yıl geçmesine rağmen, sürecin etkileri hala devam etmekte, yaşanan gelişmeler karşısında hem büyük güçler hem de bölge ülkeleri net bir tutum takınmakta zorlanmaktadırlar. Amerika Birleşik Devletleri (ABD) de bu aktörlerden biridir. ABD'nin Arap Baharına özellikle de Suriye'deki krize yaklaşımı, bazı çevrelerde hayal kırıklığı yaratmıştır. Nitekim Demokrat Obama yönetiminin ciddi bir insani krizin yaşandığı Suriye'deki sorunla ilgili pasif bir tutum takınması, Washington'da da bazı Cumhuriyetçi isimlerden eleştiri almasına neden olmuştur. Bu durum, Obama'nın Demokrat kimliği ile ABD'nin Suriye politikası arasındaki bağlantının niteliğini araştırmayı gerekli kılmıştır. Dolasıyla bu çalışmada, ilkeler ve uygulamalar şeklinde ikiye ayrılan Demokrat Parti dış politika gelenekleriyle, ABD'nin Arap Baharı sürecindeki Suriye politikası arasındaki süreklilik ve kopuşa odaklanılmıştır.
Abstract
The Arab Spring, which began in the last months of 2010 in Tunis, led to the significant breakages in the Middle East. Although it has been nearly six years, the impacts of this process is still going on and both great powers and regional countries have been experiencing difficulties in determining a clear approach in the in the face of ongoing developments. The United States of America (US) is also one of these actors. The US’s approach towards the Arab Spring, in particular the crisis in Syria, created disappointment in some circles. In Washington, some Republican figures have been criticizing Democrat Obama administration due to its passive approach towards the Syrian humanitarian crisis. This situation requires researching the nature of relation between the Democrat identity of Obama and the US’s Syria policy. Thus, this study focuses on the continuity and rupture between the Democratic Party foreign policy traditions, which can be divided into two groups as principles and the implementations, and the US’s foreign policy towards Syria in the process of the Arab Spring.

Türkiye ve Yunanistan Soğuk Savaş döneminde ABD’nin başını çektiği demokratik
Batı bloğu içerisinde yer almalarına rağmen sırasıyla 27 Mayıs 1960 ve 21 Nisan 1967
tarihlerinde gerçekleşen darbelerin ardından bir süre anti-demokratik yöntemlerle
yönetilmişlerdir. Bu dönemde blok lideri ABD ile ileri düzeyde müttefiklik ilişkisi
bulunan iki NATO ülkesinde meydana gelen darbeler doğal olarak pek çok
araştırmacının da ilgisini çekmiştir. Bu anlamda, araştırmacıları bu konu üzerinde
çalışmaya iten çeşitli araştırma soruları bulunmaktadır. Bu soruların başında ise ABD
yönetimlerinin Türkiye ve Yunanistan’da meydana gelen darbelerden daha önceden
haberdar olup olmadıkları ile ABD hükümetlerinin darbe sonrasında askeri
yönetimlerle kurdukları ilişkileri belirleyen faktörlerin neler olduğu gelmektedir. Bu
çalışma, söz konusu araştırma sorularına karşılaştırmalı olarak yanıt aramaya
çalışarak, literatürde genellikle tek pencereden ele alınan olaylara çok yönlü
açıklamalar getirmeyi amaçlamaktadır.

1952' den itibaren Vietnam sorunuyla ilgilenen Amerika, başta müttefik Fransa'ya yardım amacıyla girdiği Vietnam sorununda Cenevre konferansı ile birlikte sorunun temel  aktörüne haline gelmiştir. Kennedy ile başlayan, johnson ve nixon ile devam  hatalı politikalar, Vietnam'ı Amerika açısında gerek politik ve ekonomik anlamda gerekse moral anlamda büyük bir kayba dönüştürmüştür. Çalışma Amerika'nın Vietnam serüvenini başkan ve doktrinsel zeminde inceleyerek Amerikan dış politikasında ki değişimleri gözlemlenecek. Ve bu bağlamda soğuk savaş dönemini hakkında bazı noktaları anlamlandırmayı amaçlamaktadır.

Bu çalışmada, George W. Bush dönemine odaklanılarak hem Amerika Birleşik Devletleri’nin (ABD) hem de Çin Halk Cumhuriyeti’nin (ÇHC) bölgesel ve küresel hedefleri ekseninde geliştirdikleri siyasi ilişkileri ele alınmaktadır. George W. Bush dönemi’nin ABD-ÇHC ilişkilerinin ivme kazandığı bir dönemi yansıtması çerçevesinde, günümüz ABD-ÇHC ilişkilerinin arka planını somut bir zemine oturtmak ise bu çalışmanın oluşturulmasındaki temel amacı yansıtmaktadır. ABD, 11 Eylül 2001 tarihinde  askeri ve ekonomik hegemonyasını teşkil eden iki önemli simgesine gerçekleştirilen saldırılar sonrasında çok daha saldırgan ve tek yanlı bir dış politika eğiliminde hareket etmektedir. ÇHC ise, “teröre karşı savaş” stratejisinde ABD ile ortaklık zemininde hareket etse de her daim “Barışçıl Biraradalık” doktrini ekseninde uluslararası sistemde “ittifak ve işbirliğiyle” ilerlemeyi tercih etmektedir. Diğer taraftan Çin’in siyasi, askeri ve ekonomik yönden gelişme göstermesiyle “Yükselen Bir Güce” evrilmesi, ikili ilişkilerdeki “rekabet” unsurunu ön plana çıkarmaktadır. Ancak kendi çıkarları ekseninde küresel sistemde geliştirdikleri “ortaklık” ise, ilişkilerin bir diğer boyutunu teşkil etmektedir. Kısacası, George W. Bush dönemi ABD-ÇHC ilişkileri hem “Stratejik Rekabet” hem de “Stratejik Ortaklık”üzerinden ilerlemiştir.