Ottoman Literary

"Like all multi-lingual computing, Arabic computing is now firmly in the domain of Unicode. Unicode is an industrial protocol with the status of international agreement. It is designed to encode the elements of all known script systems in such a way that they become interchangeable between programs and operating systems. Its implementation is well underway.

Unicode eliminates the need to tamper with fonts to get special characters, but it is not a font. For legible text on screen and paper, Unicode depends on compatible fonts with the required characters, where necessary with additional dedicated font technology."

Bu yazıda Osmanlı Divan şiiri geleneğinde en temel bağlayıcı unsurlardan olan patronajın Divan şairi ve onun şiir üretim süreciyle ilişkisi üzerinde durulmaktadır. Bir başka ifadeyle patronaj sisteminin Divan şiirinin üretim süreci üzerindeki hâkimiyet alanı sorgulanarak şiirin içerdiği söz konusu sürece vurgu yapılması hedeflenmektedir. Bu çerçevede ilk olarak Osmanlı sarayının edebî bir merkez olma serüvenine genel hatlarıyla yer verilmekte, ardından Osmanlı Divan şiirinin İran’ı aşma hedefinin şair açısından getirdiği yükümlülüklere değinilmektedir. Divan şiirinin mazmunları ve şairin şiirini oluştururken üstlendiği kimlikler de onun üretim sürecini doğrudan etkileyen unsurlar olarak öne çıkarılmaktadır. Kasidenin şair için en önemli edebî tür olarak öne çıkarılması bağlamında, şairle padişah arasındaki ilişkinin niteliği ve padişahın kimliğinin merkeziliğine paralel olarak şairin önüne konulan kıstaslar da aynı çerçevede bu çalışmada yer bulmuştur. Söz gelimi şaire musahiplik verilmesi ya da üretilen şiirin kıymet görmesi gibi noktalarda padişah kadar saray çevresi ve onların eğilimleri de önem kazanmaktadır. Divan şairini kuşatan (1) edebî ürüne dair kuralların ve (2) değerlendirmede bulunan çevrelerin şairin kendi üretim sürecine ilişkin ne ölçüde alan bıraktığı ve bu anlamda şiirin üretim sürecine yapılan vurgu çalışmanın temelini oluşturmaktadır.

XVI. yüzyılın önemli devlet adamlarından biri olan Celalzâde
Mustafa Çelebi, aynı zamanda bir tarihçidir. Tarih, din, edebiyat ve
hukuk alanında eserler yazmış olan müellifin eserlerinden birisi de
Rodos’un fethini konu alan fetihnâmesidir. Toplam yedi nüshası
bulunan eser, dil ve anlatım bakımından iki gruba ayrılmaktadır.
Birinci grup daha sade bir dille ve sefer esnasında kaleme alınmıştır.
İkinci grup ise sonraki bir tarihte ve daha sanatlı bir dille yazılmıştır.
Bu mensur eserinde Celalzâde girizgah, seferin sebebi, sefer için yapılan
hazırlıklar, donanmanın harekete geçmesi, padişahın Rodos’a hareket
etmesi, muhasara esnasında alınan diğer yerlerin fethi, Dulkadirli Ali
Bey’in isyan etmesi, Rodos Adası ve Kalesini tasvir, kuşatma esnasında
şehit düşen askerlerin tavsifi ve Rodos’un fethine düşülen tarihler
hususunda toplam 108 beyitlik manzumelere yer vermiştir.
Rodos Fetihnamesi’nin özellikle ikinci grubunu oluşturan
nüshalarda Celalzade’nin, edebî maharetini yansıtma arzusunu görmek
mümkündür. Olayların anlatımında, yer ve kişilerin tasvirini konu alan
mensur kısımlarda adeta şiirimsi bir üslup kullanan müellif, eserinde
sık sık değişik uzunluktaki manzum parçalara da yer vermiştir. Bir
tarihi olayı konu almasına rağmen, müellifinin güçlü kalemi ve edebî
yeteneğini yansıtması bakımından Rodos Fetihnamesi sadece bir tarihî
eser değil, aynı zamanda bir edebî eser özelliği de taşımaktadır.
Dolayısıyla Rodos Fetihnamesi, konu aldığı olay hakkında verdiği
ayrıntılı bilgi ile tarihçilerin, dil ve üslubuyla da edebiyat tarihi
araştırmacılarının ilgisini hak edecek bir eserdir.

Djalālzāde Mustafā Čelebi, who was also a historian, one of the
important government official in the XVIth century. He was an author
who wrote some boks on history, religion, literature and law. The
Fathnāme of Rhodes, is one of his book, wrote about conquest of
Rhodes. Total works with seven copies, in terms of language and
narrative forms are divided into two groups. The first group was written
with more simple language and in during battle. The second group was
written at a later date and a with colorful language. Djalālzāde used 108
couplet piece of verses in this prose work, for introduction and about
the battle reason, the preparations for battle, the movement of the fleet,
moving Sultan to Rhodes, the conquest of the other places capture
during siege, Dhu'1-Kadrlu Ali Bey's rebellion, delineate Rhodes Island
and castle, depicting soldiers who died during the siege and to compose
a chronogram to commemorate the date of the conquest of Rhodes.
Especially in the second group of volumes of The Conquest Book
of Rhodes, Celalzade’s will to express his literary skills can be seen. In
detailing of events, describing places and persons in a poetric style, he
often used narrative poetry in several longtitude. Although the Conquest
Book of Rhodes details a historical event, owing to the literary skills of
the writer, the book is also a literary work. In sum, the Conquest Book
of Rhodes, in terms of the events -which it details and give information
of- it merits attention of historians, with respect to the language and the
literary style it merits attention of Literature Historians.

This volume consists of articles of various lengths on issues related
to the social and political history of the Ottoman state. Some of the
articles, based on original archival sources, were written as independent
studies; others were chapters that conformed to the general themes of larger works; a few were commentaries on other colleagues'
publications. In other words, these writings do not revolve around
a single topic or a single Ottoman historical phase, although the
nineteenth century prevails. Yet, as the table of contents indicates,
they can be classified into three broad categories, namely, the Ottoman
socio-political transformation, the population movements, notably
immigration-migration, and finally, in the Balkans and elsewhere, the
formation of nation-states, which was accompanied by the change
of religious identities into political ones and the emergence of nationalism. In essence, the writings in this volume deal with the transformation of the late Ottoman state that culminated in the rise of
modern Turkey. That transformation also has been elaborated upon,
with a synthesis of lengthy new materials, in a recent publication
that covers roughly the period from 1850 to 1918 and so includes
the rise of the Republic. Other relevant information may be found
in a number of my books published at various dates. In addition,
several of my review essays discuss the conceptual and methodological
issues related to Ottoman history and Republican Turkey.

In Turkish history, as in all social, cultural and artistic fields, the starting point of the innovation, westernization and modernization movements in Turkish Literature is generally accepted as the Tanzîmat Edict, which was announced in 1839, which is considered a turning point in this sense. After this date, Turkish Literature up to that time started to be criticized in almost every aspect, and it was desired to continue new discussions around western intellectual and literary movements through western literary genres and publications. In the new period, the ideas that it is impossible for Dîvân Literature, Tekke Literature and Âşık Literature to preserve their vitality for a longer period of time, and that there is no need for them anymore, have become controversial on every platform.
In fact, all these debates arose from the spread of the printing press and the unintentional isolation of literature from the "verbal context" through its confinement—and even its incarceration—to the common written context. As a matter of fact, all three customs named above were essentially "verbal" and the verbal context has always been decisive through these literary customs since the formation of Turkish epics. From the common belief and thought ground largely shaped by the imaginations of the natural field opened between "decreation" or "creation" and "return" or "rebirth" by collecting its essence from the questions on the axis of "becoming-decay", in short, from the only "realm of truth". It is obvious that these literary customs that are fed are actually different aspects of the ancient "töre" (tradition) - and even the "edebî töre" (literary tradition). By defining these literary customs under a common name, each of which is fed by the verbal Turkish custom, the walls built between them by the academic system, especially in the period of innovation and modernization, will be questioned.
This paper aims to gather the names of Dîvân Literature, Tekke Literature and Âşık Literature, which were able to continue their life by being fed from the verbal sitting-gathering contexts called "meclis" (majlis) and the same realm of truth, under the roof of "Töreli Türk Edebiyâtı" (Traditional Turkish Literature). However, this naming effort also aims to include the literary figures and their works, who are nourished by the eternal and literary tradition in the new/modern period, within the circle of Töreli Türk Edebiyâtı. This naming experiment, which is designed to be realized by questioning the relationship between the concept of tradition and the verbal and literary word, will also present different perspectives on the genuine nature of Turkish Literature.

Öz:
Rind ü Zâhid, Fuzûlî’nin Farsça eserleri içinde önemlilik arz eden mensur bir çalışmadır. Eserde yer yer manzum parçalar da bulunmaktadır. Eserde Rind ve Zâhid, eser kişileri olmakla birlikte eserin kavram ve sembol boyutunda önemlilik arz ederler. Eser, değer eğitimi açısından kayda değer bulgular barındırır. Eserde Rind ve Zâhid’in kavramsal analizlerine bakıldığında Fuzûlî’nin Rind ve Zâhid’e yüklediği mana, mazmun, sembol ve imgelerin farklı boyutları göze çarpar. Bu çalışmada Rind ve Zâhid’in dramatik aksiyonda görüntü seviyeleri ve ülkü ve karşı değer bağlamında kavramsal ve sembolik görüntülerinin gösterilmesi amaçlanmıştır. Rind ve Zâhid ile ilgili değerlendirmelerde Fuzûlî’nin tanımlamalarına yer verilmiş olup bu tanımlamalar hakkında kısa değerlendirmeler ve açıklamalar yapılmıştır.
Anahtar Kelimeler: Rind, Zâhid, dramatik aksiyon, kavram, sembol

"This is a brief presentation of the life and works of Celaleddin Rumi (Mevlana), a 13th century poet of Persian origin, active in Iconium, Asia Minor. The paper focuses on his relation to the Greek element and his Neoplatonic sources of inspiration. It is followed by a selected bibliography and the translation of a few poems into modern Greek.
The English version (first pdf)  appeared online in the "Encyclopedia of Asia Minor" in 2005, while the Greek version (second pdf) appeared in the literary quarterly "Odos Panos" in 2003.

Klasik Türk edebiyatının sanılanın aksine sosyal hayatla iç içe olduğunun
önemli delillerinden biri olan şehrengizler, ilk defa 16. yüzyılın ilk çeyreğinde
yazılmış, klasik biçimini koruyarak 18. yüzyılın sonuna kadar yazılmaya devam
etmiştir. Kime yahut niçin yazıldığı tartışma konusu olan ve her
araştırmacının kendi bakış açısına göre cevap vermeye çalıştığı bu eserler esasen
Osmanlı kültür tarihçiliği bakımından bir vesika niteliği taşımaktadır.
16. yüzyıl şairlerinden olan Derzi-zâde Ulvî’nin hayatı hakkında çoğu
zaman spekülatif yorumlar yapılmıştır. Bunun en önemli sebebi ise, şairin
eserlerine ve yazdıklarına bakılmaksızın, sadece tezkirelerde yer alan bilgileri
kaynak eleştirisi yapmadan yorumlamaya çalışmaktır. Muallim-zâde Ahmed
Efendi’nin danişmentliğini yaptığı dönemde hocasıyla birlikte Manisa’ya gelen
Ulvî, o sırada Manisa Sancakbeyi olan II. Selim adına 1556’da tamamladığı
bir şehrengiz kaleme alır. Şehrengizin ilk bölümü sergüzeştnâme özelliği
taşımakta olup şairin bizzat İstanbul’dan çıkıp Manisa’ya gelmesi ve çarşıda
bir güzele âşık olmasının ardından başından geçen olaylar anlatılmaktadır. Üç
nüshası olan şehrengiz, mesnevi nazım şekliyle yazılmış olup bünyesinde üç
gazel, biri tarih olmak üzere beş kıta bulundurmaktadır. Makalenin giriş
bölümünde şehrengiz türü hakkında bilgi verildikten sonra, birinci bölümde
Derzi-zâde Ulvî’nin hayatı, edebî şahsiyeti ve eserleri ile Manisa şehri ve II.
Selim’e dair birkaç not sunulacak, ikinci bölümde şehrengiz ana hatları ile
incelenip tenkitli metin neşri yapılacaktır.

Fahri Kaplan, "Klasik Türk Edebiyatı Eleştiri Terimleri Sözlüğü -Latifi Tezkiresi Örneği-", DBY Yayınları, İstanbul, 2021.

Önsöz

Şair tezkireleri, şairlerin hayatları hakkında bilgi veren, şiirlerinden örnekler sunan birer edebiyat tarihi kaynağı olmalarının yanında -özellikle edebî değerlendirmeler ihtiva eden bir kısım tezkireler itibarıyla- edebiyat eleştirisi açısından da önemli metinlerdir. Klasik Türk şiirinin edebî estetiğini ve zevkini anlama ve duyma hususunda klasik dönemde kaleme alınmış bu tür metinlerdeki beğeni, zevk ve tercihlerin bilinmesi son derece önem taşıyan bir husustur. Bu açıdan, bu eserlerdeki edebî eleştirinin tespiti, incelikli bir analizle ortaya konması ve değerlendirilmesinin yanında, tezkirelerde kullanılan şiir ve şair vasfındaki tenkit terim ve ifadelerinin örnekler ekseninde izahı gibi hususların faydası ve hatta gereği aşikârdır. Bu çalışma, Latîfî Tezkiresi özelinde klasik Türk edebiyatı eleştiri terimleri çalışmalarına bir katkı sunmak gayesindedir. Esasen bu kitap, Latîfî Tezkiresi’nde Edebî Eleştiri Terimleri ve Edebiyat Eleştirisi başlıklı, 2018 yılında tamamlanmış doktora tezimin son bölümünü oluşturan ansiklopedik sözlük kısmının yeniden tasnif edilerek düzenlenmiş hâlidir. Tez çalışmamda olmayan “ÂTEŞ-ZEBÂN [şair]” ve “MÜMÂRESET [şiir]” maddeleri de ilk defa bu kitapta yer alıyor.
Latîfî’nin 1546 yılında tamamladığı Tezkiretü’ş-şu‘arâ ve Tabsıratü’n-Nuzamâ adlı eseri, devrin şairleri hakkında önemli bilgiler ve şiir örnekleri ihtiva ettiği gibi edebî eleştiri açısından da türünün en özgün ve doyurucu metinlerindendir. Şiir, şair, nesir ve nâsir (nesir müellifi) değerlendirmelerinde kullanılan terimler, bir metnin veya müellifinin niteliğine yönelik değerlendirme ifadeleri açısından dikkat çekici bir zenginliğe ve derinliğe sahiptir. Bu çalışmada Latîfî Tezkiresindeki edebî tenkit terimleri örneklerle izah edilmiştir.
Şu ana dek Latîfî Tezkiresi’nde edebiyat eleştirisini inceleyen kitap veya tez mahiyetinde bazı çalışmalar yapılmıştır (Bkz. Andrews 1970; Gür 2009; Tolasa 2002). Şu ana kadar yapılan bu tür çalışmalar, tezkiredeki eleştirinin mahiyetine dair tespit ve değerlendirmelerle Latîfî’deki edebî tenkidin anlaşılmasına katkı sağlamışlardır. Tolasa’nın çalışmasında 16. yüzyıl tezkirelerindeki edebiyat eleştirisinin yanında bu eserlerde kullanılan bazı terimlere dair bilgi ve örnekler de sunulmaktadır. Bu yönüyle bu eserler ve bu türden çalışmalar, Latîfî’deki eleştirinin ve eleştiri terimlerinin geniş bir şekilde ele alınacağı bu çalışmaya zemin hazırladıkları için teşekkürü hak etmektedir.
Elinizdeki bu kitap Latîfî Tezkiresi’ndeki edebî eleştiri terimlerinin açıklamalı sözlüğünden oluşmaktadır. Kitapta, Latîfî’nin şiir, şair, nesir ve nâsir tenkidinde kullandığı terimler ve/veya değerlendirme ifadeleri, alfabetik olarak sıralanmış maddeler hâlinde izah edilmektedir. Söz konusu terimin şiir, şair, nesir ve nâsir eleştirilerinden hangisine ait olduğu madde başlığının hemen yanında köşeli parantez içinde (mesela ele alınan ifade bir şiir eleştirisi terimi ise “[şiir]” şeklinde) belirtilmiştir. Tezkirede bazı terimler (mesela “belâgat”) şiir, şair, nesir ve nâsir eleştiri terimi olarak ayrı ayrı değerlendirilebilecek tarzda kullanılmıştır. Bu durumda aynı kelimeden oluşan mad- deler arasındaki farklılığı yanındaki “[şiir]”, “[şair]”, “[nesir]” ve “[nâsir]” ifadeleri belirtmiş olmaktadır. Aynı kelimenin farklı alanlardaki kullanımından oluşan bu tür maddelerde sıralama önceliği “[şiir], [şair], [nesir], [nâsir]” şeklindedir. Madde başı olan terimlerin veya terim olma ihtimali bulunan kelime ve kavramların izahında öncelikle -çoğu kez lügatlerden yararlanarak- kelimenin/terimin söz- lük anlamı verilmiş, ardından tezkiredeki kullanımından örneklerle birlikte şiir/şair/nesir/nâsir değerlendirme ifadesi olarak hangi anlam ve/veya fonksiyonları taşıdığı tespit edilip değerlendirilmeye çalışılmıştır. Çalışma, bu yönleriyle Latîfî Tezkiresi’ndeki edebî eleştiri terimlerinin izahını içeren ansiklopedik bir sözlük mahiyetindedir. Bu çalışmanın; Latîfî’nin kullandığı edebî eleştiri terim ve ifadelerinin mahiyet ve işlevine yönelik yapılan izahlarla klasik Türk edebi- yatı edebî eleştirisi terimlerinin anlaşılmasında -Latîfî Tezkiresi özelinden örneklerle- bir kaynak eser olması da hedeflenmiştir. Klasik Türk şiirinin estetik anlayışını, devrin şiir anlayış ve zevkini görmek açısından o günün değerlendirme terim, kavram ve ifadelerinin anlaşılmasının ve devrin anlayışı içerisinde taşıdığı mana ve fonksiyonun ortaya konmasının önemi aşikârdır. Bu yönüyle bu çalışmanın hâlâ çalışılacak pek çok meselenin yer aldığı bu alandaki boşluğun doldurulmasına yardımcı olması ümit edilmektedir.
Berrak bir hüküm vermek için geniş kapsamlı bir araştırma gerekse de şunu söyleyebiliriz ki Latîfî Tezkiresi, şiir eleştirisindeki zenginliği yönüyle diğer tezkirelere bu hususta kaynaklık etmiş ve Latîfî’nin kullandığı eleştiri terminolojisi Türkçe şair tezkirelerin- deki edebî eleştiri terminolojisinin nüvesini oluşturmuştur. Bu yönleriyle Latîfî’nin Tezkiretü’ş-Şu‘arâ ve Tabsıratû’n-Nuzamâ adlı tezkiresi klasik Türk edebiyatının en temel edebî eleştiri kaynaklarından biri, belki de birincisidir.
Bu çalışmanın temel gayesi; Latîfî’deki edebî eleştiri terminolojisinin açıklamalı/ansiklopedik sözlüğünü oluşturmak ve böylece klasik Türk edebiyatında en temel tenkit metinlerinden biri özelinde klasik Türk şiirinde eleştirinin mahiyeti ve klasik Türk şiirinin estetiği hakkında doyurucu bilgi, değerlendirme ve neticelere ulaşılmasına katkı sağlamaktır. Böylece Latîfî Tezkiresi, tezkirelerde tenkit, Türk edebiyatında eleştiri vb. konulara yeni ve özgün bir bakış açısı getirilebilir, daha sonraki çalışmaların zenginleşerek ve derinleşerek devam etmesine katkı sağlanabilirse çalışma -az önce de zikredilen- gayesine ulaşmış olacaktır.
Bu çalışmanın tamamlanmasını ve bu kitabın ortaya çıkmasını nasip eden Cenâb-ı Mevlâ’ya şükürler ediyorum. İnşallah bu çalışma hayırlara ve güzelliklere vesile olur.
Doktora tez konumu tavsiyesi üzerine belirlediğim ve çalışma boyunca fikir, öneri ve her türlü ilgi ve destekleriyle yardımlarını gördüğüm tez danışmanım Prof. Dr. Namık AÇIKGÖZ’e teşekkürlerimi sunuyorum. Eğer kıymetli hocam, bu alandaki boşluğa ve Latîfî Tezkiresi’nin bu yöndeki zenginliğine dikkatimi çekmiş olmasaydı bu çalışmanın bu zamanda ve bu hâliyle ortaya çıkması da söz konusu olamazdı. Bu güzel kitaba vesile olduğu için hocama tekrar teşekkür ediyorum. Tez izleme komitemde yer alan ve sundukları değerli görüş ve tavsiyelerle çalışmanın bu mahiyeti almasında önemli katkıları olan Prof. Dr. Süleyman SOLMAZ ve Doç. Dr. Şerife YALÇINKAYA hocalarıma, tez savunma jürimde yer alarak katkılarını sunan Prof. Dr. Hüseyin Gazi TOPDEMİR ve Prof. Dr. Oktay YİVLİ hocalarıma, manevi desteklerini her zaman hissettiğim aileme, isimlerini tek tek sayamayacağım hocalarıma, çalışma arkadaşlarıma ve çalışmama ilgi ve katkısı olmuş herkese teşekkür ediyorum.

Fahri Kaplan

Öz: 
Klasik Türk edebiyatında aşk, bütün edebiyat geleneklerinde olduğu gibi, bütün tezahürleriyle işlenmiş bir temadır. Bu geleneğe mensup şairler, aşk kavramını temel ve beşerî arzulardan uhrevî ve tasavvufî boyutlarına kadar çeşitli yönleriyle ele almışlardır. Hemen her klasik şair, özellikleri ortak bir sevgiliye âşık olmak ve onu anlatmakla yükümlüymüş gibi davranmaktadır. Bu edebiyatın temelindeki lirizmin kaynağı aşktır ve bu aşkın kahramanlardan biri, kayıtsız şartsız seven taraf, yani âşık; diğeri ise âşığa acı ve ızdırap vermekten hoşlanan taraf, yani sevgilidir. Hemen her klasik şairin divanında örneklerini görebileceğimiz, kuralları önceden belirlenmiş olan bu âşık-maşuk ilişkisi, XVI. yüzyıl şairlerinden Fuzûlî’nin (ö. 1556) bazı şiirlerinde aynen görülürken bazı şiirlerinde önemli farklılıklar göstermektedir. Şairin fikir ve estetik yönlerinden klasik Türk edebiyatının genel geçer kaidelerine sadık olduğu söylenebilir. Ancak divanında gelenekten farklılaşan fikirlere de rastlanmaktadır.
Bu çalışmada, Fuzûlî’nin Türkçe divanında yer alan gazellerindeki âşık-sevgili ilişkisi incelenmiş ve şairin gelenek içerisinde öne çıktığı iki hususa dikkat çekilmiştir. Bunlardan ilki, sevgiliden gelen eziyetlerin vefa yahut iyilik kabilinden değerlendirilmesidir. Fuzûlî’ye göre sevgilinin âşığa ettiği eziyetler aslında vefa göstergesidir. Şairin mensup olduğu gelenek açısından bu fikir oldukça orijinaldir. Diğeri ise, sevgilinin eziyetlerine seve seve katlanan bir ‘âşık’ profili çizilmesidir. Fuzûlî’ye göre, sevgilinin eziyetleri de âşık için lütuftur ve bunlardan asla şikâyet edilmemelidir. Şairin her iki konudaki özgün ifadeleri divanından seçilen örnek beyitlerle izaha çalışılmıştır.
//
Abstract: 
Love in classical Turkish literature, as in all literary traditions, is a theme handled with all its manifestations. Poets belonging to this tradition have dealt with the concept of love in various aspects, ranging from basic and human desires to otherworldly and mystical dimensions. Almost every classical poet behaves as if they are obliged to fall in love with a beloved one who has common traits and to expatiate on her. The source of lyricism at the basis of this literature is love, and one of the heroes of this love is the unconditional loving side, which is the lover, while the other is the party who likes to inflict pain and anguish on the lover, which is the beloved one. This lover-beloved relationship, whose examples we can see in the diwan of almost every classical poet and whose rules are predetermined, is seen exactly in some of the poems of Fuzûlî (d. 1556), one of the 16th century poets, while it shows significant differences in some of his poems. The poet can be said to be loyal to the general rules of classical Turkish literature in terms of his ideas and aesthetics. However, there are also ideas that differ from tradition in his diwan.
In this study, the relationship between the lover and the beloved in Fuzûlî's ghazals in his Turkish diwan is examined and attention is drawn to two issues in which the poet stands out in the tradition. The first of these is the evaluation of the torments from the lover in terms of loyalty or goodness. According to Fuzûlî, the beloved one’s maltreatment to the lover is actually a sign of loyalty. This idea is quite original in terms of the tradition the poet belongs to. The other one is the drawing of a 'lover' profile, who gladly endures the maltreatments of the beloved. According to Fuzûlî, maltreatments of the beloved one are also a blessing for the lover, and he should never complain about them. The original expressions of the poet on both subjects are tried to be explained with sample couplets selected from his diwan.

Öz: Letaifnameler, Osmanlı dönemi mizah geleneği için çok önemli bir konuma ve işleve sahiptir. Özellikle bu tarz eserlerin XIX. yüzyılda matbaa hurufatı (tipografya) ve taş baskı (litografya) yöntemleriyle basılmaya başlanması, türün geniş bir monografik kabiliyete sahip olmasını sağlamıştır. Ayrıca bu eserler her ne kadar doğası gereği 'yazılı kültür ortamı'na dâhil edilse de esasında 'sözelleştirme'ye bağlı olarak 'sözlü kültür ortamı'na dönük dinamik bir yapının niteliklerini taşımaktadır. Yani bu tarz eserler, bireysel okumanın aktif rol oynadığı durumlarda bile türlü özellikleriyle muhatabını kendi 'bağlamı'ndan tamamen koparamamıştır. Zira bu durum, öncesinde tarihî ve kolektif derinliğe sahip köklü bir 'sözlü kültür ortamı'nın varlığından dolayı bir çeşit zorunluluğa dönüşmüştür. XIX. yüzyıl divan şairi Hasan Nüzhet Efendi'nin kaleme aldığı " Letâ'if-i Esnâf " adlı eser, Osmanlı döneminde okunan latife kitaplarından biridir. Eser, esnaflara dair latifeleri dile getirmenin yanında sözel bazı nitelikleri de bünyesinde barındırmaktadır. Aynı zamanda dönemin dili, folkloru ve etnografyası açısından da önemli bilgileri ihtiva etmektedir. Abstract: Letaifname's have a very important position and function for humor tradition of Ottoman era. Especially, when these products were pressed by typography and lithography, these products had a very wide monographic capability. Although these products thought as a product of written culture, because of verbalizing (telling/reading the text with words), they have the characteristics of oral cultural context's dynamism. So, these products couldn't break off the readers/listeners own-context even individual reading had an active role. This state had an obligatory because of the presence of oral cultural context which has a historical and collective depth. Letaif-i Esnaf was a letaif (anecdote) book, which was written by Hasan Nüzhet Efendi (XIX.th century Divan poet), read at Ottoman era. This book contains some latife's (anecdotes) about artisans and also this book has some characteristics of orality. This book also gives some important information about the language, folklore, and ethnography of that era. Keywords: Humour at Ottoman era, reading humor texts of Ottoman, oral and written culture at Ottoman, Letaifname, Letaif-i Esnaf, Hasan Nüzhet Efendi "

Kitapçı Karabet Keşişyan Efendi (1850–1911) Osmanlı matbuatına büyük katkılarda bulunmuş Ermeniler arasında başat bir isimdir. Üretken ve girişimci bir isim olan Karabet, II. Abdülhamid (1876–1909) döneminin en meşhur yayıncıları arasındadır. Bu alandaki faaliyetleri, on dokuzuncu yüzyılda Osmanlı İmparatorluğu’nda tedricen meydana gelen sosyokültürel değişimleri büsbütün yansıtır. Özellikle Osmanlı merkeziyle kurduğu ihtiyatlı ilişkiler ve merkezin imtiyazları sayesinde akranlarından ayrışmaktadır. Türk askeri ve mülki okullarının kitap tedarikçiliğini yapmaktayken ağırlıkla Türkçe ders kitapları yayımladı ve kendi adına tesis ettiği matbaasıyla 1889’dan yirminci yüzyıl başlangıcına kadar bu alanda tekel sahibi oldu. Faaliyetleriyle Mecidiye ve Osmaniye nişanlarına layık görüldüğü gibi uluslararası ödüller de aldı. Ancak bu özgün yanlarına rağmen doğrudan kendisini konu edinen bir araştırma yapılmadı ve Osmanlı matbuatına katkıları ile yayımladığı kitap katalogları herhangi bir çalışmada dikkate alınmadı. Bu araştırma onun matbuat alanındaki faaliyetlerini nicel verilerle ortaya koyarak, etrafındaki yayın dünyasıyla, çalışma ve üretim biçimleri ekseninde çevresiyle olan ilişkilerini aydınlatarak, literatürdeki bu boşluğu doldurmayı hedeflemektedir.

en: Ottoman-Armenian bookseller, publisher, and printer Karabet Keşişyan Efendi (Garabed Keshishian, 1850–1911), is an influential name among the Armenians who left important marks in the history of Ottoman printing. As a prolific and enterprising figure, he was one of the most famous printers of the Hamidian Era (1876–1909). His contributions in this field reflect the sociocultural changes that occurred gradually in the Ottoman Empire in the nineteenth century. Thanks to his prudent relations with the Ottoman center and his privileged position, he is distinguished from his peers. He was the book supplier of Turkish military and civil schools. His printing house published mostly Turkish language textbooks and became the sole provider for the Turkish military and civil schools from 1889 until the beginning of the twentieth century. He was decorated with many international awards as well as the orders of the Mecidiye and the Osmaniye. Despite these unique features, he was not subjected to a comprehensive research, and his contributions to Ottoman printing as well as his book catalogues were not studied. This research aims to fill this gap in the literature by unearthing his printing activities through quantitative data, exploring his methods of work and connections with his circles.

1 Bu makale, merhum Cem Dilçin'in tespit ve teklifi üzerine gelişen anlam arayışı zincirinin bir halkası olarak düşünülerek yazılmıştır. Bu anlam arayışının sürekliliğine imada bulunsa da temelde Dilçin'in öncülüğüne işaret etmek için "Yaygın Yanlış" ibaresi Dilçin'in konuyla ilgili makalesinin başlığından ödünçlenmiştir. Onun açtığı yol, bu yolda kat ettiği mesafe ve verdiği ilham olmasaydı bu yazının yazılması mümkün değildi. 2 Taslak halindeki çalışmamı okuyup kıymetli görüşleriyle katkıda bulunmakla kalmayıp birçok tashih yapan Berat Açıl, Ahmet Tanyıldız, Sibel Murad, Rumeysa Bayram ve Şeymanur Ata'ya teşekkürü bir borç bilirim. ÖZ Dil ve ifadedeki çarpıcı sapmalar ile özlü anlatımını borçlu olduğu müphemiyet, şiirin aslî unsurlarındandır. Bu yapısı dolayısıyla şiir; bünyesindeki anlam, duygu ve hissi hemen teslim etmeyen, üzerinde düşünmeye davet eden bir yapı arz eder. Bundan dolayıdır ki her zaman ve zeminde şiiri anlamaya yönelik araştırma ve incelemeler hiçbir şekilde eksik olmamıştır. Klasik Türk şiiri de bu sâiklerle birçok şerh faaliyetine konu olmuştur. Özellikle de bu şiirin neşv ü nema bulduğu kültür ile mirasçıları arasındaki uzaklığın had safhaya vardığı Cumhuriyet döneminde, bu şiir geleneğindeki metinlere yönelik şerh çalışmalarının sayısı oldukça artmıştır. Türk edebiyatındaki nadide na'tlerden biri olan Su Kasidesi, bu şerh geleneği içerisinde en fazla pay alan metinlerden biri olup makale ya da kitapçık düzeyinde birçok şerh ve incelemeye malzeme edilmiştir. Bu şerhler söz konusu kasidenin anlaşılmasında önemli katkılar yapmış olsa da bu kasidenin 24. beytindeki anlamı tam olarak berraklaştırdığını söylemek güçtür. İlk defa Cem Dilçin bu beyitte bir anlam bulanıklığı olduğunu tespit edip buna yönelik bir okuma ve anlama teklifi getirmiştir. Daha sonra M. Fatih Köksal da bir ABSTRACT Striking deviations in its language and expression, and the ambiguity to which he owes its concise narrative, are essential elements of poetry. Therefore, poetry has a structure that does not immediately serve the meaning, emotion and feeling within its body, but invites the reader to think on it. That is why researches and analysis aimed at understanding poetry at all times has never been lacking. The products of Ottoman poetry have been the subject of many commentary activities with these motives. Especially in the Republican era, when the distance between the culture in which this poetry had flourished and the heirs of this poem reached an extreme stage, the number of commentary studies on the texts in this poetry tradition increased considerably. The qasidah of "Su", which is one of the rare na'ts in Turkish literature, is one of the texts that have the most share in this commentary tradition and has been subject to many commentaries and articles at the level of articles or booklets. Although these commentaries and researches have made important contributions to the understanding of the Qasida, it is difficult to say that they completely clarifies the meaning in the 24 th couplet of this qasida. For the first time, Cem Dilçin found that there was a blur of meaning in this couplet and it offered a new reading and understanding of it. Later, M. Fatih Köksal also

Bu çalışmada Dâsitân-ı Ferruh u Hümâ örneği üzerinden manzum bir metnin nesre aktarılma sürecinin araştırılması amaçlanmaktadır. Aynı metnin manzum ve mensur biçimlerindeki anlatım özellikleri ve anlatımdaki farklılaşan yönler araştırılacaktır. Bu çerçevede iki metnin tamamı karşılaştırılarak kelime, ibare, cümle ve metin düzeyindeki farklılıklar tespit edilmeye ve yine metinlerdeki ortak noktalar da belirlenmeye çalışılacaktır. Yapılan karşılaştırma sonucunda ortaya çıkan benzerliklerden ve farklılıklardan hareketle manzum ve mensur metin yazar ve okurlarının önceliklerinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışmada bir yandan Dâsitân-ı Ferruh u Hümânın kaynağının Işk-nâme olduğuna dair işaretler ortaya konacak bir yandan da metnin ne ölçüde özgün olabildiği sorgulanacaktır.
Anahtar kelimeler: manzum, mensur, Dâsitân-ı Ferruh u Hümâ, Işk-nâme
Abstract
CONVERSİON OF NARRATION FROM POETRY TO PROSE: EXAMPLE OF DÂSİTÂN-I FERRUH U HÜMÂ
In this study,its aimed to examine the process of poetical text’s being transferred in to the prose by means of the literary work  Dâsitân-ı Ferruh u Hümâ  considering it as an example. Furthermore its aimed to analyze the narration features and varying aspects in narration in poetical and prose styles.Within this framework, by being compared these two texts, its aimed to determine the variations at the level of words, expression, sentence and text and identify the common points in texts. Based upon to the similarities and contrasts that are composed at the end of the comparison of two texts, its aimed to specify the priorities of writers and readers of both poetical and prose texts. On the one hand this study reveals the signs that the source of Dâsitân-ı Ferruh u Hümâ  is  another literary work called Işk-nâme  and on the other hand its being questioned to what extent the text is original.
Keywords: poetical texts, prose texts, Dâsitân-ı Ferruh u Hümâ, Işk-nâme

This ASLU volume examines the built environment and aspects of domestic material culture of the Late Byzantine/Frankish, Ottoman and Early Modern Cyclades in the Aegean (13th – 20th centuries). On the basis of primary archaeological data gathered by the Cyclades Research Project, this monograph’s aims are the reconstruction of everyday domestic life in towns and villages, the identification of socio-cultural identities that shaped or were reflected on pre-Modern material remains, and the history of island landscapes through the study of certain aspects of material culture. Aspects of ‘material culture’ analysed in this study include settlement layout (fortified settlements and undefended nucleated villages), domestic buildings (housing of urban character, peasant housing and farmsteads), ceramics (locally produced and imported glazed tableware), internal fittings (built structures and mobile fittings) and island-costumes (male and female dress codes).

Samuel Benaroya was perhaps the last representative of a 400-year-old tradition of Turkish Jewish cantors who were experts in the singing of liturgical music according to Ottoman court music, said Edwin Seroussi, Professor and Director of the Jewish Music Research Centre at The Hebrew University of Jerusalem. Samuel Benaroya had died in 2003, but recordings made during the late 80s and early 90s document an art, whose tradition has nearly disappeared today.

During the 19th century, Edirne had become the most important center of this Maftirim tradition. The famous anthology “Shirei Israel be-Eretz ha-Qedem”, printed at Istanbul in 1921, was mainly a printed edition of the Divan used by the Maftirim of Edirne. The Ottoman Divan sorts all songs according to the tunes of the makamlar, but there were not only Turkish divans, but also those in Greek, Armenian, and Hebrew language.

Makam sabâ:
1. Moshe
- Semai Aǧir "Meleḵ Mêšarîm"
2. Abraham Bar Shlomo Hayyun
- Semai Aksak "Ezkôr Ḥasdê El Ne'eman"
3. Israel Najara (ca.1555 – ca.1625)
- Semai Yürük "Yôm El Qeren `ammo Nasā"

Makam beyâti:
4. Anonym
- "Yishlach Mishamayim"
İzak Algazı Efendi, chant
5. Bekhor Papa (Poetry), Moshe Cordova (1881-1967) (Music)
- Beste "`Ûri `ûri"
Samuel Benaroya, chant
6. Hammamizade İsmail Dede Efendi (1778-1846)
- Merhabâ "Bir gonca femin yâresi vardır ciğerimde"

7. Samuel Benaroya over zijn weigering ghazzan te worden
Interview met Dr. David Raphael.

Makam hicaz:
8. Israel Najara (ca. 1555 – ca.1625)
- Peşrev Semai "Yaẓa Ẓîẓ Va-Yimmal"
9. Hayyim Bejerano
- Yürük Semai "Ḥaddeš Ke-Qedem Yamênû"

Makam sehnaz:
10. Yaacov Amron
- Peşrev "Ye`erav Leḵa Adônay Elohênû"
11. Israel
- Semai Aǧir "Yafah, Ḥišqeḵ Yiv`ar"
Aharon Alidi
12. Peşrev Aksak Semai "Avî Ram Big-Gevûrah"
13. Şarki "Adônay Hû Elohênû"

Makam segah:
14. Israel Najara, music by Yusuf Paşa (1821-1884)
- Peşrev "Yehemeh Levavî"
15. Israel Najara, music by Moshe Cordova
- Beste "Yah Qadôš Yôšev Tehillôt"
16. Eliyah
- Semai "Et Ḥoškî Ha'er"
17. Yehuda
- Yürük Semai "Yismaḥ Har Ẓiyyôn"

Makam hüzzam en nikriz:
18. Abraham
- Semai Aǧir "Elî Maher Haẓẓilenû"
19. Israel Najara
- "Yavô' Dôdî Le-Gan `ednô"

Samuel Benaroya, chant
Anthology of Music Traditions in Israel
(AMTI  9803, 1998)

nr 04:
İzak Algazı Efendi (1889-1950), chant
(Odeon Records LA 202784, 1929)