Hacivat

Çalışma kapsamında ele alınan Türkiye’de canlandırma sinemasının tarihi ve gelişimi açısından bu olanakların yeterli oranda sağlanamadığı görülmektedir.
Bu durum kimi zaman canlandırma film üretimini engellemiş kimi zamanlar
da üretilen filmin kaybolması gibi talihsiz hadiselerle gelişimini engellemiştir.
Ancak günümüzde teknolojinin gelişmesi ve bu imkanların herkese
ulaşabilmesi, sanatçıların yapım sürecinde önlerine çıkan engelleri aşmalarında önemli bir etken olarak karşımıza çıkmakta ve böylece yeni üretimlerin ortaya koyulmasında kolaylaştırıcı ve teşvik edici bir işlev görmektedir. Ülkemizde de aynı şekilde bunun etkileri görülmektedir, fakat Türk canlandırma sinemasında üretim aşamasındaki gelişmelerin yaratıcı düzeyde de meydana gelip gelmediği tartışmalı bir konudur. Canlandırma sinemasının hikaye anlatımının bir aracı olduğu gerçeği göz önünde bulundurulduğunda, insanın kendisine ve yaşadığı
topluma dair konuları ele almasıyla kültürün bir aktarıcısı olduğunu söylemek de mümkündür. Ancak ülkemizde bu durumun canlandırma sinemasının ilk örneklerinden günümüze kadar sektörün neredeyse tamamını kapsayan bir konu olarak seçilmesi kısır bir döngünün oluşmasına sebep olmaktadır. Bu durum da yine canlandırma sinemasının dünya genelinde sesini duyuramamasıyla ilişkilendirilmektedir.

Geleneksel Türk tiyatrosunun önemli bir dalı olan Karagöz, hayalî/karagözcü adı verilen bir sanatçı tarafından yetişkinleri ve çocukları eğlendirmek, kamusal alanda birlik ve beraberliği sağlamak, geleneği ve kültürü aktarmak başta olmak üzere çeşitli amaçlarla icra edilen bir gösteri sanatıdır. Karagöz oyunu, yüzyıllar boyunca kamusal ve özel mekânlarda insanları bir araya getirebilen, halkın ortak bilincini yansıtabilen ve insanları eğlendirebilen önemli bir kültür taşıyıcısıdır. Karagöz oyunları, her dönemde içinde bulunduğu kültürü yansıtabilmek adına birçok değişim ve dönüşüm yaşamıştır. Günümüzde daha çok çocukları eğlendirme amaçlı görülen Karagöz’ün eğlendirmenin dışında farklı işlevlere de sahip olduğu bir gerçektir. Bu nedenle, bu makalede Karagöz oyununun işlevlerini ortaya koyabilmek adına William R. Bascom’un belirlediği işlevsel yaklaşım temel alınarak Karagöz’ün işlevleri incelenmiştir. Buna göre, Bascom’un, “Folklorun Dört İşlevi” adıyla Türkçeye çevrilen makalesinde...

Tezat, hatta hususen karakterler arasındaki tezat, hayatın her
safhasında olduğu gibi, herhangi bir edebi ya da teatral eserde de kendini gösterebilir. İster bir tiyatro sahnesi, isterse bir hayal perdesi söz
konusu olsun, teatral gösterinin, doğada her an karşılaşılan, hatta belki
biraz abartılı ve sübjektif bir ifadeyle, doğayı bizzat inşa ve tesis eden
zıtlıkların bir mikro temsili olduğunu da düşünebiliriz. Ancak Karagöz Oyunu’na belki de anlamını veren bu tezat, en azından bana, göz
ardı edilemeyecek derecede yoğun bir toplumsal ve kültürel arka plana
sahip gibi görünüyor.

Başlıkta gördüğünüz türden bir ilişkilendirme çabasını ortaya
çıkaran ve bu çalışmaya kaynaklık eden şey de, Karagöz ve Hacivat karakterleri arasındaki, hangi oyunun içerisinde yer alırlarsa alsınlar ve söz  konusu bu oyun hangi döneme ait olursa olsun, muhakkak kendini
belli eden bu apaçık tezat unsurudur.

Konuya başlamadan önce “gölge oyunu” terimini açıklamak gerekir. Deriden yapılan tasvirlere arkadan ışık vurmasıyla beyaz perdede görüntüler belirir. Eğer tasvirler şeffaf ise perdedeki görüntü tasvirin gölgesi değil kendisidir, eğer tasvir şeffaf değil ise perdedeki görüntü gölgedir. “Türk Gölge Oyunu Karagöz” tekniğinde yapılan tasvirler özel olarak yarı şeffaf olarak tabaklanmış derilerden yapılır ve şeffaf boyalarla boyanır.

Geleneksel Türk tiyatrosunun önemli bir dalı olan karagöz, hayalî/karagözcü adı verilen bir sanatçı tarafından yetişkinleri ve çocukları eğlendirmek, kamusal alanda birlik ve beraberliği sağlamak, geleneği ve kültürü aktarmak başta olmak üzere çeşitli amaçlarla icra edilen bir gösteri sanatıdır. Karagöz oyunu, yüzyıllar boyunca kamusal ve özel mekânlarda insanları bir araya getirebilen, halkın ortak bilincini yansıtabilen ve insanları eğlendirebilen önemli bir kültür taşıyıcısıdır. Karagöz oyunları, her dönem içinde bulunduğu kültürü yansıtabilmek adına birçok değişim ve dönüşüm yaşamıştır. Günümüzde daha çok çocukları eğlendirme amaçlı görülen karagözün eğlendirmenin dışında farklı işlevlere de sahip olduğu bir gerçektir. Bu nedenle, bu makalede karagöz oyununun işlevlerini ortaya koyabilmek adına William R. Bascom'un belirlediği işlevsel yaklaşım temel alınarak karagözün işlevleri incelenmiştir. Buna göre, Bascom'un, "Folklorun Dört İşlevi" adıyla Türkçeye çevrilen makalesinde belirlemiş olduğu "eğlenme, eğlendirme ve hoşça vakit geçirme (eğlence); toplumsal kurumlara ve törenlere destek verme (kültürün onaylanması ve ritüelleri gözlemleyen ve icra edenlerin ritüellerinin ve kurumlarının doğrulanması); eğitim ve kültürün genç kuşaklara aktarılması (özellikle okuma yazması olmayan kültürlerde olmak üzere tüm toplumlar ve kültürlerde) ve toplumsal ve kişisel baskılardan kurtulma (kabul edilmiş davranış örüntülerini sürdürme)" işlevleri çerçevesinde, 2019 yılında farklı mekânlarda tarafımızdan derlenen karagöz oyunları incelenmiştir. Çalışmada öncelikle karagöz oyunu hakkında kısa bir bilgi verilmiş, ardından hayalîler İshak İkincitekgül, Ata Taşkan, Deniz Özgökbel, ve Kemal Atan Gür'den birer oyun olmak üzere, dört karagöz oyunu hakkında derleme bilgisi verilmiştir. Bu bilgiyi takiben söz konusu oyunlar Bascom'un belirlediği işlevlere göre incelenmiştir. Oyunlarda dinleyicilerin güldüğü yerler eğlendirme ve toplumsal baskılardan kurtulma işleviyle; hayalîlerin kültürel unsurlarla bilgi verdiği kısımlar, ağız ve şive taklitleri ve oyun içerikleri kültür aktarımı işleviyle; hayalîlerin oyunlardaki bazı ifadeleri ise toplumsal baskıdan kurtulma işleviyle bağlantı kurularak yorumlanmıştır. Oyunların birden fazla işleve sahip olduğu görülen durumlarda ise baskın gelen işlev öncelenmiş, geri planda kalan işlev de belirtilmiştir. Sonuç olarak karagöz oyununun günümüzde hâlâ işlevini koruyarak devam etmesi, eğitimde kullanılmasının gerekliliği, aile ve toplum yaşamındaki işlevleri, Türkçeye etkisi, sözlü kültür varlığının korunması ve aktarılmasındaki rolü, düşünce becerilerinin gelişimindeki önemi ve sosyal iletişim üzerindeki etkileri, Türkiye sahasındaki farklı kültürlerin özelliklerinin aktarımıyla ilgili rolüne dair bilgi tahlil edilmiştir.

İnsanın oyun yetisi ve becerisinin kendini doğrudan oyun olarak gösterdiği doğayı ve başka canlıları taklitten başlayarak kurgusal imgelemlere uzanan oyun gücünün modern sahnesi tiyatro olarak bilinir… Tiyatro, insanlık tarihi kadar eski olmakla birlikte uzunca bir süreç sonucu bugünkü yapısına ulaşmıştır. Kültürümüzdeki oyunculuk, tiyatro öncesinde ise daha çok belli ritüellerde ve mevsimlik törenlerde oynanan doğaçlama oyunlara, Karagöz gibi gölge oyunlarından Ortaoyunu’na, tek kişilik taklitlere, meddahlıklara kadar uzanan çok geniş bir yelpazeye dağılmış bir geleneğin ürünüdür. 
Asya’da ve Avrupa'da Üst Paleolitik Çağ’dan (İ.Ö 10 bin yıl önce) kalma mağara resimlerinde, ellerine ve yüzlerine hayvan postları geçirmiş insanların ritmik hareketler yaptığı görülmektedir. Bunlar, maske ve köstüm kullanımının,
Dolayısıyla, tiyatronun ilk örnekleri sayılır. Maske, kişinin kendi kimliğini aşarak başka kimlikleri ve daha genel varlık biçimlerini temsil etmesinin, bir başkası olarak yaşama yeniden girmesinin en etkin yollarından biridir.

Geleneksel Türk gölge oyunu Karagöz sanatı, içinde farklı sanat disiplinleri barındıran bir sanattır. Her şeyden önce bir sahne sanatıdır, bir gösteridir, Hayâlî, bir gösteri sanatçısıdır. Karagöz sanatını icra edebilmek için öncelikle deriden yapılmış tasvirlere ihtiyaç vardır, dolayısıyla Karagöz sanatçısı deriden tasvir yapabilmelidir. Burada el becerisi devreye girer. Tasvirler hazırlandıktan sonra oynatım aşaması gelir, Karagöz oynatacak kişi perdede oynatacağı tasvirleri farklı seslerle ve gerekirse farklı lehçelerle seslendirebilmelidir. Burada sesi çok iyi kullanabilme becerisi gerekir. Oyunlarda perdeye gelen her tipleme kendine uygun bir müzik eşliğinde gelir. Kullanılan müzikler çok çeşitlidir, örneğin Frenk olarak bilinen Türk olmayan/yabancı bir tasvir geldiğinde gerekirse yabancı bir dilde dahi şarkı okuyabilmelidir. Karagöz oyununun yarısı mizah ise diğer yarısı musikidir, bundan dolayı Karagöz sanatçısı musiki konusunda becerikli ve repertuvarı geniş olmalıdır.

Son yıllarda sıkça gündeme gelen değerler eğitimi, eğitimde de üzerine çalışmaların yoğunlaştırıldığı bir kavram olarak karşımıza çıkmaktadır. Kültürümüzün önemli bir parçası olan Karagöz metinlerinde de bu doğrultuda birçok değer bulunmakta ve bizlere aktarılmaktadır. Bu çalışmada Türkçe ders kitaplarında yer alan Karagöz metinlerindeki değerlere odaklanılmıştır. Çalışmanın amacı, amaçsal örnekleme yöntemi ile tespit edilen Karagöz gölge oyunlarını adalet, dostluk, dürüstlük, öz denetim, sabır, saygı, sevgi, sorumluluk, vatanseverlik, yardımseverlik değerleri açısından incelemek ve Türkçe öğretiminde bu metinlerin değer aktarımında sıklık ve yüzde dağılımlarını tespit etmektir. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman analizi kullanılmıştır. Veri toplama aracı olarak T. C. Millî Eğitim Bakanlığı 2019 Türkçe Dersi Öğretim Programında verilen değerlerden hareketle oluşturulmuş olan “Değerler İnceleme Formu” kullanılmıştır. “Değerler İnceleme Formu”, gölge oyunu metinlerine uygulanmış, bu yolla değerler tespit edilmiş ve öğretim unsuru olarak kullanımı örneklendirilmiştir. Formda olmayan değerler araştırma kapsamına alınmamıştır. Verilerin analizinde yüzde ve frekans kullanılmıştır. Araştırmanın örneklemi 1990-2014 eğitim-öğretim yılında kullanılan 5, 6, 7 ve 8. sınıf Türkçe ders kitaplarında yer alan 17 adet Karagöz gölge oyunu metinlerinden oluşmaktadır. Karagöz metinlerinde sıklık ve yüzde açısından en fazla sevgi ve saygı değerlerinin yer aldığı görülmüştür. Araştırmanın sonucunda Karagöz metinlerinin büyük bir oranda öğretim programında kök değerler kapsamında yer alan değerleri yansıttığı tespit edilmiştir.

ÖZ
Karagöz oyununun yüzyıllar boyunca, tipik İstanbul mahallesini karikatürize eden bir ayna olarak Osmanlı toplumunu yansıtması kadar, iki boyutlu tasvirler ve perde aracılığıyla izleyiciyle kurduğu etkileşim de dikkat çekicidir. Az malzeme ile çok işleve sahip Karagöz, toplumsal hicvi de perdeye indirgeyebilmiş, padişahlar da dahil olmak üzere istediği her kişiyi diline dolayabilmiştir. Bu dokunulmazlığın kazanılmasında tip boyutundaki kişilerin önemli bir işlevi olmuş, oyunun ifade alanları genişlemiştir. Geçmiş ve gelecekleri olmayan, karakter gelişimleri göstermeyen soyutlanmış tiplemeler, mahalle gerçeği adı altında toplumsal gerçeklerin sergilenmesi noktasında özel bir konumdadırlar. Belli bir zamana oturtulmayan ve kişilikleri silinmiş tiplemeler aracılığıyla seyircide eleştirilen kişi ya da olayın uzakta olduğu düşüncesi oluşturulabilmiş, böylece ele alınan konular soyutlanmış tiplemelerin diyalogları ile rahat bir şekilde hicvedilebilmiştir.
Farklı kültürel etkileşimlere açık yapısıyla Karagöz, gerek konuları ve tiplemeleri gerekse zengin müzik repertuvarıyla özgün bir türe dönüşerek varlığını son dönemlere kadar devam ettirmiştir. Karagöz perdesindeki yerel ve dinsel çeşitlilik repertuvara da yansımış, dinamik yapısına uygun bir özellik kazanmıştır. Hayâl şarkısı olarak adlandırılan eserler tiplemelerin özelliklerine göre seçilmiş; eserlerin sözleri, melodik ve ritmik yapısı ile tiplemelere göndermeler yapılması amaçlanmıştır. Tiplemelere göndermeler yapması için seçilen, karakterlerle özdeşleşmiş Karagöz repertuvarı çalışmanın inceleme konusudur. Çalışma ile repertuvardaki eserlerin formları, sözleri, melodik ve ritmik yapıları ile tiplemeler arasında ilişkinin incelenmesi amaçlanmaktadır. Bu çalışmanın sonucunda Karagöz repertuvarındaki Türk makam müziğinin klâsik eserleri, Anadolu ve Rumeli türküleri, tavşanca, köçekçe ve oyun havaları, Arapça ve Yahudice güfteli şarkılar, Avrupa kaynaklı müzik formlarının yanı sıra Çingene şarkılarının perdede özdeşleştiği tiplemelerle arasındaki ilişkiler ortaya konmaya çalışılacaktır.
ABSTRACT
For centuries, the Karagöz play has stood out not only for its reflection of the Ottoman society that characterizes a typical Istanbul neighborhood, but also for the interaction established with the audience using two dimensional figures and a curtain . Karagöz, a multi-functional play with limited equipment, managed to simplify the social satire to the curtain and become a topic of conversation for everyone, including the sultans. Highlighting the significance of the individuals included in the play in the character dimension contributed to earning this inviolability. The abstract typecast that had no past, no future and showed no character development, has a special position in displaying social facts in the name of neighborhood realities. Through these characters not associated with a specific time and deprived of identity, the play managed to generate the opinion that the individual or event, that was the subject of criticism was distant from the audience, and therefore with the topics addressed these were satirized freely with the dialogue of these abstract characters.
Karagöz, with its structure open to different cultural interactions, continued to exist until the latest period by transforming both its topics and typecasts, and its rich music repertoire into a distinctive form. The ethnic and religious diversity on stage also reflected in the repertoire, and gained characteristics suitable with Karagöz’s dynamic nature. The musical effects, called fictional songs and chosen according to the characteristics of the typecast, were aimed at highlighting the characters with their words, melodic and rhythmic structure. The Karagöz repertoire, selected to highlight the typecast and identified with the characters is the subject of this study. The aim of this study is to examine the connection between the characters and the forms, words, melodic and rhythmic structure of the pieces included in the repertoire. As a result of this study, in addition to the classic works of Turkish Makam music, Anatolian and Rumeli ballads, tavşanca, köçekçe, traditional dance music, Arabic and Jewish songs, and music forms originating from Europe, I will also attempt to reveal the relationship with the gypsy songs identified with the characters on the curtain.
Keywords: Karagöz, Typecasts, Karagöz Music, Karagöz Musical, Hayâl Songs, Kanto

Anlatılan hikâye 1300’lü yılların Anadolu’sundaki yerleşik toplum ile yörüklerin; şehir kültürü ile göçerevli kültürünün; farklı etnik, kültürel ve dinî unsurların çatışmasını merkeze alıyor. Bu çatışmaların yanı sıra, dönemin devlet aygıtlarının ve devlet destekli kurumlarının iktidar yolunda kimler tarafından ve nasıl kullanıldığına dair önemli çözümlemeler mevcut. Ayrıca müstakbel bir merkeziyetçi imparatorluğa temel teşkil edecek olan toplumsal yapının ne derece heterojen ve syncretic olduğunu çarpıcı örnek ve temsillerle gözler önüne seriyor.

The defeat of  Anatolian Seljuk Sultanate Army at Kösedag War in 1243,not only caused that Seljuk Sultanate entered into the domination of Mongols, but also caused many Turkmen crowded together from east and middle parts of Anatolia to West borderline. After the habitation of Turkmen to borderlines that Seljuks called : ‘Uc’, and start holy war called : ‘Gaza’, the region called Karia at Byzantine Period, renamed as Hand Of Menteshe and became a home for one of the most important border beylik. Many legacies and monuments in historical and cultural way that belong to this beylik in Mugla, has reached the present day.       
When we review the period generally, notice that the Byzantine written documents are unique sources regarding the establishment period of beyliks. The reason is the struggle between Byzantine and Border Beyliks. Other important sources are itineraries and written documents belong to İtalian States which deal with sea trade. When these sources are examined, the false facts or secret informations could be reached regarding commercial, military, political and cultural properties of Beyliks Period. In this article; data regarding the cultural values, political events and settlement activites in Menteseoglu Sucadeddin Orhan Bey period, is aimed to review in detailed way.

Öz Geleneksel Türk temaşa sanatları arasında yer alan Karagöz, 16. yüzyıldan 21. yüzyıla sosyal, kültürel ve politik gelişmeler paralelinde zamanın şartlarına göre konumlanır. Hayal perdesi, ışığını aldığı toplumsal yapının tabii olarak hakikatini de yansıtır. Osmanlı İmparatorluğu'nun modernleşme çabaları öncesine denk düşen Klasik-'Kâr-ı Kadîm' oyunlar; teolojik dünya anlayışı, tasavvuf, geleneksel toplu-luk ruhundan beslenen mahalle kültürü alegorilerine yaslanırlar. Osmanlı'nın yeni-leşme çabalarından sonraki dönemlerde 'Yeni-Nev-icad' oyunlarda Karagöz, siyasi hicve dönüşür. Oyunun bünyesindeki taşlama ve mizah unsurlarının 'yeni insan' bağlamında düşünülmesiyle Karagöz politize edilir, saraya karşı muhalefet sesi olur. Cumhuriyetten sonra ise kurucu iradenin 'ulus-devlet' prensibini sanat-kültür-eğitim alanında devlet eliyle düzenleme girişimlerinin uzantısı olarak gölge oyunu 'inkılâp edebiyatı' esaslarına uygun biçimde modernize edilir. Karagöz'ün dönü-şümü, perdedeki dil, oyunun tekniğine ve materyallerine dair hususiyetler, oyun tipleri repertuarındaki tasarruflar yanında, esas itibariyle kimlik ve temsil ilişkileri odaklıdır. Bu çalışmada öncelikle folklor unsuru olarak Karagöz'ün geleneksel ya-pı ve işlevi, devamında ise bu gelenekli türü modernleştirme çabalarının yeni ede-1 29-31 Mart 2018 tarihinde IKSAD tarafından Ankara'da düzenlenen Adriyatik'ten Çin'e Sosyal Bilimler Sempozyumu'nda sunulmuş bildirinin gözden geçirilmiş şeklidir.

İnsanoğlunun yaratıldığı ilk günden bu yana kadının statüsünde birtakım değişiklikler meydana gelmiş, bunun neticesinde her toplum kadınlara ve erkeklere farklı roller yüklemiş ve bu roller toplumsal cinsiyet kalıp yargılarını oluşturmuştur. Söz konusu bu yargılar, kültürün maddi ve manevi ögeleri ile harmanlanarak ve geçen zaman zarfında bazı değişikliklere uğrayarak ana yapısında fazla kırılma olmadan gelecek kuşaklara aktarılabilmiştir. Toplumun yazılı ve sözlü edebiyatı, zengin bir kültür malzemesi olarak inşa edilmiş bu sosyal cinsiyet algısının gelecek dönemlere aktarılmasında bir yansıtıcı görev üstlenmiştir. Bu bağlamda edebiyat eserleri, toplumsal yaşantıda kadının konumuna dair verilerin elde edilmesinde önemli bir kaynak olarak görülmelidir.

Geçmişten günümüze ulaşan kültür varlıkları vasıtasıyla o günün insanının  değer yargıları, dünyası, bakış açısı çözümlenmeye çalışılır. Kültürü yaratan, uygulayan, yayan insanı,  eserleriyle tanımak hem kolay, hem de en uygun yoldur. Yüzyıllar boyu halkı  eğlendiren, eğlendirirken mesajlar veren geleneksel halk tiyatrosu  da günümüze ulaşan yazılı metinleriyle önemli kaynaklar olarak karşımıza çıkmaktadır. Bu bağlamda geleneksel halk tiyatrosu içinde  Karagöz oyunları, yalnızca eski  bir halk eğlencesi olmayıp, aynı zamanda sosyal işlevi olan  bir gelenektir. Karagöz oyunlarında, çevresi ve tarihî gelişimi belli bir halk tabakasının yalnız nüktesi değil, aynı zamanda çeşitli  toplum olayları karşısındaki hissî ve zihnî davranışları da, belirli bir sembolizm içinde (Siyavuşgil 1941:19) ortaya çıkar.
Karagöz oyununun kendine özgü perdesi, ışığı, dekoru, değişmeyen klâsikleşmiş konuşmaları, şarkı ve gazelleri, mukavva veya deriden kesilmiş insancıkları vardır. Bu insancıkların hepsi aynı ağız vasıtasıyla ve aynı sesle dile gelirler (Akı 1963:9). Karagöz oyunlarında olaylar hep aynı biçimde başlar ve biter.
Bu çalışmada  Karagöz oyunlarının başlıca kahramanlarından olan “Tuzsuz Deli Bekir” tipi üzerinde bazı değerlendirmeler yapılacaktır. “Tuzsuz Deli Bekir” kimdir? Karagöz oyunlarında yer alan tipler arasındaki yeri nedir?  O dönemin Osmanlı toplumu içerisinde  temsil ettiği bir kesim var mıdır?  Bu sorulara cevap aranırken kuşkusuz bu tipin oyunlarda sergilediği davranış özelliklerinden,  konuşmalarından, kıyafetlerinden vs. yararlanılacaktır.

Gülümsetirken elestirme gayretinin sonucunda sekillenen ironi, birey
ve toplum yasamındaki aksaklıkların vurgulanması bakımından yapıcı bir
yöntemdir. Kültürel varlığımızın tasıyıcılarından Karagöz, söz ya da
durumların karsıtlık ve aykırılıkları ile varlık bulan ironik anlatım üzerinde
sekillenir. Karagöz’deki ironi, ‘olan’ ve ‘olması gereken’ çatısması ve
‘söylenen’ ile ‘söylenmek istenen’ ikiliği üzerine temellenir. Kendi halinde,
sıradan, ‘küçük adam’ların pratik yasam sorunları ve dıs dünya gerçeklikleri
içerisindeki var olus mücadeleleri toplumsal sorgulama ile yanıtlanmaya
çalısılır. Bu sorunsal yaklasım, sorulan sorular, alınan yanıtlar, yanıtlara
yöneltilen yeni sorular seklinde soru-yanıt diyalektiği yöntemiyle
gerçeklestirilir. Dalga geçme ya da doğrudan alay etme görünümündeki
elestiri biçimi, güzele, iyiye, doğruya ulasma eğilimi ile bütünlenerek
toplumsal ironinin düzenleyici bir islev kazanmasını sağlar.
Karagöz’ün ana matrisi, kisinin kendi, karsısındaki kisi/ kisiler ve
içinde yasadığı toplum düzeni ile yüzlesmesinin Türk tiyatro geleneği
içerisinde yenilenerek sunulmasıdır. Karagöz, kisinin bildiğini sandığı
seylere karsı uyanık olmasını sağlaması ve bir sey bilmezken bildiğini
sanmanın tehlikelerine dikkat çekmesi bakımından da eğitbilimsel değere
sahiptir.
Anahtar Sözcükler: Đroni, birey, toplum, olan, olması gereken